Το 1972, ο Donald MacKenzie κέρδισε ένα μετάλλιο ως ο καλύτερος μαθηματικός στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Αλλά τον προηγούμενο χρόνο, είχε παρακολουθήσει ένα μάθημα στην κοινωνιολογία της επιστήμης που άλλαξε τη ζωή του. Ο νεαρός Σκωτσέζος πάντα προτιμούσε τις αυτόνομες αλήθειες των καθαρών μαθηματικών, αλλά η τάξη πυροδότησε μια στροφή σε κάτι εντελώς διαφορετικό: την ακατάστατη, ηθικά διφορούμενη μελέτη της ανθρώπινης κοινωνίας.
Από τότε, ο 74χρονος πλέον κοινωνιολόγος έχει γράψει για πυρηνικά πυραυλικά συστήματα, μαθηματικές αποδείξεις στους υπολογιστές, κρυπτονομίσματα και διαδικτυακή διαφήμιση. Μεταξύ των βιβλίων της Wall Street, είναι πιο γνωστός για τη συγγραφή του άλλου βιβλίου σχετικά με τις συναλλαγές υψηλής συχνότητας. Επτά χρόνια αφότου το μπεστ σέλερ του Μάικλ Λιούις, το Flash Boys, παρουσίασε τους traders ως πονηρούς κακούς που χρησιμοποίησαν την ταχύτητα που κλείνει το μάτι για να νικήσει ο ένας τον άλλον, ο ΜακΚένζι τους έκανε και πάλι να απογοητευτούν. Σε 304 πυκνές σελίδες, το Trading at the Speed of Light: How Ultrafast Algorithms Are Transforming Financial Markets, που δημοσιεύτηκε το 2021, σκάβει βαθιά στην ιστορία της δομής της αγοράς και του HFT.
Ο σεβασμός του για τις συχνά νυσταγμένες τεχνικές του κλάδου έχει κερδίσει την εκτίμηση του MacKenzie από τους διαβόητα μυστικοπαθείς επαγγελματίες του. Ο Stéphane Tyč, ο συνιδρυτής της McKay Brothers LLC -η οποία νοικιάζει ασύρματα δίκτυα σε εταιρείες HFT που πρέπει να εκτοξεύουν τα σήματα τους στην αγορά πιο γρήγορα από τον ανταγωνισμό- αποκάλεσε τη μελέτη του MacKenzie «μνημειώδη» και το Flash Boys «μαλακό πορνό». (Ο MacKenzie πήρε συνέντευξη από τον Tyč για το βιβλίο του.)
Την ημέρα της συνέντευξης μας στο Zoom, ο MacKenzie φαίνεται ένας κόσμος μακριά από τις αίθουσες συναλλαγών της Νέας Υόρκης και του Σικάγου, μιλώντας μέσω μιας ασταθούς σύνδεσης στο Διαδίκτυο από το σπίτι του στο East Lothian, μια αγροτική κομητεία ανατολικά του Εδιμβούργου. «Η τεχνολογία είναι ένα τόσο σημαντικό μέρος της σύγχρονης ζωής», λέει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου. «Ελπίζω το ακαδημαϊκό μου έργο να φέρει μερικά πρόσθετα κομμάτια του παζλ – πράγματα που δεν εξετάζετε απαραίτητα εάν είστε κοινωνιολόγος που ενδιαφέρονται για τα κλασικά κοινωνιολογικά θέματα όπως κανόνες, αξίες, κοινωνικούς ρόλους και άλλα παρόμοια.»
Τα δύο βιβλία του για τα οικονομικά διαβάζονται σε μεγάλο βαθμό ως δημοσιογραφικά πεζά, με την περιστασιακή δόση ακαδημαϊκής κοινωνιολογίας: η «υλική πολιτική» των καλωδίων και του εξοπλισμού που επιτρέπουν τις συναλλαγές με ταχύτητα Αϊνστάιν. η «βαρνησιανή επιτελεστικότητα» της οικονομικής θεωρίας.
Το μεγάλο του θέμα είναι πώς οι κοινωνικές δυνάμεις διαμορφώνουν τις τεχνολογίες – συμπεριλαμβανομένων των αγορών – και το αντίστροφο. Για παράδειγμα, οι βιομηχανίες συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης και κινητών αξιών έχουν διαφορετικούς ρυθμιστές εν μέρει επειδή αναφέρονται σε διαφορετικές επιτροπές της Γερουσίας. Οι αποκλίνοντες κανόνες και οι δομές της αγοράς έχουν με τη σειρά τους διαμορφώσει ένα σημαντικό σήμα συναλλαγών: την τάση για τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του S&P 500 να κινούνται πριν από τις μετοχές του δείκτη.
Σε άλλες περιπτώσεις, η αλληλεπίδραση μεταξύ κοινωνίας και εργαλείων είναι πιο ανησυχητική. Όπως έγραψε στο διδακτορικό του το 1978. μερικοί από τους πρώτους Βρετανούς πρωτοπόρους στη στατιστική εστίασαν στην ανάλυση συσχετίσεων επειδή ήταν ευγονιστές που ενδιαφέρονταν για την κληρονομικότητα.
Το βιβλίο του του 2006, An Engine, Not a Camera: How Financial Models Shape Markets, ανιχνεύει τον τρόπο με τον οποίο το μαθηματικό μοντέλο Black-Scholes για τις επιλογές τιμολόγησης μπορεί να προκάλεσε τις τιμές να πλησιάσουν τις προβλέψεις του, κάνοντας τα παράγωγα να φαίνονται θεμιτά και όχι σαν καζίνο. Όπως υποδηλώνει ο τίτλος του βιβλίου, η διάσημη φόρμουλα δεν ήταν απλώς μια εικόνα των συναλλαγών δικαιωμάτων προαίρεσης όπως ήδη υπήρχε – βοήθησε στη διαμόρφωση αυτής της τεράστιας παγκόσμιας αγοράς. Ομοίως, ο MacKenzie ρωτά εάν το κλασικό θεώρημα των οικονομολόγων Franco Modigliani και Merton Miller – που δηλώνουν ότι δεν έχει σημασία πώς χρηματοδοτούνται οι επιχειρήσεις – αφαίρεσε το στίγμα του υψηλού χρέους, οδηγώντας τις εταιρείες να εκδίδουν περισσότερα ομόλογα. Αυτά τα ερωτήματα είναι δύσκολο να διευθετηθούν. Αλλά δεν είναι δύσκολο να βρούμε άλλα παραδείγματα οικονομικών ή μαθηματικών εννοιών που διαμορφώνουν τη συμπεριφορά στα οικονομικά. Στον απόηχο της κατάρρευσης του χρηματιστηρίου κρυπτογράφησης FTX, η ανοχή του κινδύνου των ιδρυτών εντοπιζόταν συχνά στην αγάπη τους για τους υπολογισμούς της αναμενόμενης αξίας, σαν να είχαν διαμορφώσει την προσωπικότητά τους.
Αν τα βιβλία του MacKenzie δεν έχουν το έντονο δράμα του Lewis, φαίνεται σκόπιμα. Στο Trading at the Speed of Light, ο MacKenzie λέει ότι ενδιαφέρεται για την καθημερινότητα της δημιουργίας χρημάτων. Οι έμποροι δαπέδων ωφελούνταν από το να είναι ψηλότεροι. Το Chicago Mercantile Exchange τελικά απαγόρευσε τα παπούτσια πλατφόρμας (για λόγους ασφαλείας). Στην εποχή του HFT, ορισμένες εταιρείες δαπανούν επταψήφια ποσά για να προστατεύσουν τον εξοπλισμό τους από τα κακά πουλιά που θα μπορούσαν να εμποδίσουν ένα σήμα.
Αν και δεν υπάρχει καθόλου ηθική στα βιβλία του, ο MacKenzie γνωρίζει ότι έχει αφιερώσει την καριέρα του στη μελέτη βιομηχανιών που συχνά θεωρούνται κολοσσιαία σπατάλη λαμπρών μυαλών που θα ήταν καλύτερα να θεραπεύσουν τον καρκίνο ή να απομυθοποιήσουν την κβαντική μηχανική. Όταν κέρδισε ένα βραβείο για τη δια βίου δουλειά του το 2022, ρώτησε εάν όλες οι κοινοτοπίες των οικονομικών, όπως ο αγώνας εξοπλισμών HFT, έχουν απορροφήσει τα κέρδη από την τεχνολογική πρόοδο, χωρίς να κάνουν τη Wall Street πιο αποτελεσματική. «Η πραγματικότητα των οικονομικών είναι ότι δαπανάται τρομερή πολλή ψυχική ενέργεια για να ξεγελάσεις, να ξεγελάσεις και να επηρεάσεις τους άλλους», λέει.
Αλλά δεν είναι νοσταλγός για την εποχή που οι ανοιχτές διαπραγματεύσεις κατακραυγής -όπως οι συναλλαγές που γίνονται στα χρηματιστήρια, που τώρα σχεδόν έχουν εξαφανιστεί- σήμαιναν συχνά κυριολεκτικά να ουρλιάζουν. Πριν από αυτόν τον αιώνα «υπήρχαν τρόποι με τους οποίους οι εμπιστευτικοί εμπλουτίζονταν σε βάρος των απλών επενδυτών», λέει, όπως η διατήρηση των περιθωρίων προσφοράς-ζήτησης ή των προμηθειών διαχείρισης κεφαλαίων αδικαιολόγητα υψηλά. «Η σύγχρονη χρηματοοικονομική είναι από πολλές απόψεις καλύτερη από το χρηματοπιστωτικό σύστημα που αντικατέστησε, αλλά διατηρεί αυτόν τον συγκεκριμένο αυτοαναφορικό χαρακτήρα, που νομίζω ότι είναι λίγο ανθυγιεινός».
Το τελευταίο έργο του MacKenzie αντανακλά τους ενδοιασμούς του. Κάνει μια βαθιά βουτιά στην αντικατάσταση των έντυπων διαφημίσεων με τη διαδικτυακή διαφήμιση, όπου οι δημοπρασίες σε πραγματικό χρόνο που διοργανώνονται από εταιρείες όπως η Google και το Facebook κατανέμουν κουλοχέρηδες προσαρμοσμένους σε εσάς από αλγόριθμους. Όπως και το HFT, είναι μια διαδικασία πιο γρήγορη από το ανοιγοκλείσιμο ενός ματιού και μόνο τα μικρότερα κέρδη πραγματοποιούνται σε κάθε συναλλαγή. Υπάρχουν αγώνες εξουσίας: μεταξύ της Google και των νεότερων αποκεντρωμένων συστημάτων που συλλέγουν προσφορές απευθείας στο τηλέφωνό σας. μεταξύ των κολοσσών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της Apple Inc., γεγονός που τους έχει καταστήσει πιο δύσκολο να αναγνωρίσουν τους χρήστες iPhone.
Ο MacKenzie είναι σε θέση να πείσει τους μυημένους στις πιο ευαίσθητες βιομηχανίες να του μιλήσουν, συχνά ανώνυμα. Ξεκινά κυρίως πλησιάζοντας τους επικεφαλής κάθε εταιρείας, λέει. Το HFT «δεν είναι στην πραγματικότητα τόσο μυστικό όσο υποδηλώνει η φήμη του». Όμως ο ΜακΚένζι έχει και το πλεονέκτημα του χρόνου. Τα έργα του έχουν κρατήσει όλα πάνω από πέντε χρόνια. Ολοκληρώνει το τελευταίο του βιβλίο, για adtech, και δεν ξέρει τι θα ακολουθήσει. Προτείνω την τεχνητή νοημοσύνη, την οποία απορρίπτει ως πολύ προφανής: «Ακριβώς όπως στις χρηματοπιστωτικές αγορές, μπορεί να είναι επικίνδυνο να ακολουθείς το πλήθος».
Lee covers quantitative investing for Bloomberg News in London.
πηγή: www.bloomberg.com
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
