Ένα πρωί, σε ένα λαβυρινθώδες παζάρι της Τεχεράνης, ένας πωλητής προωθούσε μια καυτή επένδυση στους αγοραστές. «Τα χρήματά σας είναι νεκρά», είπε αναφερόμενος στο ταλαιπωρημένο νόμισμα της χώρας, το ριάλ. «Αγοράστε χρυσό».
Οι τοπικές τιμές του χρυσού στο Ιράν ξεπέρασαν την παγκόσμια άνοδο κατά το τελευταίο έτος, καθώς οι επιχειρήσεις αγοράζουν το μέταλλο για να παρακάμψουν τις κυρώσεις και οι απλοί Ιρανοί επενδύουν για να προστατεύσουν τις αποταμιεύσεις τους εν μέσω της απειλής στρατιωτικής σύγκρουσης με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ.
Η τιμή των χρυσών νομισμάτων στη χώρα έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 80% τους τελευταίους 12 μήνες σε ριάλ, από 401 εκατομμύρια ριάλ σε 735 εκατομμύρια ριάλ (περίπου 900 δολάρια). Αυτό συγκρίνεται με αύξηση 45% στον παγκόσμιο δείκτη αναφοράς κατά την ίδια περίοδο.
Ορισμένοι αναλυτές φοβούνται ότι έχει δημιουργηθεί μια επισφαλής φούσκα, καθώς η οικονομία της χώρας εξαρτάται όλο και περισσότερο από το μέταλλο, με ορισμένους Ιρανούς να χάνουν χρήματα μετά την έναρξη των πυρηνικών συνομιλιών με τις ΗΠΑ — και τις ελπίδες για άρση των κυρώσεων — που προκάλεσαν μια διόρθωση από τα τοπικά ρεκόρ.
Ωστόσο, καθώς ο χρυσός απολαμβάνει μια ιστορική παγκόσμια άνοδο, η ζήτηση από το Ιράν — που είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος καταναλωτής ράβδων και νομισμάτων χρυσού στον κόσμο — έχει δώσει μια επιπλέον ώθηση στην παγκόσμια αγορά.
Σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία, το Ιράν εισήγαγε ρεκόρ 100 τόνων χρυσού, αξίας περίπου 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων, κατά τους 12 μήνες έως τα τέλη Μαρτίου, το τέλος του οικονομικού έτους της χώρας. Αναλυτές εκτιμούν ότι ο πραγματικός όγκος θα μπορούσε να είναι διπλάσιος, με μεγάλο μέρος να προέρχεται από γειτονικές αγορές, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Τουρκία.
Ο Majidreza Hariri, επικεφαλής του Εμπορικού Επιμελητηρίου Ιράν-Κίνας, παρομοίασε το χρυσό με ένα όπλο που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το Ιράν για να υπερασπιστεί την οικονομία του. «Εάν άλλες χώρες διαχειρίζονται τις οικονομίες τους σαν συμβατικοί στρατοί, εμείς λειτουργούμε σαν αντάρτες», είπε. «Σήμερα μπορεί να είναι ο χρυσός, αύριο το [κρυπτονόμισμα] Tether, και ούτω καθεξής».
Οι αναλυτές πιστεύουν επίσης ότι η Κεντρική Τράπεζα του Ιράν έχει δημιουργήσει σημαντικά αποθέματα χρυσού — πιθανώς μεγαλύτερα από ποτέ — για να χρησιμεύσουν ως αποθεματικό έναντι μελλοντικών κυρώσεων. Η τράπεζα αρνήθηκε να σχολιάσει το θέμα.
«Κανείς στον κόσμο δεν μπορεί να εμποδίσει το Ιράν να εισάγει χρυσό», δήλωσε ένας οικονομολόγος, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομαστεί. «Η παγκόσμια αγορά χρυσού είναι αδιαφανής. Ο χρυσός καταλαμβάνει λίγο χώρο και μεγάλο μέρος του εισέρχεται μέσω γειτονικών χωρών».
Μέχρι πρόσφατα, η κυβέρνηση ενθάρρυνε ενεργά τους εξαγωγείς μη πετρελαϊκών προϊόντων να παρακάμψουν τους τραπεζικούς περιορισμούς, αποδεχόμενοι πληρωμές σε χρυσό.
Ωστόσο, οι αρχές φαίνεται να έχουν σταματήσει σιωπηλά την υποστήριξή τους προς αυτό τους τελευταίους μήνες, αναστέλλοντας, σύμφωνα με πληροφορίες, τις εισαγωγές χρυσού χωρίς δασμούς στα τέλη Μαρτίου, χωρίς να εξηγήσουν τους λόγους.
Η ακραία αστάθεια έχει επίσης πλήξει ορισμένους αποταμιευτές. Οι τιμές των χρυσών νομισμάτων σημείωσαν βραχυπρόθεσμη άνοδο άνω του 1 δισ. IR προς τα τέλη Μαρτίου, πριν από την έναρξη των συνομιλιών με τις ΗΠΑ που προκάλεσαν μια διόρθωση.
Η Fatemeh, μια 24χρονη οικιακή βοηθός από την Τεχεράνη, που αγόρασε 16 γραμμάρια ακατέργαστου χρυσού κοντά στο αποκορύφωμα της αγοράς, έχασε στη συνέχεια την αξία της επένδυσής της, αφού πούλησε σε χαμηλότερη τιμή.
«Δεν ήθελα να βγάλω κέρδος», είπε η Fatemeh. «Απλά δεν ήθελα να χάσω τις αποταμιεύσεις της οικογένειάς μου. Δυστυχώς, όμως, αυτό συνέβη».
Ωστόσο, παρά τα σημαντικά εμπόδια για την επίτευξη πυρηνικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ, η ζήτηση για χρυσό συνεχίζεται, αν και με βραδύτερο ρυθμό.
Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι θέλουν το Ιράν να σταματήσει τον εμπλουτισμό ουρανίου, κάτι που η Ισλαμική Δημοκρατία έχει αποκλείσει. Καθώς οι συνομιλίες συνεχίζονται, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει διατηρήσει την εκστρατεία «μέγιστης πίεσης» κατά του Ιράν και έχει εκδώσει απειλές και περαιτέρω κυρώσεις που στοχεύουν στις εξαγωγές αργού πετρελαίου – την κύρια πηγή εσόδων της χώρας από το εξωτερικό.
Εν τω μεταξύ, η Τεχεράνη έχει αυξήσει τα αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου σε επίπεδα ρεκόρ τους τελευταίους μήνες.
Λόγω των συνεχιζόμενων κινδύνων, πολλοί Ιρανοί πιστεύεται ότι κρύβουν χρυσό και δολάρια ΗΠΑ στα σπίτια τους, παρακάμπτοντας το τραπεζικό σύστημα. «Είναι σαν το κρασί που απλά αποθηκεύεται», δήλωσε ο Mohammad Keshtyaray της Ειδικής Επιτροπής Χρυσού και Κοσμημάτων.
Τα τοπικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν συχνά κλοπές. Η 72χρονη Μίνα επέστρεψε πρόσφατα στο σπίτι της μετά από δύο εβδομάδες διακοπών και διαπίστωσε ότι όλα τα κοσμήματα που είχε φυλάξει στην κρεβατοκάμαρά της είχαν εξαφανιστεί. Τίποτα άλλο δεν είχε κλαπεί.
Η οικονομική φούσκα γύρω από το χρυσό δεν έχει βοηθήσει τους τεχνίτες και τους κοσμηματοπώλες, οι οποίοι λένε ότι η ζήτηση για διακοσμητικό χρυσό — που από καιρό διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ιρανική κουλτούρα — υποφέρει όπως και ο υπόλοιπος οικονομικός τομέας.
«Πριν από χίλια χρόνια υπήρχε αγορά χρυσού στην Ισφαχάν», δήλωσε ο Ali, έμπορος χρυσού σε ένα από τα παζάρια της Τεχεράνης. «Τώρα, δεν είναι ότι οι γυναίκες έχουν χάσει το ενδιαφέρον τους, αλλά ότι έχουν χάσει την αγοραστική τους δύναμη».
Επιμέλεια – Απόδοση: Τατιανή Σάγιεχ
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
