Μπορούν τα αυτοκινούμενα αυτοκίνητα να μας σώσουν από τους εαυτούς μας;

Οι κατασκευαστές που υπόσχονται μεγαλύτερη ασφάλεια έχουν ένα πρόβλημα: οι ανθρώπινοι οδηγοί θέτουν τον πήχη ψηλότερα από ό,τι νομίζετε

Ο δρόμος προς τα αυτοοδηγούμενα αυτοκίνητα είναι στρωμένος με υποσχέσεις ότι θα σώσει τους ανθρώπους από τον εαυτό τους (και ο ένας από τον άλλον). Η Waymo, το πρόγραμμα αυτοοδήγησης της Google, λέει ότι «το status quo της οδικής ασφάλειας είναι απαράδεκτο» και ότι η αυτόνομη οδήγηση «μπορεί να σώσει ζωές». Ο Έλον Μασκ, ο οποίος ποτέ δεν αφήνεται να τον ξεπεράσει κανείς, δήλωσε τον Οκτώβριο, όταν παρουσίασε το Cybercab της Tesla, ότι τα αυτόνομα αυτοκίνητα θα γίνουν «10 φορές πιο ασφαλή από έναν άνθρωπο» και «θα σώσουν ζωές – όπως, πολλές ζωές».

Πρόκειται για έναν αξιόλογο στόχο, ο οποίος ακούγεται εφικτός. Εξάλλου, οι άνθρωποι είναι τρομεροί οδηγοί, έτσι δεν είναι; Το 2022, το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν λεπτομερή στοιχεία, 42.514 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε τροχαία δυστυχήματα με μηχανοκίνητα οχήματα στους δρόμους των ΗΠΑ, σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ασφάλειας Οδικής Κυκλοφορίας. Από αυτούς τους θανάτους, το 29% σκοτώθηκε σε ατυχήματα που σχετίζονται με την υπερβολική ταχύτητα και το 32% χαρακτηρίστηκαν ως «θανάτοι λόγω οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ».

Τα πλήρως αυτοοδηγούμενα αυτοκίνητα, αντίθετα, δεν οδηγούν υπό την επήρεια αλκοόλ. Δεν αναπτύσσουν ταχύτητα επειδή είναι ανυπόμονα ή έχουν αργήσει. Δεν νυστάζουν. Δεν αποσπούν την προσοχή τους από τα τηλέφωνά τους. Επιπλέον, έχουν όραση 360 μοιρών. «Πρέπει να έχεις μάτια στο πίσω μέρος του κεφαλιού σου», θυμάμαι να μου λέει κάποτε ένας οδηγός φορτηγού. Τα αυτόνομα οχήματα όντως έχουν.

Αλλά για τις εταιρείες που κατασκευάζουν τα οχήματα, υπάρχουν δύο προβλήματα με την υπόσχεσή τους να σώσουν ζωές. Το πρώτο είναι ότι οι ανθρώπινοι οδηγοί έχουν θέσει τον πήχη ψηλότερα από ό,τι νομίζετε. Αν σκεφτείτε πόσα χιλιόμετρα διανύουμε, τα θανατηφόρα ατυχήματα είναι στην πραγματικότητα πολύ σπάνια. Το ποσοστό θανάτων ανά 100 εκατ. διανυθέντα οχηματοχιλιόμετρα στις ΗΠΑ ήταν μόλις 1,33 το 2022. Είναι κοντά στο 1 εδώ και περίπου μια δεκαετία.

Τα τελευταία στοιχεία της Waymo δείχνουν ότι τα οχήματά της είχαν διανύσει μόνο 33 εκατ. μίλια χωρίς ανθρώπινο οδηγό μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου του περασμένου έτους. Αυτό σημαίνει ότι απλά δεν έχει διανύσει ακόμα ούτε κατά διάνοια αρκετά χιλιόμετρα ώστε να μπορεί να γίνει στατιστική σύγκριση με τους ανθρώπινους οδηγούς όσον αφορά τα ποσοστά θανάτων.

Τούτου λεχθέντος, το ιστορικό της Waymo σε λιγότερο σοβαρά ατυχήματα φαίνεται ενθαρρυντικό. Η ανάλυση των δεδομένων της εταιρείας δείχνει ότι τα οχήματά της είχαν λιγότερα ατυχήματα που προκαλούν τραυματισμούς και ατυχήματα που καταγγέλλονται από την αστυνομία μέχρι στιγμής σε σύγκριση με τους ανθρώπους που οδηγούν στις ίδιες πόλεις. Η Waymo μου είπε ότι «έχει ήδη μειώσει σημαντικά τον αριθμό των σοβαρών ατυχημάτων σε σύγκριση με τους ανθρώπους οδηγούς σε μέρη όπου δραστηριοποιούμαστε». Αλλά ο Phil Koopman, ειδικός σε θέματα ασφάλειας αυτόνομων οχημάτων, προειδοποιεί κατά του εφησυχασμού. «Γνωρίζουμε ότι οι υπολογιστές αποτυγχάνουν διαφορετικά από τους ανθρώπους», μου είπε. «Οι ανθρώπινοι οδηγοί αποτυγχάνουν μεμονωμένα, αλλά [με] τους υπολογιστές, κάθε αυτοκίνητο έχει τον ίδιο οδηγό, οπότε μπορεί να συμβεί κάτι που να τους κάνει όλους να αποτύχουν». Επιπλέον, λέει, οι υπολογιστές μπορεί να μην μεθούν, αλλά ούτε έχουν «κοινή λογική».

Αυτό μας φέρνει στο δεύτερο πρόβλημα. Ακόμη και αν οι εταιρείες αυτοκινούμενων οχημάτων συγκεντρώσουν αρκετά δεδομένα για να δείξουν ότι η τεχνολογία τους σώζει ζωές, εξακολουθούν να υπάρχουν ευρέως δημοσιοποιημένα παραδείγματα κάθε τόσο αυτοκινούμενων αυτοκινήτων που κάνουν παράξενα λάθη που οι περισσότεροι άνθρωποι απλώς δεν θα έκαναν.

Υπήρξε, για παράδειγμα, το ταξί της Waymo που έκανε κύκλους σε ένα πάρκινγκ με έναν μπερδεμένο επιβάτη μέσα σε αυτό. Ή τη φορά που όχι ένα, αλλά δύο Waymos έπεσαν πάνω στο πίσω μέρος του ίδιου φορτηγού που ρυμουλκούταν στο δρόμο με μια ελαφρώς ασυνήθιστη γωνία, μπερδεύοντας το λογισμικό. Το πιο σοβαρό, ήταν η στιγμή που μια πεζή πετάχτηκε από ένα άλλο όχημα στην πορεία ενός αυτοκινούμενου αυτοκινήτου Cruise της General Motors, το οποίο στη συνέχεια την έσυρε για 20 μέτρα κάτω από αυτό. Σε εκείνη την περίπτωση, μια μεταγενέστερη εξέταση που ανέθεσε η Cruise διαπίστωσε ότι «ένας άγρυπνος και προσεκτικός ανθρώπινος οδηγός θα γνώριζε ότι είχε σημειωθεί κάποιου είδους σύγκρουση και δεν θα συνέχιζε την οδήγηση χωρίς να διερευνήσει περαιτέρω την κατάσταση».

Μπορεί να είναι άδικο, λέει ο Koopman, αλλά είναι στην ανθρώπινη φύση ότι τέτοιες ιστορίες μένουν στο μυαλό περισσότερο από τις στατιστικές. Αν το επιχείρημά σας είναι «τα αυτοκίνητά μας είναι πιο ασφαλείς οδηγοί από τους ανθρώπους», τότε κάθε φορά που ένα από τα αυτοκίνητά σας κάνει κάτι περίεργο που δεν θα έκανε ένας άνθρωπος, η θέση σας στο κοινό υπονομεύεται. Αντίθετα, τα ατυχήματα που δεν συνέβησαν χάρη στην τεχνολογία σας σπάνια γίνονται είδηση.

Αυτός μπορεί να είναι ο λόγος για τον οποίο οι ετήσιες έρευνες της Αμερικανικής Ένωσης Αυτοκινήτου δείχνουν ότι οι άνθρωποι γίνονται όλο και πιο φοβισμένοι απέναντι στην τεχνολογία με την πάροδο του χρόνου. Το ποσοστό των Αμερικανών οδηγών που δηλώνουν ότι εμπιστεύονται τα αυτοκινούμενα οχήματα έχει μειωθεί από 14% το 2021 σε 9% το 2024, ενώ το ποσοστό που δηλώνει ότι «φοβάται» έχει αυξηθεί από 54 σε 66%.

Οι εταιρείες αυτοκινούμενων αυτοκινήτων μπορεί να λένε ότι θέλουν να σώσουν ζωές, αλλά θα είναι πιο δύσκολο απ’ ό,τι νομίζουν να πείσουν τους ανθρώπους να τους αφήσουν να το δοκιμάσουν.

SARAH O’CONNOR, FT

Ακολουθήστε το στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο