Οι υπουργοί της ΕΕ ενέκριναν την πλήρη ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στον χώρο ελεύθερης κυκλοφορίας Σένγκεν, τη στιγμή που η ζώνη τίθεται σε κίνδυνο από την εκ νέου επιβολή συνοριακών ελέγχων από ορισμένα μέλη της.
Η Ουγγαρία, η οποία ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ, δήλωσε την Πέμπτη ότι οι υπουργοί αποφάσισαν να καταργήσουν τους ελέγχους στα χερσαία σύνορα μεταξύ των δύο ανατολικοευρωπαϊκών χωρών και των γειτόνων τους στην ΕΕ από την 1η Ιανουαρίου. «Μια μεγάλη νίκη για τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και όλη την Ευρώπη!», έγραψε η ουγγρική προεδρία στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X. Ο χώρος Σένγκεν αριθμεί πλέον 29 πλήρη μέλη. Η Ρουμανία και η Βουλγαρία εντάχθηκαν στην ΕΕ το 2007, αλλά έγιναν μερικά μέλη της Σένγκεν μόλις τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, καθώς χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Αυστρίας, άσκησαν βέτο στην ένταξή τους λόγω ανησυχιών για διαφθορά και παράτυπη μετανάστευση.
Η απόφαση της Βιέννης τον περασμένο μήνα να άρει το βέτο της άνοιξε το δρόμο στους υπουργούς Εσωτερικών της ΕΕ να εγκρίνουν την κατάργηση των εναπομεινάντων ελέγχων στα χερσαία σύνορα της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας. Ο Léon Gloden, υπουργός Εσωτερικών του Λουξεμβούργου, πατρίδα της μικρής πόλης Σένγκεν, όπου υπογράφηκε η συμφωνία για την ελεύθερη κυκλοφορία το 1985, χαιρέτισε το βήμα πριν από την επίσημη έγκριση. «Το Λουξεμβούργο υποστήριζε πάντα την πλήρη ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας», δήλωσε στους Financial Times.
«Είναι επίσης μια σημαντική ένταξη από την άποψη της προστασίας των εξωτερικών συνόρων της Σένγκεν». Η Σένγκεν έχει δεχθεί πιέσεις καθώς χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία και οι Κάτω Χώρες έχουν επιβάλει εκ νέου ελέγχους κατά μήκος των εθνικών τους συνόρων, υποστηρίζοντας ότι αυτό ήταν απαραίτητο για τον περιορισμό της μετανάστευσης και της εγκληματικότητας. Η Γερμανία έχει δηλώσει πρόθυμη να παρατείνει τους προσωρινούς συνοριακούς ελέγχους πέραν της προγραμματισμένης ημερομηνίας λήξης τους τον Μάρτιο.
Ο Gloden επέκρινε τέτοιες κινήσεις, λέγοντας ότι υπονομεύουν την «εμπιστοσύνη» και την «πίστη» στις αξίες της ΕΕ. «Δεν αποδέχομαι ότι θα στηθούν και πάλι φραγμοί στο μυαλό των ανθρώπων μας», δήλωσε. Η Ρουμανία και η Βουλγαρία επιθυμούσαν επί μακρόν το δικαίωμα των ταξιδιών χωρίς σύνορα, καθιστώντας την πλήρη ένταξη στη Σένγκεν μια σημαντική νίκη για τις δύο χώρες. Αλλά έρχεται σε μια δύσκολη στιγμή για τη Σόφια και το Βουκουρέστι, με τις δύο πρωτεύουσες να βρίσκονται σε πολιτική αναταραχή. Η Βουλγαρία δεν μπόρεσε να εκλέξει μια σταθερή κυβερνητική πλειοψηφία σε επτά συνεχόμενες εκλογές για περισσότερα από τρία χρόνια.
Στη Ρουμανία, τα κυρίαρχα κόμματα αναγκάστηκαν σε έναν αμήχανο συνασπισμό αφού η ακροδεξιά κέρδισε έδαφος σε μια ψηφοφορία αυτόν τον μήνα. Οι προεδρικές εκλογές της χώρας διακυβεύτηκαν επίσης από μια ρωσική κυβερνοεπίθεση και μια εκστρατεία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που ανέβασε στην κορυφή των δημοσκοπήσεων έναν αουτσάιντερ υπέρ της Μόσχας. Το ανώτατο δικαστήριο της Ρουμανίας ακύρωσε την προεδρική ψηφοφορία, σε ένα πρωτοφανές για την Ευρώπη βήμα, και μια νέα ψηφοφορία θα διεξαχθεί το επόμενο έτος.
Ο Ion M. Ionita, Ρουμάνος ιστορικός, δήλωσε ότι η πρόσβαση στη Σένγκεν αποτελούσε στόχο για το Βουκουρέστι εδώ και πολλά χρόνια και εξέφρασε το παράπονό του για την «ειρωνεία ότι συζητάμε εντελώς διαφορετικά θέματα και δεν έχουμε το χρόνο και τη διάθεση να απολαύσουμε αυτό το βήμα προς τα εμπρός». Είπε ότι η Σένγκεν ήταν ένα σύμβολο του εναγκαλισμού της Ρουμανίας με τη Δύση – μια έννοια που η Ρωσία προσπάθησε να αμφισβητήσει.
«Η ένταξη στο ευρώ θα είναι το τελευταίο βήμα για την ένταξη της Ρουμανίας στην ΕΕ, διαφορετικά η διαδικασία αυτή ολοκληρώνεται», είπε. «Τελειώνει μια μακρά συζήτηση σχετικά με το ότι οι Ρουμάνοι είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας στην ΕΕ – κανείς δεν μπορεί να το ισχυριστεί αυτό τώρα».
Laura Dubois και Marton Dunai, Financial Times
Τ.Σ.