Οι εταιρείες υιοθετούν διαφορετικές προσεγγίσεις ως προς την επένδυση στην καινοτομία. Οι περισσότερες αντιμετωπίζουν την καινοτομία και τις νεοφυείς επιχειρήσεις (start ups) ως μέρος των προσπαθειών του τμήματος έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α) της εταιρείας, ή ως μέρος της στρατηγικής συγχωνεύσεων και εξαγορών.
Εναλλακτικά, κάποιες ενδέχεται να δημιουργήσουν ένα τμήμα επενδύσεων που να ασχοληθεί αποκλειστικά με επενδύσεις σε καινοτομία στον κλάδο τους, με την μορφή ενός εταιρικού επιχειρηματικού κεφαλαίου (corporate venture capital, ή CVC εν συντομία) το οποίο ιδρύεται με κεφάλαια της ίδιας της εταιρίας. Tις τελευταίες δύο δεκαετίες, ένας σημαντικός αριθμός πολυεθνικών εταιρειών έχει ήδη δημιουργήσει τέτοιες δομές, ενώ νέα κεφάλαια CVC δημιουργούνται ολοένα και σε περισσότερους τομείς. Η Intel Capital, το M12 της Microsoft, το Google Ventures της Google, το επενδυτικό κεφάλαιο ΒΙ Venture Fund της φαρμακευτικής Boehringer Ingelheim, η Shell Ventures του ομίλου Shell και η Siemens Energy Ventures, αποτελούν μόνο μερικά από τα επιχειρηματικά κεφάλαια που λειτουργούν με επιτυχία.
Εναλλακτικά, κάποιες ενδέχεται να δημιουργήσουν ένα τμήμα επενδύσεων που να ασχοληθεί αποκλειστικά με επενδύσεις σε καινοτομία στον κλάδο τους, με την μορφή ενός εταιρικού επιχειρηματικού κεφαλαίου (corporate venture capital, ή CVC εν συντομία) το οποίο ιδρύεται με κεφάλαια της ίδιας της εταιρίας. Tις τελευταίες δύο δεκαετίες, ένας σημαντικός αριθμός πολυεθνικών εταιρειών έχει ήδη δημιουργήσει τέτοιες δομές, ενώ νέα κεφάλαια CVC δημιουργούνται ολοένα και σε περισσότερους τομείς. Η Intel Capital, το M12 της Microsoft, το Google Ventures της Google, το επενδυτικό κεφάλαιο ΒΙ Venture Fund της φαρμακευτικής Boehringer Ingelheim, η Shell Ventures του ομίλου Shell και η Siemens Energy Ventures, αποτελούν μόνο μερικά από τα επιχειρηματικά κεφάλαια που λειτουργούν με επιτυχία.
Ωστόσο, η ίδρυση ενός εταιρικού σχήματος επιχειρηματικών συμμετοχών δεν είναι απλή, καθώς προϋποθέτει την προσέλκυση έμπειρων επενδυτικών στελεχών που θα συνθέσουν την ομάδα. Αν οι επενδυτικές δεξιότητες δεν αποτελούν μέρος του DNA κάποιων εταιρειών, ή αν δεν προσληφθούν τα κατάλληλα και με εμπειρία στελέχη, τότε ένα CVC θα δυσκολευτεί να επωφεληθεί ή και να προσθέσει αξία στις επενδυμένες νεοφυείς επιχειρήσεις του.
Ποιοι όμως είναι οι λόγοι που τόσες εταιρίες επιδιώκουν να δημιουργήσουν εταιρικά επιχειρηματικά κεφάλαια; Ένας σημαντικός λόγος είναι ότι επενδύοντας σε καινοτομία που βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, οι εταιρίες έχουν μια αυξημένη πιθανότητα να εξαγοράσουν μερικές από τις νεοφυείς επιχειρήσεις που διαθέτουν τεχνολογία αιχμής και κορυφαίο επιστημονικά στελεχιακό δυναμικό. Σε μια τέτοια περίπτωση, μια εταιρεία μπορεί να ξεπεράσει τους ανταγωνιστές της πιο γρήγορα από άλλες στον κλάδο της, κατακτώντας μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς. Για παράδειγμα, από την ίδρυσή του το 2010, το BI Venture Fund της φαρμακευτικής Boehringer Ingelheim, επένδυσε σε 66 νεοφυείς εταιρείες. Έντεκα από αυτές τις εταιρείες έχουν εξαγοραστεί, έξι από την ίδια την Boehringer Ingelheim και οι υπόλοιπες πέντε από εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της υγείας.
Οι εταιρείες που μέσω του δικού τους CVC επενδύουν ενεργά σε καινοτόμες start ups, έχουν την ευκαιρία να δοκιμάσουν τα προϊόντα, τις τεχνολογίες και τα επιχειρηματικά μοντέλα των νεοφυών επιχειρήσεων τους, βοηθώντας παράλληλα τις νεοφυείς επιχειρήσεις να βελτιωθούν από νωρίς, αυξάνοντας τις πιθανότητες τους για επιτυχία. Οι νεοφυείς επιχειρήσεις αναγνωρίζουν όλο και περισσότερο την αξία της συνεργασίας με εταιρείες, καθώς μια start up μπορεί μεν να έχει τη γνώση και τις δεξιότητες σε τεχνολογία, όμως οι εταιρείες, μεταξύ άλλων, έχουν την εμπειρία της αγοράς, των πελατών /καταναλωτών, και του ανταγωνισμού στον συγκεκριμένο κλάδο. Η Siemens Energy Ventures, το επιχειρηματικό κεφάλαιο της SIEMENS που ιδρύθηκε το 2020, εστιάζει σε νεοφυείς επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν τις κλιματικές και ενεργειακές προκλήσεις. Μέσα από αυτές τις συμμετοχές, οι νεοφυείς επιχειρήσεις αποκτούν πρόσβαση στην Ε&Α της Siemens, στην κατασκευαστική της τεχνογνωσία αλλά και στην αγορά.
Εκτός από το να ιδρύσει μια εταιρία ένα in-house επιχειρηματικό κεφάλαιο και μέσω αυτού να πραγματοποιεί τις επενδύσεις σε καινοτόμες επιχειρήσεις, μπορεί να υιοθετήσει το μοντέλο venture capital-as-a-service. Σε αυτό το μοντέλο, η εταιρία συνεργάζεται με έναν έμπειρο επενδυτή VC για να μπορέσει να εντοπίσει τις startups που αναζητά. Αυτή η προσέγγιση μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να δώσει τη δυνατότητα στην εταιρεία να επενδύσει πιο γρήγορα, χωρίς τη δυσκολία να δημιουργήσει τη δική της επενδυτική ομάδα από το μηδέν. Ο επιλεγμένος συνεργάτης VC θα πρέπει, σε συνεργασία με το αντίστοιχο τμήμα επενδύσεων και τη διοίκηση της εταιρείας, να μελετήσει την επιχειρηματική στρατηγική και τους στόχους της, ώστε να μπορεί να βρει τις κατάλληλες νεοφυείς εταιρίες προς επένδυση. Αυτό το μοντέλο δίνει στην εταιρεία ένα επίπεδο ευελιξίας, καθώς δεν προϋποθέτει η εταιρία να βρει και να διατηρεί δικό της προσωπικό, και, συνεπώς, μπορεί να ξεκινήσει την επενδυτική της δραστηριότητα πιο άμεσα.
Στον αντίποδα, η εταιρία που απευθύνεται σε εξωτερικό συνεργάτη για να υλοποιήσει τις επενδύσεις της σε νεοφυείς επιχειρήσεις, δεν αποκτά ίδια άμεση γνώση και εμπειρία καθώς δεν υπάρχει η καθημερινή συνεργασία και επαφή της επενδυτικής ομάδας με τα λοιπά στελέχη της εταιρίας και με τη γενικότερη κουλτούρα της.
Ανεξάρτητα από την προσέγγιση που ακολουθεί τελικά η κάθε εταιρεία για να επενδύσει στην καινοτομία, είναι εξαιρετικά σημαντικό να έχει πρώτα καθορίσει τους επενδυτικούς της στόχους. Οι στόχοι μπορεί να περιλαμβάνουν την εξεύρεση καινοτόμων λύσεων και προϊόντων στο κλάδο τους, τις τεχνολογικές επιλογές, ή την ανάπτυξη επιχειρηματικών συνεργασιών. Μια εταιρία θα πρέπει να σκεφτεί σε ποιο στάδιο των νεοφυών επιχειρήσεων θα επενδύει, νωρίς και με περισσότερο ρίσκο, ή σε μετέπειτα στάδια, αν θέλει να είναι επενδυτής μειοψηφίας, πλειοψηφίας, ή ίσως να αναζητήσει εξαγορές. Είναι επίσης σημαντικό να καθοριστεί ένας ετήσιος προϋπολογισμός για επενδύσεις, όπως και κάποιοι δείκτες για την μέτρηση της επιτυχίας (Key Performance Indicators).
Φυσικά, οι οικονομικές αποδόσεις στα επενδεδυμένα κεφάλαια έχουν πρωταρχική σημασία—καμία εταιρεία δεν θέλει να δει το κεφάλαιο της να μειώνεται ή να χάνεται—αλλά, όσον αφορά τα CVC, η σύνδεση με την μακροπρόθεσμη στρατηγική της εταιρίας έχει εξίσου μεγάλη σημασία. Αυτό είναι απαραίτητο να γίνει κατανοητό και από τις νεοφυείς καινοτόμες startups που αναζητούν χρηματοδότηση από CVCs – ότι οι στόχοι δεν είναι αμιγώς οικονομικοί.
Τα CVC μπορούν να προσφέρουν στις εταιρείες που τα ιδρύουν καλύτερη γνώση της αγοράς και των νέων τεχνολογιών, προβάδισμα από τον ανταγωνισμό, την ευκαιρία να διαφοροποιήσουν τα κεφάλαια τους, να αποτελέσουν έμπνευση για το εσωτερικό τμήμα έρευνας και ανάπτυξης, ενώ βοηθούν τις εταιρίες να συμμετάσχουν ενεργά στο ευρύτερο οικοσύστημα της καινοτομίας.
Η Βίκυ Δ. Κεφαλά είναι Μέλος της Επενδυτικής Επιτροπής του Ταμείου της ΕΕ, InvestEU, Μέλος του Δ.Σ. της Lavipharm A.E. και Μέλος του Δ.Σ. του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας (EIC).
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
