Alice Hancock, Financial Times
Η ΕΕ, που παραδοσιακά συγκαταλέγεται μεταξύ των πιο φιλόδοξων διαπραγματευτών στις διασκέψεις COP του ΟΗΕ για το κλίμα, αντιμετωπίζει φέτος ένα τρομερό έργο: πρέπει να συνεχίσει την προσπάθειά της να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου χωρίς ιδιαίτερη υποστήριξη από τις ΗΠΑ, τον βασικό σύμμαχό της. «Η πίεση της ΕΕ για φιλόδοξα αποτελέσματα για το κλίμα στην COP29 είναι ζωτικής σημασίας», εξηγεί η Chiara Martinelli, διευθύντρια του Climate Action Network Europe. «Η ΕΕ, ως μεγάλος ιστορικός παράγοντας εκπομπών, έχει επίσης την ευθύνη να πιέσει για έναν τολμηρό νέο ετήσιο στόχο χρηματοδότησης του κλίματος». Πράγματι, οι Βρυξέλλες αποτέλεσαν βασική δύναμη πίσω από τη συμφωνία του 2023 για την απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα και είναι εδώ και καιρό ο σημαντικότερος χορηγός χρηματοδότησης για το κλίμα.
Πολλοί από τους κύριους αρχιτέκτονες της συμφωνίας του Παρισιού, η οποία δεσμεύει τις χώρες να περιορίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη εντός του 1,5C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, ήταν Ευρωπαίοι. Ωστόσο, οι ρόλοι αυτοί θα είναι πολύ πιο σημαντικοί στην COP29 μετά την εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ – ενός σκεπτικιστή του κλίματος, ο οποίος απέσυρε τις ΗΠΑ από τη συμφωνία του Παρισιού κατά τη διάρκεια της προηγούμενης προεδρίας του.
Η ΕΕ έχει εισαγάγει νομοθεσία για τη μείωση των εκπομπών σε καθαρό μηδενικό επίπεδο έως το 2050, αλλά πολλοί από τους νόμους απαιτούν από τους εμπορικούς εταίρους να συμμορφώνονται με τα πρότυπα του μπλοκ. Και, ήδη, οι απαιτήσεις αυτές προκαλούν αντιδράσεις, καθώς η περιοχή πιέζει άλλες χώρες να κάνουν περισσότερα σε παγκόσμιο επίπεδο. «Οι πρόσφατες καθυστερήσεις σε κρίσιμες περιβαλλοντικές νομοθεσίες» και “η συζήτηση γύρω από την αντιστροφή της απαγόρευσης των ορυκτών αυτοκινήτων το 2035, κινδυνεύουν να στείλουν το μήνυμα ότι η Ευρώπη δεν περπατάει στα πόδια της”, λέει ο Martinelli.
Για παράδειγμα, ένας νόμος-ορόσημο που επιδιώκει να απαγορεύσει την είσοδο στο μπλοκ προϊόντων που προέρχονται από αποψιλωμένες εκτάσεις, καθυστέρησε τον περασμένο μήνα κατά ένα χρόνο. Σε επιστολή τους προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπουργοί από 18 χώρες παραγωγής, μεταξύ των οποίων η Βραζιλία, η Γκάνα και το Περού, δήλωσαν ότι πολλές από τις ανησυχίες τους «δεν έχουν αντιμετωπιστεί». Πιο κοντά στην πατρίδα μας, η απαγόρευση των κινητήρων εσωτερικής καύσης από το 2035 έχει δεχθεί πυρά από τη βιομηχανία και την ιταλική κυβέρνηση, η οποία δήλωσε ότι τα νέα όρια εκπομπών για τα αυτοκίνητα έχουν δημιουργήσει μια «σοβαρή κρίση» για την Ευρώπη.
Ωστόσο, οι καταστροφικές πλημμύρες στην Ισπανία αυτόν τον μήνα αποκάλυψαν τις επιζήμιες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην περιοχή. Ο Lars Aagaard, ο Δανός υπουργός για το κλίμα, δήλωσε πρόσφατα στους Financial Times ότι η ΕΕ «κάνει περισσότερα από όσα αναγνωρίζονται» στην πολιτική της, αλλά «πρέπει να κάνουμε περισσότερα».
Οι υπουργοί της ΕΕ ξόδεψαν ώρες τον περασμένο μήνα για να συζητήσουν αν θα δεσμευτούν για μείωση των εκπομπών κατά 90% έως το 2040, στο πλαίσιο της διαπραγματευτικής εντολής για την COP29.
Ωστόσο, μια πίεση από πιο επιφυλακτικές χώρες όπως η Πολωνία εξασφάλισε ότι το ποσοστό αυτό δεν συμπεριλήφθηκε στο τελικό έγγραφο. Η COP29 πραγματοποιείται επίσης σε ένα δύσκολο γεωπολιτικό πλαίσιο ευρύτερα: πόλεμοι στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία, η ενίσχυση της ομάδας των χωρών Brics από τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία, την Κίνα και τη Νότια Αφρική και η αυξανόμενη ένταση μεταξύ των ανεπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων χωρών.
Οι διαπραγματευτές της ΕΕ που πιέζουν για τη διατήρηση της δέσμευσης από την COP28 για τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα δήλωσαν ότι αντιμετωπίζουν αντιδράσεις από την Κίνα και πετρελαιοπαραγωγά κράτη όπως η Σαουδική Αραβία. Η πολιτική της ΕΕ, η οποία περιλαμβάνει την εισαγωγή το 2026 του πρώτου παγκοσμίως συνοριακού φόρου άνθρακα, αναφέρεται συχνά ως μέρος του προβλήματος, λένε διπλωμάτες. «Τα μονομερή μέτρα είναι το αγαπημένο θέμα της Σαουδικής Αραβίας [και της Κίνας] για να τα ρίξουν στο μίγμα, όποτε τους τίθενται δύσκολες ερωτήσεις σχετικά με τον μετριασμό», σημειώνει ένας από αυτούς. Η Ινδία, επίσης, έχει αντιταχθεί σθεναρά στον συνοριακό φόρο άνθρακα στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.
Και μια ομάδα χωρών, μεταξύ των οποίων η Ινδία και η Κίνα, ασκεί πιέσεις ώστε οι κανόνες της ΕΕ για το κλίμα να εξεταστούν στο πλαίσιο της ατζέντας της COP29. Ως ο κύριος πάροχος χρηματοδότησης για το κλίμα σε παγκόσμιο επίπεδο, ο ρόλος της ΕΕ είναι «κρίσιμος» σε αυτή τη σύνοδο κορυφής, όπου οι διπλωμάτες ελπίζουν να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με έναν νέο στόχο για τη χρηματοδότηση που θα βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες να μειώσουν τις εκπομπές, λέει η Cosima Cassel, ανώτερη σύμβουλος πολιτικής στην κλιματική δεξαμενή σκέψης E3G. Το μπλοκ συνεισέφερε 28,6 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση του κλίματος το 2023, ενώ το ποσό των ΗΠΑ ήταν περίπου 9,5 δισ. δολάρια.
«[Η ΕΕ] μπορεί και πρέπει να αξιοποιήσει τον ρόλο της ως γεφυροποιός μεταξύ των φτωχότερων, πιο ευάλωτων χωρών και χωρών όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα», λέει η Cassel. «Ειδικά στο πλαίσιο των αμερικανικών εκλογών, είναι πραγματικά ζωτικής σημασίας η εμπλοκή της ΕΕ. Είναι πραγματικά καιρός να αναλάβουν δράση οι ηγέτες της ΕΕ». Ο Μαρτινέλι από το CAN Europe προσθέτει: «Ένα μεγάλο πράγμα που λείπει από την ΕΕ είναι μια σαφέστερη προσφορά σχετικά με το οικονομικό εύρος που βλέπουν για τον στόχο, αφήνοντας τις αναπτυσσόμενες χώρες να ανησυχούν τόσο για την έλλειψη φιλοδοξίας όσο και για την ικανότητα να συμφωνήσουν τελικά και στη συνέχεια να υλοποιήσουν τους αριθμούς». Οι αξιωματούχοι και οι διπλωμάτες της ΕΕ δεν ήταν πρόθυμοι να συζητήσουν αριθμούς μέχρι να έχουν περισσότερες δεσμεύσεις από τα άλλα μέρη σχετικά με τη δομή του νέου στόχου και τις δικές τους συνεισφορές.
Υπό συζήτηση είναι μια ομόκεντρη προσέγγιση που θα θέτει έναν μικρότερο στόχο για τη δημόσια χρηματοδότηση και θα αποσκοπεί στη μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων προς έναν πολύ μεγαλύτερο στόχο. Ένας αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε ότι, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήθελε να προτείνει ένα φιλόδοξο ποσό για τη χρηματοδότηση του κλίματος, «τα χέρια μας κρατούνται από τα κράτη μέλη που δεν θέλουν να δαπανήσουν περισσότερα», και θα ήθελε να δει τη βάση των δωρητών να επεκτείνεται σε αναπτυσσόμενες, πλούσιες χώρες όπως η Σαουδική Αραβία και η Κίνα, προτού δεσμεύσει πρόσθετα κεφάλαια. Ωστόσο, ο Eamon Ryan, ο Ιρλανδός υπουργός για το κλίμα, λέει ότι, παρά την «δύσκολη» πολιτική και οικονομική κατάσταση, με μεγάλες οικονομίες όπως η Γερμανία και η Γαλλία να παραμένουν στάσιμες, η Ευρώπη θα πρέπει να «τεντώσει τις φιλοδοξίες μας» όσον αφορά τη χρηματοδότηση. «Η Ευρώπη εξακολουθεί να έχει πολύ σημαντικές οικονομικές δυνατότητες και έχει πραγματικό συμφέρον να πετύχει αυτό το αναπτυξιακό και κλιματικό σωστό», λέει.
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
