Η νέες γερμανικές απειλές (8 Μαρτίου 2025) από Βασίλης Βιλιάρδος

Είναι παράλογο να επιτρέπουμε ξανά τον εξοπλισμό της Γερμανίας, σαν να μην έχουμε μάθει τίποτα από την ιστορία μας – της χώρας που οδήγησε την Ευρώπη στους δύο αιματηρούς παγκοσμίους πολέμους, ενώ δεν είναι καθόλου απίθανο να την οδηγήσει στον τρίτο και τελευταίο..

Ανάλυση

«Η Ευρώπη αντιμετωπίζει έναν ξεκάθαρο και παρόντα κίνδυνο που κανένας από εμάς δεν έχει δει ποτέ στη ζωή του. Δεν χρειάζεται να περιγράψουμε τις σοβαρές απειλές», τόνισε μεταξύ άλλων η von der Leyen, στην επιστολή της προς τους 27 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ  – για να δικαιολογήσει το πρόγραμμα επανεξοπλισμού, ύψους 800 δις €.

Ειδικότερα, όπως είπε, εάν τα κράτη μέλη αύξαναν τις αμυντικές τους δαπάνες κατά 1,5% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένας δημοσιονομικός χώρος περί τα 650 δις €, σε μια περίοδο τεσσάρων ετών – ενώ τα υπόλοιπα 150 δις € θα προέρχονταν από δάνεια στα κράτη μέλη, για αμυντικές επενδύσεις (πηγή).

Εν τούτοις, η κατάσταση δεν είναι τόσο ξεκάθαρη, όσο ισχυρίσθηκε η Γερμανίδα πρόεδρος της Κομισιόν – ενώ η Αρχή της δεν μπορούσε ή δεν ήθελε να πει όταν ερωτήθηκε, «εάν εξακολουθεί να θεωρεί τον πρόεδρο των ΗΠΑ ως σύμμαχο ή ήδη ως εχθρό». Ούτε εάν ο «ξεκάθαρος και παρών κίνδυνος» προέρχεται από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία ή και τις δύο υπερδυνάμεις μαζί – ενώ παρέμεινε επίσης ασαφές, από τι ακριβώς αποτελείται.

Από την άλλη πλευρά ο μελλοντικός καγκελάριος της Γερμανίας, ο F. Merz, ήταν εξίσου ασαφής όταν δήλωσε ότι, ενόψει της αυξανόμενης κατάστασης απειλής, η Γερμανία πρέπει να καταβάλει «πολύ μεγάλες προσπάθειες και πολύ γρήγορα», για να διατηρήσει την αμυντική της ικανότητα (πηγή) – ενώ φαίνεται πως το κόμμα του, η CDU, συμφωνεί με την SPD του O. Scholz, με την οποία μάλλον θα συγκυβερνήσει.

Ο ηγέτης της CDU τόνισε δε πως για την άμυνα της χώρας του, θα κάνει ότι χρειαστεί (Whatever it takes) – χωρίς όμως να αναφέρει ενάντια σε ποιόν θέλει να υπερασπισθεί ξαφνικά τη Γερμανία. Ξαφνικά, επειδή πριν από τις γερμανικές εκλογές δεν γινόταν λόγος για μία κατάσταση οξείας απειλής ούτε από αυτόν, ούτε από την von der Leyen – ούτε στο Βερολίνο, ούτε στις Βρυξέλλες.

Εύλογα λοιπόν αναρωτιέται κανείς τα εξής: Όλα αυτά συνέβησαν μέσα σε μία νύχτα, επειδή ο πρόεδρος Trump ανέστειλε τη στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία; Απειλεί η σχεδιαζόμενη ειρηνευτική συμφωνία των ΗΠΑ με τη Ρωσία, τη γερμανική και ευρωπαϊκή ασφάλεια; Εάν ναι, πώς την απειλεί; Τέλος γιατί έγινε αντιληπτό τώρα και γιατί η βιασύνη;

Ενδεχομένως βέβαια ο Merz και η von der Leyen, η Γερμανία και η Γερμανίδα πρόεδρος της ΕΕ πιστεύουν ότι, οι συμφωνίες του Trump και η έλλειψη πίστης του στη δυτική συμμαχία, θα μπορούσαν να θέσουν σε κινδύνους την Ευρώπη. Εάν όμως ισχύει, δεν θα πρέπει να το πουν ξεκάθαρα;

Δεν πρέπει να εξηγήσουν ακριβώς ποιους κινδύνους προβλέπουν και πότε θα εμφανισθούν, για να δικαιολογηθούν τα προγραμματισμένα χρέη πολλών δις € για στρατιωτικούς εξοπλισμούς και πολέμους; Άλλωστε η σχεδιαζόμενη ρήτρα διαφυγής, μέσω της οποίας δεν θα υπολογίζονται αυτά τα χρέη στο έλλειμμα του προϋπολογισμού, δεν σημαίνει ότι δεν θα αυξάνουν τα χρέη, δεν θα κοστίζουν τόκους και δεν θα πληρώνονται – αφού κανένας δεν χαρίζει τίποτα.

Πώς θα εξυπηρετούνται λοιπόν αυτά τα χρέη, αφού οι περισσότερες χώρες της ΕΕ, κυρίως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Γαλλία, είναι υπερχρεωμένες; Ποιες άλλες δαπάνες θα πρέπει να μειωθούν, για να τα καταφέρουν; Ρωτήθηκαν οι Πολίτες;

Η Γερμανία

Περαιτέρω, ειδικά όσον αφορά τη Γερμανία, ο Merz δρομολογεί ακριβώς το αντίθετο, από αυτό που υποσχέθηκε πριν τις εκλογές – όπου το σύνθημα του ήταν «όχι ειδικά ταμεία και όχι χαλάρωση του φρένου χρέους» που εμποδίζει τη χώρα να δημιουργεί νέα χρέη. Δεν τηρεί δηλαδή καμία από τις δύο βασικές υποσχέσεις του – ενώ η παλαιά Βουλή (SPD, FDP και Πράσινοι) την οποία οι Γερμανοί καταψήφισαν, υποτίθεται πως θα εγκρίνει αυτές τις αλλαγές.

Αναλυτικότερα, αυτό που σχεδιάζει ο μελλοντικός συνασπισμός της CDU με την SPD, είναι μια πολύ επιλεκτική παράκαμψη των νέων κανόνων δανεισμού, αποκλειστικά για αμυντικές δαπάνες – όχι μόνο για τη μελλοντική κυβέρνηση, αλλά για όλες τις μελλοντικές κυβερνήσεις της χώρας,  στις οποίες θα πρέπει να δοθεί η έγκριση να αναλάβουν όσο νέο χρέος θέλουν. Στο μέλλον δηλαδή, όλες οι στρατιωτικές δαπάνες που υπερβαίνουν το 1% του ΑΕΠ της Γερμανίας (σήμερα είναι περί τα 45 δις €), δεν θα θεωρούνται νέος δανεισμός – ο οποίος ρυθμίζεται από το φρένο χρέους.

Κατά την CDU, έως ο τέλος της επόμενης νομοθετικής περιόδου, ο αμυντικός προϋπολογισμός πρέπει να είναι «130 ή και 150 δις €» – γεγονός που σημαίνει ότι, εάν αφαιρεθούν τα 45 δις € που αποτελούν μέρος του τακτικού «προϋπολογισμού φρένου χρέους», απομένουν περίπου 100 δις € που μπορούν να χρηματοδοτηθούν με πίστωση (συνολικά 400 δις € για τέσσερα χρόνια).

Το ποσόν αυτό είναι περίπου το 20% του τρέχοντος προϋπολογισμού της Γερμανίας – σημειώνοντας πως η συγκυβέρνηση κατέρρευσε λόγω ενός χρηματοδοτικού κενού ύψους 15 δις €, με το οποίο δεν συμφώνησε η FDP και αποχώρησε. Μόλις 15 δις €, ενώ τώρα συζητούνται 100 δις €.

Εκτός των παραπάνω 400 δις €, υπάρχει ένα νεοσύστατο ειδικό ταμείο ύψους 500 δις € – το οποίο αυτή τη στιγμή διατίθεται για επενδύσεις σε υποδομές. Σύμφωνα βέβαια με το διερευνητικό έγγραφο, αυτό το πακέτο θα επιβαρύνει «μόνο» με 400 δις € τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό (τα υπόλοιπα θα δοθούν από τα κρατίδια) και θα ισχύει για δέκα χρόνια – οπότε θα ανέρχεται στα 40 δις € ετησίως.

Εύλογα συμπεραίνεται λοιπόν ότι, πρόκειται για μία «εκλογική νοθεία με τη διαδικασία του κατεπείγοντος» – από έναν άνθρωπο, τον Merz, ο οποίος δεν έχει αναλάβει ακόμη τη διακυβέρνηση της χώρας. Εκλογική νοθεία, αφού κανένας δεν τον είχε ψηφίσει με αυτό το πρόγραμμα – ενώ προφανώς υπονομεύονται έτσι οι δημοκρατικές διαδικασίες.

Τα παραπάνω χρηματοπιστωτικά τεχνάσματα βέβαια μπορεί να παραπλανούν τους Πολίτες, αλλά όχι τις αγορές – όπως φάνηκε από την εκτόξευση του γερμανικού επιτοκίου (γράφημα), αμέσως μετά τη γνωστοποίηση του προγράμματος Merz, το οποίο συμπαρέσυρε και τα επιτόκια των άλλων χωρών της ΕΕ.

Ανάλογα προγράμματα δε, θα υιοθετήσουν και άλλες χώρες – όπως ή Ελλάδα, όπου ο υπουργός άμυνας έχει δηλώσει ότι, θα παρουσιάσει ένα 12ετές πλάνο για την άμυνα. Η Γερμανία όμως, σε αντίθεση με τα άλλα κράτη, αφενός μεν έχει χαμηλό χρέος/ΑΕΠ (62,9% το 2023), αφετέρου διαθέτει ισχυρή αμυντική βιομηχανία – οπότε από τη μία πλευρά δεν θα επηρεασθεί σημαντικά το εμπορικό της ισοζύγιο με την εισαγωγή όπλων, ενώ από την άλλη θα αυξηθεί με τις εξαγωγές.

Μήπως λοιπόν, έχοντας βυθιστεί στην ύφεση τα δύο τελευταία χρόνια, σχεδιάζει ξανά να την καταπολεμήσει εις βάρος των εταίρων της; Να εξυγιάνει την οικονομία της με τις εξαγωγές όπλων και με τη στήριξη της αμυντικής της βιομηχανίας, σε συνδυασμό με τις επενδύσεις στις υποδομές; Αυτός είναι ο λόγος που εκτοξεύθηκε το χρηματιστήριο της (γράφημα), λόγω της ανόδου των τιμών των μετοχών της πολεμικής της βιομηχανίας;

Μήπως θέλει με αυτόν τον τρόπο να καλύψει τις απώλειες της από τους δασμούς που θα επιβάλουν οι ΗΠΑ, αυξάνοντας τις εξαγωγές της στις άλλες χώρες της ΕΕ; Ενδεχομένως με τη βοήθεια της Κομισιόν, της οποίας άλλωστε ηγείται Γερμανίδα; Μήπως αυτός είναι ο λόγος που τρομοκρατούν τους Ευρωπαίους με τους κινδύνους για την ειρήνη, λόγω της δυνητικής ρωσικής απειλής;

Επίλογος

Ολοκληρώνοντας, θα μπορούσε να πει κανείς πως είναι υπερβολική η καχυποψία μας. Όμως, όλοι εμείς οι Ευρωπαίοι πληρώσαμε το γερμανικό θαύμα μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο – διαγράφοντας το 60% των γερμανικών χρεών και επιτρέποντας στη Γερμανία να πληρώσει τα υπόλοιπα με ρήτρα εξαγωγών. Αντίθετα, όταν εμείς οι Έλληνες υπερχρεωθήκαμε, χωρίς να αιματοκυλίσουμε βέβαια τον πλανήτη, η Γερμανία μας πήρε ότι έχουμε και δεν έχουμε – με τα μνημόνια και με το PSI.

Συνεχίζοντας, εμείς επιτρέψαμε στη Γερμανία να μην πληρώσει τις πολεμικές επανορθώσεις που όφειλε – μετά την ενοποίηση της, όπως είχε συμφωνηθεί (ανάλυση). Εμείς πληρώσαμε το κόστος της επανένωσης της (περί τα 2 τρις €) – μέσω των τεράστιων εμπορικών της πλεονασμάτων και της πολιτικής της φτωχοποίησης του γείτονα (ανάλυση) εις βάρος μας. Εμείς πληρώσαμε και ειδικά η Ελλάδα την ευρωπαϊκή κρίση χρέους που προκάλεσε με την πολιτική της και με τη βοήθεια της ΕΚΤ (ανάλυση) – μέσω της οποίας αύξησε ξανά τα πλεονάσματα της.

Επομένως, είναι λογικό να υποψιαζόμαστε ότι, θέλει ξανά να αντιμετωπίσει την οικονομική της κρίση εις βάρος μας – ενώ το βιογραφικό του Merz (Goldman Sachs), ενισχύει τις υποψίες μας.

• Από την άλλη πλευρά, είναι παράλογο να επιτρέπουμε ξανά τον εξοπλισμό της Γερμανίας, σαν να μην έχουμε μάθει τίποτα από την ιστορία μας – της χώρας που οδήγησε την Ευρώπη στους δύο παγκοσμίους πολέμους, ενώ δεν είναι καθόλου απίθανο να την οδηγήσει στον τρίτο και τελευταίο.