του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου – συγγραφέα
ΓΕΝΙΚΑ: Ο Μέγας Κύων [Canis Major, συντ. CMa] σημειώθηκε πρώτη φορά από τον Πτολεμαίο. Βρίσκεται στο Νότιο ουράνιο ημισφαίριο, αλλά είναι γενικά ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 56° Βόρεια έως 90° Νότια. Στην Ελλάδα είναι αμφιφανής. Η έκτασή του είναι 380,1 τετ. μοίρες [43ος σε έκταση μεταξύ των 88 αναγνωρισμένων αστερισμών]. Λέγεται ότι αναπαριστά έναν από τους σκύλους που ακολουθούν τον κυνηγό Ωρίωνα. Ο Μέγας Κύων περιλαμβάνει 147 ορατά [φ.μ. ≤ 6,5] ουράνια σώματα. Σπουδαιότερο μέλος της ομάδας αυτών των αστέρων είναι ο Σείριος, ο λαμπρότερος αστερας του νυχτερινού ουρανού, ο οποίος αποτελεί μέρος του Χειμερινού Τριγώνου.
ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΑ: Ο αστερισμός αυτός ήταν γνωστός στους ανατολικούς λαούς από τα πανάρχαια χρόνια. Στην ελληνική κλασική Αρχαιότητα, ο αστερισμός αναπαριστούσε τον Λαέλαπο, το λαγωνικό του Ακταίωνα, ενώ κάποτε το λαγωνικό της Πρόκριδος, νύμφης της Άρτεμης, ή το λαγωνικό που έδωσε η Ηώς στον Κέφαλο, που ήταν τόσο ξακουστό για την ταχύτητα του, ώστε ο Δίας το ανύψωνε στον ουρανό. Αργότερα, ο Μέγας Κύων “έγινε” το κυνηγόσκυλο του Ωρίωνα, το οποίο καταδιώκει το Λαγό ή βοηθά τον Ωρίωνα στην μάχη του κατά του Ταύρου, όπως αναφέρει ο Όμηρος και ο Ησίοδος. Οι μύθοι των Ρωμαίων αναφέρονται στον Μέγα Κύνα ως Custos Europae, ο σκύλος, δηλαδή, που φρουρεί την Ευρώπη, αλλά που δεν καταφέρνει να αποτρέψει τη βίαιη απαγωγή της από τον Δία υπό τη μορφή ταύρου. Τον αναφέρουν και ως Janitor Lethaeus, ο κέρβερος της Κόλασης.
ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ: Ο Άλφα Μεγάλου Κυνός, γνωστός και σαν Σείριος, είναι ο λαμπρότερος αστέρας, εξαιρουμένου του Ηλίου, για τον παρατηρητή στη Γη. Είναι επίσης ένας από τους πλησιέστερους αστέρες. Το όνομα του αστέρα σημαίνει καυτός, εφόσον ο καλοκαιρινός καύσωνας σημειωνόταν αμέσως μετά την ανατολή του Σείριου σε σύνοδο με τον Ήλιο. Οι αρχαίοι Έλληνες αποκαλούσαν τέτοιες καλοκαιρινές μέρες κυνικά καύματα, καθώς μόνο οι κύνες, τα σκυλιά, τολμούσαν να βγουν έξω στον καύσωνα, μ’ αποτέλεσμα ο Σείριος να ταυτιστεί με κύνες. Ο αστερισμός έτσι έλαβε την ονομασία Μέγας Κύων. Ο β αστέρας του αστερισμού αυτού είναι γνωστός και ως Μουρζίμ [Κήρυξ]. Εξαιτίας της λαμπρής παρουσίας του στο νυχτερινό ουρανό, ο Σείριος έκανε από νωρίς εντύπωση στους πρώτους αστρονόμους και αποτέλεσε κομμάτι της μυθολογίας αρκετών λαών, ιδιαίτερα των Αρχαίων Αιγυπτίων. Τα άλλα κύρια αστέρια του αστερισμού είναι [σε παρένθεση δίνεται το φαινόμενο μέγεθος: ο ε Μεγάλου Κυνός (1,51) ή Αντχάρα [Παρθένοι], ο δ (1,84) ή Ουέζεν [Βάρος], ο η (2,45) ή Αλάντρα, ο ζ (3,00) ή Φουρούντ και ο γ (4,11) ή Μουλιφέν. Ανάμεσα στα διάφορα άλλα αστέρια που ανήκουν στον αστερισμό, ξεχωρίζει ο VY Μεγάλου Κυνός, που αποτέλει το πιο μεγάλο γνωστό μας αστέρι του Σύμπαντος (2600 ηλιακές ακτίνες!!). Γενικά, σ’ αυτή την περιοχή του ουρανού δεν υπάρχουν πολλά λαμπρά αντικείμενα. Το μόνο αντικείμενο του καταλόγου του Messier στον αστερισμό του Μεγάλου Κυνός είναι το ανοικτό σμήνος Μ41, με φ.μ. 4,6, που απέχει σχεδόν 2350 έτη φωτός από τη Γη, περιλαμβάνει περίπου 8000 αστέρες, κι έχει διάμετρο περίπου 24 έτη φωτός. Ακόμη, ο αστερισμός περιλαμβάνει το Νάνο του Μεγάλου Κυνός, έναν πρόσφατα ανακαλυφθέντα νάνο γαλαξία, ο οποίος περιστρέφεται γύρω από το Γαλαξία μας.
ΣΕΙΡΙΟΣ: Ο Σείριος είναι το λαμπρότερο άστρο στον νυχτερινό ουρανό με φαινόμενο μέγεθος −1,46. Το όνομά του προέρχεται από το ελληνικό “σείριος” που σημαίνει “καυτός” και “φωτεινός“. Βρίσκεται 8,57 έ.φ. από τη Γη και είναι ένα από τα κοντινότερα αστέρια. Ο Σείριος είναι ορατός από σχεδόν όλο το Βόρειο ημισφαίριο τους χειμερινούς μήνες. Μαζί με τον Πρόκυνα και τον Μπετελγκέζ σχηματίζουν ένα φωτεινό τρίγωνο που έχει την ανεπίσημη ονομασία «Χειμερινό τρίγωνο». Το 1844, ο Γερμανός αστρονόμος Friedrich Wilhelm Bessel πρότεινε πως ο Σείριος αποτελεί στην πραγματικότητα ένα «διπλό αστέρα». Η άποψη αυτή επιβεβαιώθηκε το 1862, όταν ο αστρονόμος Alvan Graham Clark ανακάλυψε ένα δεύτερο αστέρα, ο οποίος αναφέρεται ως Σείριος B. Ο αστέρας που είναι ορατός από τη Γη αποκαλείται συχνά και Σείριος A. Τα δύο αστέρια βρίσκονται σε τροχιά μεταξύ τους, με περίοδο περίπου 50 έτη και σε μέση απόσταση 20 αστρονομικές μονάδες [AU]. Ο Σείριος Β ήταν ο πρώτος λευκός νάνος που ανακαλύφθηκε [1915]. Η διάμετρος του Σείριου μετρήθηκε πρώτη φορά από τον Robert Hanbury Brown [3,36 ηλιακές ακτίνες].
Konstantinosa.oikonomougmail.com
ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ: https://www.youtube.com/watch?v=Uh4xW1SBSUk
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
