Ένα από τα διαφημιστικά σλόγκαν κατά την δεκαετία του 80 που είχε μεγάλη επιτυχία ήταν και αυτό του αποσμητικού Rexona,  ‘ κάποιος πρέπει να του μιλήσει για το Rexona’ έλεγε, απευθυνόμενο σε άτομα με έντονη δυσοσμία  σώματος.

Στην ίδια λογική σήμερα κάποιος πρέπει να μιλήσει στους Γερμανούς για την αντικυκλικότητα.

Δηλαδή με απλά λόγια για την ανάγκη δημοσιονομικής δράσης όταν οι συγκυρίες είναι αρνητικές ώστε να στηριχτεί η ανάπτυξη, η απασχόληση, οι επενδύσεις,  και δημοσιονομικής συστολής όταν οι συγκυρίες είναι καλές.

Δαπανούμε επομένως πάνω από την ισορροπία του προϋπολογισμού, αυξάνοντας τα χρέη μας όταν η ανάγκη στήριξης του βιοτικού επιπέδου των πολιτών μας και η επίσης ανάγκη δημιουργίας κατάλληλου υπόβαθρου ενίσχυσης των επιχειρήσεων μας και αντίθετα όταν η οικονομία κινείται πάνω από τα φυσικά όρια ανάπτυξης εξοικονομούμε πόρους και κεφάλαια για να καλύψουμε ελλείμματα και χρέη παρελθόντων ετών ή για να δημιουργήσουμε απόθεμα κάλυψης δαπανών  που θα κληθούμε να αυξήσουμε όταν οι συνθήκες επιβάλουν την δημοσιονομική εκτροπή.

Η Γερμανία  στα πλαίσια μιας κάκιστης και αφόρητα προσβλητικής πρακτικής έναντι των εταίρων της επί σειρά δεκαετιών πετούσε τον λογαριασμό της ανάπτυξης και της ευημερίας της στους εμπορικούς της εταίρους.

Τα 2009 και ενώ η παγκόσμια κοινότητα  βίωνε τα αποτελέσματα της μεγαλύτερης από το 1929 χρηματοοικονομικής κρίσης  προχώρησε επί Καγκελαρίας Μέρκελ στη θέσπιση μέσω συνταγματικής διάταξης του λεγόμενου φρένου χρέους.

Με απλά λόγια συνταγματικά καθόριζε ως ανώτατο επιτρεπτό όριο του ετήσιου ελλείμματος το επίπεδο του 0,35% του ΑΕΠ της  και άρα την ισόποση ετήσια αύξηση του δημοσίου χρέους της.

Η προτεσταντική αντίληψη  της ιδεατής οικονομικής  ηθικής  αδιαφορούσε για τις επιπτώσεις του φρένου στους εμπορικούς εταίρους της Γερμανίας και φυσικά στους εταίρους στην ευρωπαϊκή ένωση.

Βεβαίως οι μηχανές αναπτυξιακής ώθησης μιας οικονομίας  είναι συγκεκριμένες, τα νοικοκυριά, οι επιχειρήσεις, το δημόσιο και το εξωτερικό εμπόριο.

Εάν δεν ενεργοποιούνται οι εσωτερικές μηχανές, νοικοκυριά, επιχειρήσεις, δημόσιο, μέσω της κατανάλωσης και των επενδύσεων, δηλαδή εάν ο εσωτερικός τομέας αποταμιεύει, τότε μόνο τα πλεονάσματα του  εξωτερικού εμπορίου μπορούν να δώσουν ώθηση στην οικονομία.

Η χρησιμοποίηση διαφόρων πρακτικών, όπως πάγωμα μισθών επί σειρά ετών, το dumping μια μορφή αθέμιτου ανταγωνισμού όπου τα προϊόντα πουλιούνται κάτω του κόστους, συμφωνίες με τις επιχειρήσεις για την απόλυτη χρησιμοποίηση των οικονομιών κλίμακας, μπορεί να είναι αποτελεσματικά όταν το παραγωγικό υπόβαθρο είναι ισχυρό .

Όταν όμως οι συνιστώσες που διαμορφώνουν το υπόβαθρο χάνουν τον ρυθμιστικό τους ρόλο  τότε επέρχεται το αναμενόμενο, η ύφεση .

Όταν το ενεργειακό κόστος αυξήθηκε  ελέω του πολέμου στην Ουκρανία και παράλληλα όταν υποχώρησε λόγω υψηλού ανταγωνισμού με τρίτες χώρες, όπως η Κίνα, το συγκριτικό πλεονέκτημα της αυτοκινητοβιομηχανίας, τότε  απεκαλύφθη  το δράμα μιας οικονομίας που επί σειρά δεκαετιών αναπτύσσονταν εις βάρος των άλλων.

Στην Γερμανία το ύψος της αποταμίευσης των νοικοκυριών φθάνει το 6% του ΑΕΠ, ποσοστό που δείχνει, με δεδομένο το φρένο χρέους ότι το βάρος της ανάπτυξης πέφτει στις επιχειρήσεις.

Όμως ούτε οι επιχειρήσεις εδώ και μια 20ετια κάλυπταν  το έλλειμμα επενδύσεων που δημιουργούσαν τα νοικοκυριά και το δημόσιο οπότε η Γερμανική οικονομία αναπτύσσονταν από τους εμπορικούς της εταίρους.

Για παράδειγμα η Γαλλία που εδώ και μια 15ετια εμφανίζει ελλείμματα στις εξωτερικές της συναλλαγές συμβάλει διαχρονικά στις αναπτυξιακές συνθήκες της Γερμανίας.

Με τις δραματικές αλλαγές σε ενέργεια, ανταγωνισμό, τεχνολογία, καινοτομία, η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία κλονίστηκε με επακόλουθο το κλείσιμο εργοστασίων και τις περικοπές θέσεων εργασίας.

Το Γερμανικό θαύμα έπαιρνε σιγά – σιγά  τέλος με δραματικό τρόπο αφού η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία αποτελούσε την ατμομηχανή ολόκληρης της γερμανικής βιομηχανίας και το έμβλημα υπεροχής μιας ολόκληρης χώρας που θεωρούσε τον εαυτό της ως φυσικό ηγέτη της ευρωπαϊκής ένωσης.

Η στενωπός της διετούς ύφεσης 2023/24 συνεχίζεται και το 2025 αφού δεν έγιναν έγκαιρα κατανοητά τα αυτονόητα .

Το φρένο χρέους μπορεί να κρατά το δημόσιο χρέος σε χαμηλά επίπεδα της τάξεως του 62% έναντι του 141% της Ιταλίας και 112% της Γαλλίας όπως η προτεσταντική σύνεση επιβάλει όμως χωρίς επενδύσεις οι υποδομές καταρρέουν και η ανταγωνιστικότητα πέφτει.

Με τον μη ενεργό Γερμανικό πληθυσμό  να φθάνει το 2050 στο ύψος του 41% του συνολικού πληθυσμού και παράλληλα  με τις αρνητικές εκφάνσεις της μετανάστευσης  δεν έχει γίνει κατανοητό από τους ιθύνοντες ότι πέρα από το εργατικό δυναμικό απαιτείται η ομαλή ενσωμάτωση του στην γερμανική κοινωνία και κυρίως η αποδοχή του υφιστάμενου κοινωνικού και πολιτιστικού πλαισίου.

Η Γερμανία πλέον θα καλείται να πληρώνει τον δικό της λογαριασμό εάν θα θέλει να δημιουργήσει υπόβαθρα ανάπτυξης.

Το ύπουλο φρένο χρέους συμφωνήθηκε πρόσφατα να μην λαμβάνει υπόψη τις αμυντικές δαπάνες, προοπτική που ενθουσιάζει τις αμυντικές βιομηχανίες ειδικά τις αμερικανικές που προς το παρόν κυριαρχούν.

Είναι γνωστό ότι  φρένα πληθωρισμού, χρέους και ελλειμμάτων έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση από τον Φεβρουαρίου του 1992 όταν υπογράφει η συνθήκη του Μάαστριχτ.

Τα επίπεδα τους είναι γνωστά, 2% για τον πληθωρισμό, 3% για το έλλειμμα και 60% για το δημόσιο χρέος.

Όπως είναι αποκρουστικό και ηθικά διάτρητο οι εταίροι  να πληρώνουν την ανάπτυξη  έτσι στο μυαλό των γερμανών πρέπει να υπάρξει  επεξεργασία των συνεπειών που θα υπήρχαν  εάν όλα τα κράτη της ευρωπαϊκής ένωσης έθεταν συνταγματικά  φρένα χρέους.

Δραματική ύφεση, κοινωνικές εκρήξεις, φτώχεια, παρακμή και διάλυση της φιλελεύθερης δημοκρατίας  θα αποτελούσαν το ελάχιστο των συνεπειών τέτοιων συλλογικών πρακτικών.

Η ευρωπαϊκή ασφάλεια και η φιλελεύθερη δημοκρατία  περνούν μέσα από τον σεβασμό και τον υγιή ανταγωνισμό  διαφορετικά ενώσεις όπως η ευρωπαϊκή σταδιακά παρακμάζουν και καταληκτικά διαλύονται.

Το κάθε κράτος, ο κάθε εταίρος πρέπει να αναλαμβάνει το κόστος των επιλογών του με εντιμότητα και καθαρότητα.

Σε μια ένωση δεν υπάρχουν ούτε μουζίκοι ούτε πάτρωνες, υπάρχουν θεσμοί και κοινές αρχές, διαφορετικά επικρατεί αναρχία και υπερψήφιση ακραίων τμημάτων του πολιτικού τόξου.

Οι πρόσφατες γερμανικές εκλογές έδειξαν ότι η ενοποίηση της Γερμανίας απέτυχε με το ανατολικό κομμάτι να υπερψηφίζει την ακροδεξιά ως πράξη αντίστασης και υπενθύμισης ότι δεν υπάρχουν μόνο οι ελίτ του δυτικού τμήματος αλλά και οι εργαζόμενοι του ανατολικού τμήματος με μισθούς που υπολείπονται κατά δυο τρίτα των αντίστοιχων του δυτικού τμήματος.

Όταν οι  οικονομικές  επιλογές έχουν την σκοτεινή τους και ανέντιμη πλευρά τότε δεν πρέπει να εντυπωσιάζει ο διπλασιασμός των ποσοστού του ακροδεξιού γερμανικού κόμματος, ούτε και η προοπτική αναρρίχησης του στη πρώτη θέση των επιλογών των Γερμανών ψηφοφόρων στις επόμενες εκλογές.

Το ότι θα εξαιρούνται οι αμυντικές δαπάνες από το γερμανικό φρένο χρέους δεν διαμορφώνει συνθήκες ευημερίας για τους απλούς πολίτες.

Το φρένο πρέπει να καταργηθεί πλήρως και η αντικυκλικότητα να είναι εφεξής  η μοναδική βάση λειτουργίας μιας οικονομίας που θέλει να αποτελεί τον πραγματικό ταγό της Ευρώπης και όχι να κρύβει ύπουλα το κόστος της ανάπτυξης της σε τρίτους.

Οι ταγοί δεν κρύβονται, λειτουργούν με καθαρότητα και απόλυτη εντιμότητα.

ΛΕΚΚΑΣ  ΣΑΡΑΝΤΟΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ

analyst.gr