Τα δύο κυβερνητικά κόμματα της Νορβηγίας θέλουν να καταργήσουν τη διασύνδεση ηλεκτρικής ενέργειας με τη Δανία, ενώ ο μικρότερος εταίρος του συνασπισμού ζητεί επίσης επαναδιαπραγμάτευση των ηλεκτρικών συνδέσεων με το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία, καθώς οι ουρανοκατέβατες τιμές προκαλούν πανικό στην πλούσια σκανδιναβική χώρα.
Η έλλειψη αιολικής ενέργειας στη Γερμανία και τη Βόρεια Θάλασσα θα ωθήσει τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας στη νότια Νορβηγία στα 13,16 NKr (1,18 δολάρια) ανά κιλοβατώρα το απόγευμα της Πέμπτης, το υψηλότερο επίπεδο από το 2009 και σχεδόν 20 φορές το επίπεδό τους μόλις την περασμένη εβδομάδα.
«Πρόκειται για μια απολύτως χάλια κατάσταση», δήλωσε ο υπουργός Ενέργειας της Νορβηγίας Terje Aasland.
Το κυβερνών κεντροαριστερό Εργατικό Κόμμα δηλώνει τώρα ότι θέλει να κάνει εκστρατεία στις βουλευτικές εκλογές του επόμενου έτους, που έχουν οριστεί για τον Σεπτέμβριο, για να κλείσει τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις με τη Δανία, όταν αυτές έρθουν προς ανανέωση το 2026.
Ο μικρότερος εταίρος του στον συνασπισμό, το κόμμα του Κέντρου, έχει ζητήσει εδώ και καιρό τον τερματισμό της σύνδεσης με τη Δανία και θέλει επίσης να επαναδιαπραγματευτεί τις υφιστάμενες διασυνδέσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία.
Οι διασυνδέσεις παίρνουν την ευθύνη για τις σημερινές υψηλές νορβηγικές τιμές, με τους επικριτές να υποστηρίζουν ότι η Νορβηγία θα πρέπει να στέλνει ηλεκτρική ενέργεια από την άφθονη υδροηλεκτρική της ενέργεια στο εξωτερικό μόνο αφού έχει εξασφαλίσει χαμηλές τιμές στο εσωτερικό της, όπως συνέβαινε επί δεκαετίες στο παρελθόν.
Το θέμα προκαλεί επίσης έντονη ανησυχία στις χώρες της ΕΕ που επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν την άφθονη υδροηλεκτρική ενέργεια της Νορβηγίας για να συμβάλουν στην εξισορρόπηση των τιμών ενέργειας στην ήπειρο.
«Αυτή είναι μια κρίσιμη στιγμή για τις σχέσεις ΕΕ-Νορβηγίας. Η μείωση των ηλεκτρικών συνδέσεων με την Ευρώπη δεν θα τύχει καλής υποδοχής», δήλωσε ένας πρέσβης της ΕΕ στο Όσλο.
Οι χώρες της ΕΕ πιστεύουν ότι είναι σημαντικό να υπάρχει μια ολοκληρωμένη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και υπογραμμίζουν ότι η Νορβηγία εισάγει επίσης ενέργεια χρησιμοποιώντας τις διασυνδέσεις όταν χρειάζεται.
Η Νορβηγία είναι επίσης ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου της Δυτικής Ευρώπης και έχει αντικαταστήσει τη Ρωσία για πολλές χώρες της ΕΕ ως ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου.
Ωστόσο, οι απότομες αυξήσεις των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας στη Νορβηγία τους τελευταίους χειμώνες έχουν προκαλέσει πολιτική θύελλα, εξασφαλίζοντας ότι το θέμα των διασυνδέσεων ηλεκτρικής ενέργειας θα είναι πιθανότατα ένα από τα κύρια θέματα στις εκλογές του επόμενου έτους.
Οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι η κυβερνώσα κεντροαριστερή κυβέρνηση θα συντριβεί στις εκλογές και θα προκύψει μια κεντροδεξιά κυβέρνηση.
Το δεξιό κόμμα Progress, το οποίο προηγείται στις δημοσκοπήσεις, θέλει επίσης να καταργήσει τη σύνδεση με τη Δανία και να μεταρρυθμίσει τις συμφωνίες με το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία για να μειώσει τη «μόλυνση των τιμών» προς τη Νορβηγία από την ηπειρωτική χώρα.
Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα όταν παράγεται ελάχιστη έως καθόλου αιολική και ηλιακή ενέργεια, όπως συμβαίνει σήμερα, σε συνδυασμό με τις χαμηλές τιμές του χειμώνα που οδηγούν σε υψηλή ζήτηση.
Οι Νορβηγοί καταναλωτές είναι κάπως απομονωμένοι από τις υψηλές τιμές, καθώς η κυβέρνηση πληρώνει το 90% της ηλεκτρικής ενέργειας πάνω από μια συγκεκριμένη τιμή. Όμως, η Progress θέλει η κυβέρνηση να πληρώνει για όλη την ενέργεια πάνω από μια χαμηλότερη τιμή, υποστηρίζοντας ότι το κράτος κερδίζει δισεκατομμύρια κορώνες από τις υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της υδροηλεκτρικής του παραγωγής.
Παρόμοια προβλήματα υπάρχουν και στη γειτονική Σουηδία. Οι καταναλωτές στη νότια πόλη Γκέτεμποργκ πλήρωσαν την Τετάρτη 190 φορές περισσότερο ρεύμα από ό,τι στη βόρεια πόλη Λούλεα.
Τόσο η Σουηδία όσο και η Νορβηγία έχουν κακές συνδέσεις μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στις χώρες τους, πράγμα που σημαίνει ότι η ηλεκτρική ενέργεια είναι συχνά πολύ φθηνότερη στο βορρά, όπου παράγεται μεγάλο μέρος της, από ό,τι στο νότο, όπου καταναλώνεται το μεγαλύτερο μέρος της.
Richard Milne, Financial Times
Τ.Σ.