Αντιμέτωποι με μεγάλα προβλήματα οι Ιταλοί οινοποιοί

σταφυλιού

Μια επίσκεψη στον οινοποιητικό χώρο της Cantina Torrevilla ακριβώς νότια του Μιλάνου είναι μια ευκαιρία να πάρετε μια πραγματική γεύση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει αυτή η αγαπημένη παλιά ιταλική βιομηχανία. Μια συννεφιασμένη, με υγρασία ημέρα Οκτωβρίου, το αφεντικό του συνεταιρισμού παραγωγών Massimo Barbieri μιλά με περηφάνια για την ποιότητα σταφυλιού για τα premium κρασιά La Genisia του 2024. Αλλά δεν ήταν ένα εύκολο vintage.

Όπως οι αμπελουργικές εστίες παντού, από το Μπορντό μέχρι την κοιλάδα της Νάπα, η περιοχή Oltrepò Pavese της Λομβαρδίας αντιμετωπίζει δύο ιστορικές προκλήσεις: ένα μεταβαλλόμενο κλίμα και τις μεταβαλλόμενες γεύσεις. Ήταν απίστευτα βροχερός στη βόρεια Ιταλία φέτος. Μύκητες έπιασαν μερικά αμπέλια και έπρεπε να αντιμετωπιστούν βιαστικά.

Ταυτόχρονα, μεγάλα αμπελουργικά έθνη όπως η Ιταλία πρέπει να προσαρμοστούν στη φθίνουσα δημοτικότητα του κόκκινου κρασιού, καθώς οι νεότεροι πότες επιλέγουν τις μοντέρνες μπύρες craft και τις ανθρακούχες λευκές μπύρες – ή δεν ορκίζονται εντελώς το αλκοόλ.

Και αν αυτό δεν είναι αρκετό για να αντιμετωπιστεί, οι οινοπαραγωγοί αντιμετωπίζουν μια τρίτη ατυχία αυτή τη στιγμή που δεν έχει διερευνηθεί πολύ, μια που αναμφισβήτητα αποτελεί μεγαλύτερη άμεση απειλή: το αυξανόμενο κόστος των χρεών τους.

«Όπως όλοι, έχουμε αισθανθεί την άνοδο των επιτοκίων», λέει ο Barbieri, πρόεδρος της Cantina Torrevilla, ενός συνεταιρισμού περίπου 200 παραγωγών που παράγει όλα τα είδη κρασιού από pinot nero έως αφρώδη κόκκινα. «Επηρεάζουν τις τελικές διανομές στους μετόχους μας, υπάρχουν λιγότερα να διανεμηθούν στο τέλος».

Για άλλους, ο αντίκτυπος είναι χειρότερος από τη συρρίκνωση του μεριδίου του κέρδους. Ο Castelli del Grevepesa, ένας συνεταιρισμός με έδρα την ύπαιθρο έξω από τη Φλωρεντία – την καρδιά της χώρας Chianti – έπρεπε να υποβάλει αίτηση για επίσημη αναδιάρθρωση χρέους μετά από χρόνια πίεσης. Η διπλή σύγκρουση των ακρωτηριαστικών οικονομικών υποχρεώσεων και η απώλεια μεριδίου αγοράς των κρασιών Chianti έγινε υπερβολική.

Το Terre Cortesi Moncaro, ένας συνεταιρισμός που έχει τις ρίζες του πίσω στο 1864 και που ειδικεύεται στους λευκούς Verdicchio, ζήτησε δικαστική προστασία αφού δύο πιστωτές υπέβαλαν αιτήσεις πτώχευσης. Έχει υποστεί όλη τη γκάμα των εταιρικών δεινών από τα αυξανόμενα έξοδα τόκων και λειτουργικών δαπανών μέχρι την αναταραχή της διαχείρισης και το ξέσπασμα ωιδίου που μείωσε στο μισό την παραγωγή σταφυλιών του περασμένου έτους.

Οι οινοπαραγωγοί της Ιταλίας ξεκίνησαν όλοι ως οικογενειακές ανησυχίες και ως επί το πλείστον παρέμειναν έτσι, δημιουργώντας μια εξαιρετικά κατακερματισμένη βιομηχανία – και παραγωγούς που συχνά βασίζονται σε δανεικά χρήματα για να τα βγάλουν πέρα.

Συνδυαστικά, το κόστος τόκων τους θα ανέλθει σε 306 εκατομμύρια ευρώ (333 εκατομμύρια δολάρια) φέτος από 126 εκατομμύρια ευρώ το 2022, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Studio Impresa, μιας εταιρείας συμβούλων. Υπολογίζει ότι τα έσοδα από την εξυπηρέτηση του χρέους θα υπερδιπλασιαστούν από 0,92% το 2022 σε 2,24% το 2024.

Λιγοστή συγκομιδή

Εάν το άλμα στο χρηματοοικονομικό κόστος γινόταν μεμονωμένα, οι οινοπαραγωγοί μπορεί να είχαν λιγότερους λόγους φόβου. Όμως, η κλιματική αλλαγή και η ελκυστικότητα στους νεότερους ουρανίσκους, καθώς οι ηλικιωμένοι θαυμαστές των βαρέων κόκκινων αποβιώνουν, καθιστούν την πρόκληση υπαρξιακή για πολλούς.

Οι υπερυψηλές θερμοκρασίες του περασμένου Σεπτεμβρίου οδήγησαν στην πιο πενιχρή συγκομιδή σταφυλιών της Ιταλίας τα τελευταία 76 χρόνια και το 2024 φαίνεται ελαφρώς μόνο καλύτερο. «Οι ξαφνικές μεταβολές της θερμοκρασίας έγιναν το νέο φυσιολογικό», λέει ο Barbieri στην Cantina Torrevilla. «Αυτό σημαίνει περισσότερη συντήρηση και λιγότερα σταφύλια».

Εν τω μεταξύ, ο σπειροειδής πληθωρισμός δεν σημαίνει μόνο υψηλότερα επιτόκια της κεντρικής τράπεζας. Αφήνει επίσης τους πότες με λιγότερα μετρητά για να τα εκτοξεύσουν σε ένα μπουκάλι.

Η Ιταλία παραμένει ο μεγαλύτερος εξαγωγέας κρασιού στον κόσμο σε όγκο (η Γαλλία είναι μεγαλύτερη σε αξία), αλλά η αξία των πωλήσεών της στις πέντε μεγαλύτερες καταναλωτικές αγορές – ΗΠΑ, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία και Ιαπωνία – μειώθηκε κατά 7,3% το 2023, σύμφωνα με Στοιχεία ιταλικής ένωσης κρασιού. Η εικόνα του 2024 είναι ανάμεικτη μέχρι στιγμής.

«Είχαμε μια πραγματική επιβράδυνση τόσο στις εσωτερικές όσο και στις εξαγωγικές αγορές, που προκλήθηκε από αυτούς τους πολλούς αντίθετους ανέμους», λέει ο Luca Castagnetti, επικεφαλής ενός κέντρου μελέτης για τη βιομηχανία κρασιού της χώρας στο Studio Impresa. «Είναι ένας συνδυασμός παροδικών τάσεων και άλλων που θα διαρκέσουν περισσότερο. Αυτό έχει οδηγήσει τις εταιρείες του κλάδου σε οικονομικές δυσκολίες και πολλές δεν έχουν τις διαχειριστικές ικανότητες για να ξεπεράσουν αυτά τα εμπόδια».

σταφυλιού

Ακόμη και οι μεγαλύτερες, πιο επαγγελματικές εταιρείες έχουν επηρεαστεί από πιο υποτονικές πωλήσεις. Η Italian Wine Brands SpA είναι μία από τις δύο εισηγμένες εταιρείες κρασιού στη χώρα. Κάτοχος περισσότερων από 70 εμπορικών σημάτων και ιδιωτικών ετικετών, θέλει να επικεντρωθεί στα αφρώδη λευκά και τα premium κρασιά «Super Tuscans» και Piemonte καθώς οι πιο επιλεκτικοί νεότεροι πότες «αγοράζουν καλύτερα». Έπρεπε ακόμα να μειώσει την καθοδήγηση εσόδων της για το 2024 κατά 4% λόγω χαμηλότερων όγκων και τιμών.

Ένα τακτικό θύμα της αλλαγής της γεύσης είναι το δυνατό κόκκινο κρασί που κάποτε ήταν ο αμπελουργικός ακρογωνιαίος λίθος για την Ιταλία και τη Γαλλία. Οι ιταλικές εξαγωγές κόκκινων με το βραβευμένο σήμα DOP – ένα σήμα τοπικά παραγόμενης ποιότητας – μειώθηκαν κατά 5% το 2023, σύμφωνα με στοιχεία του Ιταλικού Εθνικού Ινστιτούτου Στατιστικής (ISTAT). Για την παρόμοια ετικέτα IGP, η πτώση ήταν 7%.

«Οι νεότερες γενιές έχουν μια προσέγγιση πολλών κατηγοριών», λέει ο Carlo Flamini από το κέντρο παρακολούθησης της Italian Wine Union. «Καταναλώνουν κρασί πιο σποραδικά καθώς επιλέγουν το ποτό τους με βάση την περίσταση».

Όπως και οι ομόλογοί τους σε όλο τον κόσμο, οι αμπελώνες της Ιταλίας πειραματίζονται προσπαθώντας να συμβαδίσουν με τις προτιμήσεις των ποτών.

«Όταν αρχίσαμε να παρατηρούμε την τάση χωρίς αλκοόλ σε άνοδο, το σκεφτήκαμε σοβαρά», λέει η Marzia Varvaglione, η οποία διευθύνει την οικογενειακή επιχείρηση στο Azienda Vini Varvaglione στη νότια περιοχή της Απουλίας που υπάρχει από το 1921. Ενώ η ειδικότητά της είναι Έντονα κόκκινα όπως το Primitivo di Manduria και το Negroamaro, δοκιμάζει λιγότερο ποώδεις εναλλακτικές και φέτος παρουσίασε το πρώτο αφρώδες κρασί και spritz χωρίς αλκοόλ.

Δυστυχώς για τους παραγωγούς, η διαφοροποίηση απαιτεί χρόνο και μετρητά, σε μια στιγμή που η χρηματοδότηση έχει γίνει πολύ πιο ακριβή.

«Προς το παρόν, αυτό παραμένει επιχειρηματική ασφάλεια και δεν συσσωρεύουμε πάρα πολλά χρήματα σε αυτό», προσθέτει ο Varvaglione. «Θέλουμε να περιμένουμε την κατάλληλη στιγμή».

Η ιστορία παρέχει τουλάχιστον μια ευτυχισμένη ιστορία επιτυχίας για την ιταλική διαφοροποίηση: το Prosecco. Μετά την οικονομική κρίση, οι άνθρωποι έσφιγγαν τα ζωνάρια και τότε ήταν που οι παραγωγοί της χώρας άρχισαν να πιέζουν για αυτό που ο Flamini αποκαλεί «εκδημοκρατισμό των αφρωδών οίνων».

Πριν από το 2008, η αγορά του “fzz” ήταν πολωμένη, αποτελούμενη σε μεγάλο βαθμό από προϊόντα πολυτελείας όπως σαμπάνια ή φθηνά πράγματα μερικές φορές αμφίβολης ποιότητας. Οι Ιταλοί καλλιεργητές επικέντρωσαν εκ νέου την καλλιέργεια σε αυτή την κατηγορία κρασιού και το Prosecco – μια λιγότερο δαπανηρή εναλλακτική λύση στη σαμπάνια – αναδείχθηκε παγκόσμιος νικητής.

Οι εξαγωγές αφρωδών οίνων της Ιταλίας κατ’ όγκο υπερτριπλασιάστηκαν μεταξύ 2010 και 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία της οινικής ένωσης. Ακόμη και οι Γάλλοι αγοραστές στράφηκαν σε φθηνότερο Prosecco λόγω του πληθωρισμού, με τις γαλλικές εισαγωγές λευκών ιταλικών φυσαλίδων να αυξάνονται κατά 25% πέρυσι.

Οι Ιταλοί παραγωγοί αποδείχθηκαν «ανθεκτικοί και ικανοί να αλλάξουν», λέει ο Flamini.

Κοινή χρήση ενός μπουκαλιού

Η αλλαγή στη δομή του κλάδου, στο κυνήγι για κέρδη αποδοτικότητας, ήταν πιο αργή. Περίπου τα δύο τρίτα της καθαρής θέσης του ιταλικού τομέα κατέχονται από μεμονωμένες οικογένειες, με το 16,6% στα χέρια των συνεταιρισμών, σύμφωνα με μελέτη του ερευνητικού κέντρου Area Studi Mediobanca. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αντιπροσωπεύουν περίπου το 11%, εκ των οποίων το 4,1% είναι εταιρείες ιδιωτικών κεφαλαίων.

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε κάποια ενοποίηση και εισερχόμενο εξωτερικό κεφάλαιο. Το 2022, η ιταλική εταιρεία ιδιωτικών μετοχών Clessidra SpA ίδρυσε μια εταιρεία κρασιού, την Argea SpA, για να συγκεντρώσει δύο εξαγορασθέντες παραγωγούς, τους Botter και Mondodelvino. Η Clessidra θέλει να το χρησιμοποιήσει ως όχημα για την απόσπαση άλλων αμπελώνων για να δημιουργήσει έναν πρωταθλητή οινοποίησης. Πέρυσι ανέλαβε την Cantina Zaccagnini με έδρα το Abruzzo.

Οι ξένοι επενδυτές έχουν αρχίσει επίσης να μυρίζουν γύρω. Η Platinum Equity με έδρα το Μπέβερλι Χιλς αγόρασε τη Farnese Vini το 2020, η οποία αργότερα μετονομάστηκε σε Fantini Wines. Ο όμιλος έχει επίσης ρίζες στο Abruzzo, αλλά τώρα κατέχει 18 αμπελώνες.

«Σε αυτή την εποχή των μεγάλων αλλαγών από την άποψη των καταναλωτών και των δυσκολιών που σχετίζονται με την πραγματική συγκομιδή, το μέγεθος, η ενοποίηση και η διαφοροποίηση βοηθούν έναν παίκτη να αντιδράσει καλύτερα», λέει ο Massimo Romani, Διευθύνων Σύμβουλος της Argea.

Οι συνεταιρισμοί, εν τω μεταξύ – των οποίων τα μέλη έχουν συνήθως λιγότερο βαθιές τσέπες – πρέπει να αναζητήσουν υποστήριξη. Η Legacoop Sicilia, μια ένωση που εκπροσωπεί τις συλλογικότητες του νησιού, ζητά από την τοπική κυβέρνηση να προσφέρει δημόσιες εγγυήσεις στους οινοποιούς που αναζητούν χρηματοδότηση για να κάνουν επενδύσεις ή επιδιώκουν να αναδιαρθρώσουν το χρέος τους και να αναβάλουν τις αποπληρωμές τους.

Εάν υιοθετηθεί η πρόταση, οι καλύτεροι συνεταιρισμοί «θα μπορούν να αυξήσουν το μετοχικό τους κεφάλαιο, να βελτιώσουν την πρόσβαση σε πιστώσεις και να επενδύσουν για να βελτιώσουν την παραγωγή και την εμπορευματοποίηση των προϊόντων τους», λέει ο Filippo Parrino, πρόεδρος της Legacoop Sicilia. «Οι άλλοι θα πρέπει να υπολογίσουν τους περιορισμούς τους».

Και αν αποτύχουν όλα τα άλλα, η διαρκής έκκληση της Ιταλίας στους διεθνείς παραθεριστές θα χαλαρώσει. Οι Ιταλοί οινοποιοί με ετήσιες πωλήσεις άνω των 20 εκατομμυρίων ευρώ έχουν αυξήσει τα έσοδά τους από τουριστικές επισκέψεις και συνεδρίες γευσιγνωσίας κατά 15% σε ετήσια βάση, σύμφωνα με την έκθεση της Area Studi Mediobanca.

Η βάση Oltrepò Pavese της Cantina Torrevilla φιλοξενεί έναν χαρακτηριστικό παλιό πύργο κρασιού —ένας πλέον ανενεργός τρόπος παραγωγής— και ο ιστότοπος φιλοξενεί τακτικά παιδιά που στάμπαν σταφύλια, καθώς και πιο ευγενικές συνεδρίες γευσιγνωσίας ενηλίκων. Η συλλογικότητα του Barbieri σκέφτεται να μετατρέψει τον πύργο σε μουσείο και ίσως να προσθέσει ένα εστιατόριο, ένα μονοπάτι που έχουν πατήσει άλλοι.

Τα οινοποιεία Varvaglione’s Puglia άρχισαν να προσφέρουν μια περιήγηση ιππασίας στους αμπελώνες, ακολουθούμενη από ένα πικνίκ και ένα ποτήρι.

«Έχουμε βιώσει αύξηση των επισκέψεων στα κελάρια μας, ακόμη και από ξένους», καταλήγει. «Μπορείς να ζήσεις από τον οινοτουρισμό».

πηγή:www.bloomberg.com

Ακολουθήστε το στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο