Τον χειμώνα του 2023-2024, μια ομάδα αρχαιολόγων, πραγματοποίησε ανασκαφή στο υπόγειο ενός σπιτιού στη γειτονιά Montconseil της πόλης Corbeil-Essonnes (Île-de-France).
Η επιχείρηση ξεκίνησε με πρωτοβουλία της Περιφερειακής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και διεξήχθη μετά από μια τυχαία ανακάλυψη ενός σκελετού από τον ιδιοκτήτη του σπιτιού, κατά τη διάρκεια εργασιών ανακαίνισης στο υπόγειό του. Έγιναν ανασκαφές στα τέσσερα δωμάτια του υπογείου, τα οποία καλύπτουν μια έκταση 52 m².
Ο ιδιοκτήτης του σπιτιού, δεν είναι ο πρώτος άνθρωπος στη συγκεκριμένη γειτονιά που βρέθηκε μπροστά σε μία μακάβρια ανακάλυψη. Η ύπαρξη ενός κοιμητηρίου του πρώιμου Μεσαίωνα στην περιοχή, είναι άλλωστε γνωστή εδώ και αρκετό καιρό.
Από τον 19ο αιώνα, έχουν ανακαλυφθεί πολλές γύψινες σαρκοφάγοι, χαρακτηριστικές της περιόδου.
Ακαδημαϊκοί της περιόδου εκείνης, υπέθεσαν ότι οι τάφοι έχουν σχέση με το παρεκκλήσι του Νοτρ-Νταμ-Ντε- Σαν, το οποίο θεωρείται ότι χτίστηκε τον 7ο αιώνα πάνω από έναν παγανιστικό ναό, αφιερωμένο σε μια πηγή. Δεν υπάρχει ωστόσο, ίχνος από ευρήματα της δομής αυτής, ενώ οι τάφοι του κοιμητηρίου δεν είχαν υποβληθεί σε επιστημονική μελέτη μέχρι σήμερα.
Η αναπάντεχη ανακάλυψη που οδήγησε στην ανασκαφή
Η ανασκαφή έφερε στο φως 38 τάφους που βρίσκονται σε τέσσερις αίθουσες, στο υπόγειο. Παρά τις πολλές βραχώδεις προεξοχές, οι τάφοι ήταν διατεταγμένοι σε παράλληλες σειρές, οι οποίες παρέμειναν άθικτες στη διάρκεια των επτά αιώνων χρήσης του κοιμητηρίου, μεταξύ του 3ου και του 10ου αιώνα μ.Χ. Μικρή διαφοροποίηση στη διάταξή τους, πραγματοποιήθηκε μεταξύ του τέλους της Αρχαιότητας και τις αρχές του Μεσαίωνα.
Οι ταφικές πρακτικές της Ύστερης Ρωμαϊκής Αρχαιότητας και οι αλλαγές στον Μεσαίωνα
Το κοιμητήριο είναι προγενέστερο του 19ου αιώνα, σύμφωνα με τις υποθέσεις των ακαδημαϊκών. Οι πρώτες ταφές ανάγονται στα τέλη της αρχαιότητας, παρέχοντας στοιχεία σχετικά με τον ταφικό σκοπό της περιοχής, πολύ καιρό πριν να χτιστεί το παρεκκλήσι. Κατά την Ύστερη Ρωμαϊκή Αρχαιότητα, οι νεκροί θάβονταν ανάσκελα, σε ξύλινα φέρετρα βαθιά στο έδαφος.
Σε βεντάλια οι σαρκοφάγοι
Στις αρχές του Μεσαίωνα, εξελίχθηκαν οι ταφικές πρακτικές. Πλέον, οι νεκροί αποτίθεντο σε γύψινες σαρκοφάγους. Πρόκειται για μια πολύ διαδεδομένη πρακτική στην περιοχή Île-de-France, όπου ορισμένες σαρκοφάγοι ήταν διακοσμημένες στο εξωτερικό τους. Δέκα σαρκοφάγοι αυτού του είδους, ανακαλύφθηκαν στο Corbeil.
Από αυτές, καμία δεν ήταν διακοσμημένη, ενώ όλες τους είχαν από ένα σώμα, αν και ήταν συνηθισμένο, στο εσωτερικό τους να αποτίθενται περισσότεροι νεκροί. Οι σαρκοφάγοι τοποθετούνταν δίπλα δίπλα, σε σχηματίζοντας μια «βεντάλια».
Πάνω από μια απ’ τις σαρκοφάγους, βρέθηκε ένα τμήμα μαλακής πέτρας, λαξευμένης και φιλοτεχνημένης. Ο λίθος είναι ανολοκλήρωτος, κάτι που δυσχεραίνει την ανασκευή του στην αρχική του μορφή. Διακρίνεται, μολαταύτα, τμήμα της ροζέτας, ενώ η αντίθετη πλευρά, απεικονίζει έναν λατινικό σταυρό και έναν σταυρό λαξευμένο μέσα σ’ έναν κύκλο.
Τα μοτίβα που διακρίνονται στη γύψινη σαρκοφάγο είναι συνηθισμένα και απηχούν τις ταφικές πρακτικές της περιόδου, ενώ παραπέμπουν και σε διάκοσμο που απεικονίζεται σε προσόψεις χριστιανικών λατρευτικών χώρων.
Τα επόμενα βήματα της μελέτης
Οι σκελετοί αναμένεται να αναλυθούν στο εργαστήριο. Οι ειδικοί θα διαπιστώσουν ποιο ήταν το φύλο των νεκρών και οι συνθήκες διαβίωσής τους. Επίσης, θα μελετηθούν, οι θέσεις των οστών, καθώς και τα κτερίσματα, προκειμένου να γίνουν κατανοητές οι ταφικές πρακτικές. Πώς κατασκεύαζαν τους τάφους; Πώς εναπόθεταν μέσα τους νεκρούς; Είχαν ανοιχτεί οι τύμβοι στο παρελθόν;