Η Ευρώπη δρομολόγησε το πιο φιλόδοξο διαστημικό της πρόγραμμα εδώ και μια δεκαετία, υπογράφοντας σύμβαση για την κατασκευή δορυφορικού δικτύου ύψους 10,6 δισ. ευρώ που θα ανταγωνιστεί το Starlink του Elon Musk, παρέχοντας συνδεσιμότητα υψηλής ταχύτητας στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τους πολίτες.
Ο πολυτροχιακός αστερισμός Iris² είναι το τρίτο μεγάλο έργο υποδομής της Ευρώπης στο διάστημα μετά το σύστημα πλοήγησης Galileo και το Copernicus, το μεγαλύτερο δίκτυο παρατήρησης της Γης στον κόσμο. Ανακοινώθηκε πριν από δύο χρόνια με διπλό στόχο την παροχή κυρίαρχων, ασφαλών υπηρεσιών επικοινωνίας στα κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ παράλληλα αναζωογονεί τον παραπαίοντα διαστημικό τομέα του μπλοκ με ένα έργο αιχμής.
Οι διαπραγματεύσεις υπήρξαν δύσκολες, με διαφωνίες σχετικά με το κλιμακούμενο κόστος και τον κίνδυνο και τον τρόπο με τον οποίο θα κατανεμηθεί το έργο. Τη Δευτέρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσδιόρισε την τιμή του προγράμματος στα 10,6 δισ. ευρώ, με το 61% να χρηματοδοτείται από το δημόσιο και το υπόλοιπο να προέρχεται από τη βιομηχανική κοινοπραξία SpaceRise, με επικεφαλής τις Eutelsat, Hispasat και SES. Το έργο είχε αρχικά εκτιμηθεί ότι θα κόστιζε περίπου 6 δισ. ευρώ.
Ο Timo Pesonen, γενικός διευθυντής άμυνας, βιομηχανίας και διαστήματος της Επιτροπής, υπογράμμισε τη στρατηγική σημασία που έχει για την Ευρώπη η ύπαρξη του δικού της διαστημικού δικτύου επικοινωνίας. Η αυτόνομη και ασφαλής συνδεσιμότητα ήταν «επιτακτική ανάγκη» για την ΕΕ, δήλωσε.
«Το Iris² στηρίζει τη στρατηγική μας αυτονομία και την αμυντική μας ικανότητα, προωθεί την ανταγωνιστικότητά μας και ενεργοποιεί τη συνεργασία του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα», πρόσθεσε.
Η SpaceRise, στην οποία συμμετέχουν μεταξύ άλλων οι ευρωπαϊκές εταιρείες διαστήματος και επικοινωνιών Airbus, Deutsche Telekom, Telespazio και Thales, θα έχει 12ετή σύμβαση παραχώρησης για το σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία του Iris².
Το έργο θα τοποθετήσει 290 δορυφόρους σε χαμηλές και μεσαίες γήινες τροχιές, με στόχο να ξεκινήσει τη λειτουργία του στις αρχές του 2030. Το μεγαλύτερο μέρος της χωρητικότητάς του θα προορίζεται για μια εμπορική ευρυζωνική υπηρεσία που θα προσφέρεται από τους φορείς εκμετάλλευσης των δορυφόρων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Ωστόσο, ένα σημαντικό ποσοστό θα αφιερωθεί σε ασφαλείς υπηρεσίες που θα υποστηρίζουν κυβερνητικές εφαρμογές, όπως η επιτήρηση και η διαχείριση κρίσεων.
Η Eutelsat, ο γαλλικός φορέας εκμετάλλευσης δορυφόρων με υψηλή μόχλευση, ο οποίος βασίζεται στην Iris² για να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη της επόμενης γενιάς δορυφόρων OneWeb, επενδύει 2 δισ. ευρώ στο έργο ως ο μεγαλύτερος επενδυτής του ιδιωτικού τομέα.
Η Eva Berneke, διευθύνουσα σύμβουλος, δήλωσε ότι η επένδυση έχει ανώτατο όριο και δεν θα απαιτηθεί μέχρι το 2028, όταν θα ξεκινήσει η παραγωγή. Ωστόσο, η OneWeb θα είναι σε θέση να ενσωματώσει την τεχνολογία που αναπτύχθηκε για το Iris² στους δικούς της νέους δορυφόρους νωρίτερα, είπε.
«Θα έχουμε πρόσβαση, και ίσως ακόμη ταχύτερη πρόσβαση, στις τεχνολογίες όπου το κόστος χρηματοδοτείται, σε πολύ μεγάλο βαθμό, από δημόσιους πόρους», είπε.
Το πρόγραμμα αναμένεται να προσφέρει μια σειρά συμβάσεων για τη διαστημική βιομηχανία της Ευρώπης, η οποία αγωνίζεται να προσαρμοστεί στη μετάβαση από τους μεγάλους δορυφόρους επικοινωνιών σε γεωστατική τροχιά περίπου 36.000 χιλιομέτρων πάνω από τη γη σε μεγα-συστάδες μικρότερων διαστημοπλοίων σε χαμηλή γήινη τροχιά – την περιοχή του διαστήματος σε ύψος έως 2.000 χιλιομέτρων.
Η Thales και η Airbus, οι δύο μεγαλύτεροι κατασκευαστές δορυφόρων στην Ευρώπη, ανακοίνωσαν τους τελευταίους μήνες χιλιάδες περικοπές θέσεων εργασίας για να αντιμετωπίσουν την πτώση των παραδοσιακών γεωστατικών τους επιχειρήσεων.
Στην έκθεσή του για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι διαπίστωσε ότι η δορυφορική ευρυζωνική υπηρεσία Starlink του Μασκ, με περισσότερα από 6.000 διαστημόπλοια που παρέχουν υπηρεσίες επικοινωνιών σε περισσότερες από 100 χώρες, «διαταράσσει τους ευρωπαϊκούς τηλεπικοινωνιακούς φορείς και κατασκευαστές».
Οι εμπορικές και εξαγωγικές πωλήσεις στον τομέα είχαν μειωθεί κοντά στα επίπεδα του 2009 και η ΕΕ υστερούσε πλέον «σε σχέση με τις ΗΠΑ στον τομέα της προώθησης πυραύλων και των μεγαλοαστερισμών για τηλεπικοινωνιακούς και δορυφορικούς δέκτες και εφαρμογές, μια αγορά πολύ μεγαλύτερη από τους άλλους τομείς του διαστήματος», διαπίστωσε ο Ντράγκι.
Ο Josef Aschbacher, γενικός διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, δήλωσε ότι το πρόγραμμα θα «προωθήσει την καινοτομία στην ευρωπαϊκή διαστημική βιομηχανία, θα ενισχύσει την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα [και] θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας».
Υπάρχουν επίσης ελπίδες ότι το Iris² θα μπορούσε να συμβάλει στην επούλωση ορισμένων από τις διαιρέσεις που απειλούν τη γαλλογερμανική συνεργασία, καθώς η ΕΕ προσπαθεί να εισαγάγει τον ανταγωνισμό στην προμήθεια υπηρεσιών διαστημικής εκτόξευσης και φορτίου. Νωρίτερα φέτος, η Γερμανία εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με το κόστος και την πιθανή κατανομή των εργασιών στο Iris², επιβεβαίωσαν στους Financial Times δύο άτομα που βρίσκονται κοντά στο θέμα.
Ο Philippe Baptiste, πρόεδρος της γαλλικής διαστημικής υπηρεσίας CNES, επέμεινε ότι δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι οι γαλλικές εταιρείες θα κυριαρχήσουν στις εργασίες του Iris², καθώς το πρόγραμμα δεν θα αναθέσει συμβάσεις με βάση τις επενδύσεις οποιουδήποτε έθνους.
Αντιθέτως, οι φορείς εκμετάλλευσης δορυφόρων που ηγούνται της κοινοπραξίας θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν τους πιο ανταγωνιστικούς προμηθευτές. «Θα ήμουν ευτυχής να έχω μεγάλο φόρτο εργασίας στη Γαλλία, αλλά δεν υπάρχει καμία εγγύηση γι’ αυτό. Αν η Thales ή η Airbus θέλουν ένα μεγάλο μερίδιο πρέπει να είναι πολύ καλοί και πολύ ανταγωνιστικοί», δήλωσε στους FT.
Ο Baptiste δήλωσε ότι το Iris² θα ενισχύσει την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα: «Ήμασταν ξεκάθαροι ηγέτες στην Ευρώπη για τις τηλεπικοινωνίες που βασίζονται στο διάστημα. Αλλά αυτή τη στιγμή η αγορά μετατοπίζεται ξεκάθαρα προς το LEO [χαμηλή γήινη τροχιά].
«Είναι σημαντικό όχι μόνο για τη στρατηγική ατζέντα της Ευρώπης αλλά και για τις εταιρείες να αποκτήσουν ηγετική θέση στην τεχνολογία. Πρέπει να είναι ανταγωνιστική», πρόσθεσε.
Peggy Hollinger, συντάκτρια διαστημικής βιομηχανίας, Financial Times
Τ.Σ.
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
