Υπάρχει ένα παλιό ανέκδοτο στην πολιτική: Όταν ένας απερχόμενος ηγέτης παραδίδει την εξουσία στον διάδοχό του, του αφήνει τρεις φακέλους και του λέει: «Όταν βρεθείς σε αδιέξοδο, άνοιγε τους με τη σειρά». Ο πρώτος φάκελος γράφει: «Ρίξε την ευθύνη στους προηγούμενους». Ο δεύτερος φάκελος λέει: «Υποσχέσου ριζικές αλλαγές». Ο τρίτος φάκελος απλώς γράφει: «Ετοίμασε τρεις φακέλους για τον επόμενο». Αν επιχειρήσουμε να αναλύσουμε τη διακυβέρνηση Μητσοτάκη με τον φακό αυτού του ανεκδότου, βλέπουμε κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον: φαίνεται πως οι τρεις φάκελοι έχουν ήδη ανοίξει. Ταυτόχρονα όμως υπάρχει το εξής στρατηγικό δεδομένο: «Δεν υπάρχει ο επόμενος Πρωθυπουργός» με βάση τις δημοσκοπήσεις, οπότε ο κ. Μητσοτάκης έχει ένα στρατηγικό χρόνο δύο ετών, ίσως και λιγότερο για να πάει σε εκλογές. Αυτό το παράθυρο του δίνει τη δυνατότητα να διαβάσει έναν τέταρτο φάκελο. Πάμε να τα δούμε αναλυτικά.
Ο Φάκελος 1: «Φταίνε οι προηγούμενοι», ανοίχτηκε από τις πρώτες μέρες της διακυβέρνησής του το 2019. Ο ΣΥΡΙΖΑ και η “καμένη γη” αποτέλεσαν το σταθερό υπόβαθρο σε κάθε δύσκολη συγκυρία. Από την Οικονομία και την Υγεία, μέχρι την Παιδεία και τη Δημόσια Διοίκηση, οι ευθύνες φορτώθηκαν, πολλές φορές δικαιολογημένα, άλλες όχι, στους “προηγούμενους”. Ήταν ο πρώτος φάκελος και εξυπηρέτησε καλά για ένα διάστημα, βοηθούντος και του covid-19 που έβρεξε χρήμα μέσω ΕΕ.
Ο Φάκελος 2: «Υποσχέσου ριζικές αλλαγές» ενεργοποιήθηκε γύρω στο 2021. Ο Πρωθυπουργός επένδυσε στην εικόνα του ψηφιακού, μεταρρυθμιστή, εκσυγχρονιστή. Το gov.gr, η τηλεργασία, η ψηφιοποίηση του κράτους, οι επενδύσεις και η αναβάθμιση των Ενόπλων Δυνάμεων έγιναν σημαία. Το αφήγημα ήταν: “είμαστε η σοβαρή Δεξιά που φέρνει την Ευρώπη στην Ελλάδα”. Η στρατηγική δούλεψε -τουλάχιστον σε επικοινωνιακό επίπεδο- και οδήγησε σε άνετη επανεκλογή το 2023 με 41%. Αλλά εδώ υπάρχει μια κρίσιμη υποσημείωση. Ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξελέγη το 2019 υποσχόμενος σκληρή ρήξη με την κομματοκρατία και τον παλαιοκομματισμό. Μιλούσε για αξιοκρατία, διαφάνεια και σπάσιμο του κράτους των “κολλητών”. Και όμως, μόλις έναν χρόνο μετά, το πρώτο μεγάλο πισωγύρισμα ήρθε: οι διορισμοί διοικητών στα νοσοκομεία με κομματικά κριτήρια και προκλητικές επιλογές. Η εικόνα του υπερήλικα που έλεγε πως “στήριζε τη ΝΔ και ανταμείφθηκε” έγινε viral. Το “Μητσοτάκη που δίδασκες και νόμο δεν εκράτεις” έγινε κυνική πραγματικότητα ήδη από την πρώτη τριβή με το βαθύ κράτος. Ήταν το πρώτο προειδοποιητικό καμπανάκι για το ποια μεταρρύθμιση θα ήταν πραγματική και ποια επικοινωνιακή.
Στο ανέκδοτο, ο τρίτος φάκελος υποδηλώνει ότι ο Πρωθυπουργός οφείλει να αποδεχθεί την αποτυχία του και να προετοιμάσει τον επόμενο. Όμως στην πραγματική πολιτική, και ειδικά στην παρούσα συγκυρία όπου δεν υπάρχει εμφανής διάδοχος, ο φάκελος αυτός δεν σηματοδοτεί αποχώρηση. Στην περίπτωση Μητσοτάκη, ο «τρίτος φάκελος» μεταφράζεται πολιτικά ως: κλείσε το πρόβλημα, διαχειρίσου τη ζημιά, και πες πως κάνεις κάθαρση. Το άνοιγμα του τρίτου φακέλου δεν έγινε με θεατρικότητα, αλλά έγινε μεθοδικά, σχεδόν σιωπηλά. Το σκάνδαλο των υποκλοπών, οι πυρκαγιές, το δυστύχημα στα Τέμπη, η ατιμωρησία και τώρα ο ΟΠΕΚΕΠΕ – που φαίνεται να ξεχειλίζει το ποτήρι.
Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν είναι απλώς ακόμα μία περίπτωση κακοδιαχείρισης, είναι ενδεικτικό του πως ένα κομμάτι του κράτους χρησιμοποιήθηκε για προσωπικό πλουτισμό εις βάρος των ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων. Οι αποκαλύψεις για καταπατημένες βραχονησίδες, πλαστά βοσκοτόπια και επιδοτήσεις σε πολιτικά συνδεδεμένους παράγοντες, συγκροτούν ένα δίκτυο εξουσίας που υπήρξε βαθιά διαβρωμένο.
Η μεγάλη ειρωνεία όμως βρίσκεται αλλού: Η αποκάλυψη της υπόθεσης δεν έγινε από κανένα ελληνικό κόμμα –ούτε από αυτά που έχουν κυβερνήσει ή συγκυβερνήσει, δηλαδή ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ– ούτε από την ελληνική δημοσιογραφία, ούτε από την εγχώρια Δικαιοσύνη, ούτε από τη Ζωή που μοιράζει καρδούλες. Την έφερε στο φως η Ευρωπαία Εισαγγελέας, σε συνεργασία με την Ελληνίδα εισαγγελέα του παραρτήματος της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, η οποία –να τα λέμε όλα– είχε διοριστεί από το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Αν κάποιος μπορεί να πει σήμερα ότι δικαιώθηκε, είναι όλοι όσοι πάλεψαν να παραμείνει η Ελλάδα στην ΕΕ το 2015, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ ήθελε να τη σύρει εκτός. Οι «μένουμεευρωπαίοι» που λοιδορήθηκαν ως φοβικοί και δουλικοί, είναι σήμερα αυτοί στους οποίους οφείλεται η ύστατη θεσμική προστασία από το βούρκο.
Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, σε σημερινή του ανάρτηση, αναγκάζεται να πει τα πράγματα με το όνομά τους: «Αποτύχαμε», «οι πρακτικές ρουσφετιού είναι διαχρονικές», «το απόστημα έσπασε». Χρησιμοποιεί λέξεις που πριν 1-2 χρόνια θα φάνταζαν αδιανόητες για το επιτελικό αφήγημα. Φτάνει μάλιστα στο σημείο να μιλήσει για «παλαιοκομματισμό» – τον ίδιο που υποτίθεται ότι είχε ταφεί το 2019. Μόνο που σε αυτή την περίπτωση, το πρόβλημα δεν είναι οι άλλοι. Είναι οι επιλογές του από το 2019 έως και σήμερα.
Η επιλογή του να καταργήσει τον ΟΠΕΚΕΠΕ και να τον εντάξει στην ΑΑΔΕ είναι ουσιαστικά η πολιτική μετάφραση του τρίτου φακέλου: κλείσε το πρόβλημα, διαχειρίσου τη ζημιά, και πες πως κάνεις κάθαρση.
Φάκελος 4: “Από κάθαρση επικοινωνίας σε κάθαρση εξουσίας”
Ως πολίτες, δεν μας αρκεί η σιωπηλή αποδοχή ή η αμήχανη διαχείριση. Αντίθετα, εφοδιάζουμε εμείς τον Πρωθυπουργό με έναν φάκελο για την επόμενη μέρα, που περιλαμβάνει τέσσερα αδιαπραγμάτευτα αιτήματα:
1. Διάλυσε τα δίκτυα εξουσίας: Αν δεν ξηλωθούν συθέμελα τα παρασιτικά συστήματα που λυμαίνονται τους δημόσιους πόρους, κανένα επιτελικό κράτος δεν πρόκειται να λειτουργήσει.
2. Μίλα καθαρά: Η εμπιστοσύνη δεν αποκαθίσταται με στρογγυλεμένα δελτία τύπου και επικοινωνιακά πυροτεχνήματα. Πρέπει να ειπωθεί ποιοι, πότε, πώς και με ποιες πολιτικές πλάτες έκλεψαν, και να τιμωρηθούν.
3. Ανέλαβε την ευθύνη: Όχι αφηρημένα. Όχι με ευχολόγια. Να ειπωθεί το αυτονόητο: πως το πρόβλημα δεν είναι ένα «τοξικό κράτος» αλλά και οι επιλογές της σημερινής ηγεσίας.
4. Ξανακέρδισε τη Δημοκρατία: Η Δημοκρατία δεν είναι διαχείριση, είναι λογοδοσία. Αν θέλει η κυβέρνηση να ανακτήσει τη χαμένη ηθική υπεροχή, πρέπει να πατήσει πάνω στο ευρωπαϊκό κεκτημένο: διαφάνεια, δικαιοσύνη, αξιοκρατία.
Αλλιώς, πολύ σύντομα, ο μόνος φάκελος που θα του μείνει να ανοίξει… θα είναι αυτός της παραίτησης και φυσικά να ακολουθήσει τις οδηγίες του 3ου φακέλου, δηλαδή να ετοιμάσει τρεις φακέλους για τον διάδοχό του.
Ο κ. Στέλιος Ορφανάκης έχει εργαστεί μεταξύ άλλων θέσεων ως Επενδυτικός Σύμβουλος στην Ιδιωτική Τραπεζική, ενώ τώρα εργάζεται ως Καθηγητής (M.Sc) Φυσικών και Θετικών Επιστημών στη Δημόσια Εκπαίδευση (14o ΓΕ. Λ Λάρισας). Είναι πτυχιούχος φυσικός με μεταπτυχιακές σπουδές στην Ηλεκτρονική Φυσική, έχει εξειδικευθεί στην Τραπεζική Διοίκηση και σε Παράγωγα Προϊόντα ενώ διατηρεί τη θέση του Προέδρου ΔΣ στην OpenUp (www.openup.gr).
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
