1)Κυριάκο, έχεις δει κανένα να μεταναστεύει στην Κούβα;
Δια νόμου προτίθεται ο πρωθυπουργός να απαγορεύσει τη μείωση του κατώτατου μισθού. Αντιθέτως ο νόμος θα επιτρέπει την αύξηση του μισθού η οποία θα καθορίζεται από τον ρυθμό της ανάπτυξης και τη βελτίωση της παραγωγικότητας.
- Πάλι καλά που στο υπουργικό συμβούλιο της περασμένης εβδομάδας δεν διευκρίνισε πως τα παραπάνω θα συμβούν με ένα άρθρο και ένα νόμο να προκύψει πάλι κάποια κωμική και συνάμα τραγική συνήχηση με όσα είχαμε ζήσει προ δεκαετίας με την κατάργηση των μνημονίων…
Για των λόγων το ακριβές, ιδού και το σχετικό ρεπορτάζ:
-Θα απαγορεύεται, δια νόμου, η μείωση του κατώτατου μισθού.
-Το ύψος της αύξησης θα καθορίζεται από τον ρυθμό ανάπτυξης και βελτίωσης της παραγωγικότητας της οικονομίας, αλλά και τον πληθωρισμό. “Τον πληθωρισμό που πλήττει τα χαμηλότερα εισοδήματα”, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός.
Το νέο σύστημα θα ευνοήσει και τους δημοσίους υπαλλήλους. Με τον εισαγωγικό μισθό να συμβαδίζει με τη βασική αμοιβή στη χώρα. “Είναι μία σημαντική μεταρρύθμιση που αφορά στο σύνολο των εργαζομένων. Οι αποδοχές δε θα μπορούν να μειώνονται, παρά μόνο να αυξάνονται…”, τόνισε ο κ. Μητσοτάκης…”
Η στήλη δεν πιστεύει πως οι μισθοί αυξάνονται ή διασφαλίζονται με νόμους και κυβερνητικές αποφάσεις. Αν ήταν έτσι γιατί ο στόχος της αύξησης του μέσου μισθού να οριστεί στα 1.500 Ευρώ και όχι στις 15.000 Ευρώ το μήνα;
Αν ίσχυαν αυτά, η ΕΣΣΔ δεν θα είχε καταρρεύσει ποτέ. Αυτές που θα είχαν καταρρεύσει θα ήταν χώρες όπως οι ΗΠΑ του Ρέιγκαν και το Η.Β. της Θάτσερ όπου αντί να ρυθμίσουν, απορρύθμισαν τις αγορές.
Αν ίσχυαν αυτά μετά το ’90 εμείς θα φεύγαμε μετανάστες για τις χώρες του “παραπετάσματος” και όχι το αντίστροφο.
Το αν θα αυξηθούν οι μισθοί με βιώσιμο τρόπο εξαρτάται από την ποσότητα και την ποιότητα των επενδύσεων που θα γίνουν στη χώρα τα επόμενα χρόνια. Αν καταφέρουμε να προσελκύσουμε επενδύσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας θα αυξηθούν και οι μισθοί.
Καλός ο τουρισμός αλλά δεν αρκεί.
Η πληγή του κράτους
Η στήλη θα ήταν περισσότερο αισιόδοξη για το μέλλον, αν αντί ενός υπουργικού συμβουλίου για τη διαφήμιση ενός νόμου που θα επιτρέπει μόνο την αύξηση των μισθών και θα απαγορεύει τη μείωση, διάβαζε για ένα υπουργικό συμβούλιο όπου ο πρωθυπουργός θα ζητούσε εξηγήσεις γιατί η επένδυση της Microsoft για τη δημιουργία του data center στην Αττική έχει καθυστερήσει περί τα 4 χρόνια για να ξεκινήσει να υλοποιείται.
“Ούτε ένα, ούτε δύο, ούτε τρία, αλλά τέσσερα ολόκληρα χρόνια χρειάστηκε η Microsoft για να καταφέρει να βγάλει την πρώτη οικοδομική άδεια για το κυρίως κτίριο του πρώτου data center της στην Ελλάδα, που θα κατασκευαστεί στα Σπάτα.
Η απίθανη ελληνική γραφειοκρατία, ολιγωρίες προσώπων, ευθυνοφοβία υπηρεσιακών παραγόντων, αλλά και αλλαγές στην διοίκηση της ελληνικής θυγατρικής της Microsoft, όπως και η πανδημία και ο “παραδοσιακά” νεκρός χρόνος που προηγείται των ελληνικών εκλογικών αναμετρήσεων, αυτή τη φορά των ευρωεκλογών, ενοχοποιούνται για τη μεγάλη αυτή καθυστέρηση, σύμφωνα με πηγές της αγοράς…”
Βλέπε: Γιατί καθυστερεί η επένδυση της Microsoft
Αρμενίζουμε στραβά
Η απαγόρευση της μείωσης των μισθών (όπως γενικότερα ο ορισμός κατώτατου μισθού) σύμφωνα με τους οικονομολόγους ενέχει τον κίνδυνο πολλές επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας με οριακά περιθώρια κέρδους να κατεβάσουν ρολά απολύοντας όσους απασχολούν.
Η αύξηση της ανεργίας θα έχει σαν αποτέλεσμα τον ανταγωνισμό μεταξύ των ανέργων να προσφέρουν υπηρεσίες στην μαύρη αγορά εργασίας με χαμηλότερες από τις συμβάσεις μισθούς.
Αντιλαμβάνομαι πως ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση βλέπουν στις έρευνες της κοινής γνώμης την δυσαρέσκεια, ιδίως των νέων, να διογκώνεται και την εκλογική δύναμη της κυβέρνησης να μειώνεται και προσπαθούν να αντιστρέψουν το κλίμα υιοθετώντας τα αιτήματα της αριστεράς.
Η διέξοδος της χώρας από το τέλμα της χαμηλά αμειβόμενης εργασίας είναι προς την άλλη κατεύθυνση. Την προσέλκυση επενδύσεων υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Μια τεχνολογική εταιρεία για να επενδύσει θα χρειαστεί υψηλής ειδίκευσης προσωπικό (μηχανικούς λογισμικού, σχεδιαστές, αναλυτές οικονομικού κόστους, κοινωνιολόγους και ψυχολόγους που θα διαβλέψουν τις τάσεις της ζήτησης μετά από δέκα χρόνια κλπ.).
Αυτοί οι άνθρωποι όμως ανήκουν στην κατηγορία των “Οπουδήποτε”. Αμείβονται με υψηλούς μισθούς και αν δεν τους βρουν εδώ θα τους βρουν στις ΗΠΑ, το Η.Β. τη Γερμανία ή τη Σιγκαπούρη κλπ. Αυτούς η επιχείρηση θα τους αμείψει καλά για να τους εξασφαλίσει.
Αν το κόστος εργασίας είναι μια συνάρτηση του αθροίσματος α (μισθοί) + β (φορολογία) + γ (ασφαλιστικές εισφορές) + δ (δικαιοσύνη) + ε (γραφειοκρατία δημοσίου) τα περιθώρια παρέμβασης είναι στους παράγοντες β,γ,δ και ε.
- Σήμερα ευημερούν οι οικονομίες που προσελκύουν επενδύσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας και τους υψηλής ειδίκευσης εργαζόμενους οι οποίοι λόγω του “όπου γης και πατρίς χαρακτηρίζονται σαν οι “Οπουδήποτε”.
Αν μια οικονομία συγκεντρώσει πολλούς καλά αμειβόμενους “Οπουδήποτε” αυτοί θα χρειαστούν τις υπηρεσίες των “Κάπου”, αυτών που είναι δεμένοι με έναν τόπο. Ένα κομμωτήριο π.χ. η ένα στούντιο γιόγκα, ένα εστιατόριο μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες σε μια γεωγραφικά προσδιορισμένη περιοχή.
Αν στην περιοχή διαβιούν πολλοί καλά αμειβόμενοι “Οπουδήποτε” τότε οι υπηρεσίες που χρειάζονται θα επιτρέψουν τη βελτίωση των μισθών όλων των “Κάπου”. Προς το παρόν το μεγαλύτερο μέρος των υψηλής ειδίκευσης Ελλήνων έχει φύγει στο εξωτερικό.
Ο εφιάλτης
Υπάρχει όμως και ένα σενάριο εφιαλτικών εξελίξεων, ενώ η κυβέρνηση σε μια κατάσταση επικοινωνιακής νιρβάνας σχεδιάζει να αυξήσει (ή να κρατήσει τους μισθούς σταθερούς) με ένα νόμο.
Στην αγορά λόγω δημογραφικής γήρανσης και επιδοματικής κραιπάλης υπάρχει περιορισμένη προσφορά εργασίας. Έχουμε γράψει για εστιατόρια που πληρώνουν τους λαντζέρηδες ακριβότερα από τους σεφ και τους αγρότες που αφήνουν τη σοδιά να σαπίζει λόγω έλλειψης εργατικών χεριών.
Αν ένας αριθμός εργοδοτών λόγου αυξημένου εργατικού κόστους το οποίο δεν μπορεί να μετακυληθεί στον καταναλωτή φύγει από την αγορά και καταργηθούν οι θέσεις εργασίας που απασχολούν, τότε θα δημιουργηθεί ένα αρνητικό καθοδικό σπιράλ…
Με λίγα λόγια αν οι αυξήσεις των μισθών γίονταν με κρατικές ρυθμίσεις θα μεταναστεύαμε στη Κούβα και την Βόρεια Κορέα και όχι το αντίτσροφο.
* Οι όροι “Οπουδήποτε” και “Κάπου” που έχουν αναφερθεί ξανά σε αυτή τη στήλη είναι δανεισμένοι από το βιβλίο του David Goodhart “The Road to Somewhere: the populist revolt and the future of politics”.
Ο Goodhart εντοπίζει δυο κατηγορίες που παίζουν καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις τους Anywhere και Somewhere. Ελληνικά θα μπορούσαμε να αποδώσουμε τους πρώτους ως τους “παντού” ή “οπουδήποτε” και τους δεύτερους ως τους “Κάπου” με το γεωγραφικό και πολιτισμικό προσδιορισμό.
Οι “Somewhere’s” (Κάπου) προσδιορίζουν την ταυτότητα με σημείο αναφοράς τον τόπο και την κοινότητα στην οποία έζησαν και ζούνε. Πολλές φορές δεν έχουν απομακρυνθεί από τον τόπο που μεγάλωσαν για περισσότερο από το χρόνο που απαιτούν οι διακοπές ή κάποιες σύντομες σπουδές. Συχνά είναι λιγότερο μορφωμένοι, ζούνε στην ύπαιθρο σε κοινωνίες πιο κλειστές και συντηρητικές.
Συχνά κάνουν ή έκαναν εργασίες σε τομείς παραγωγικούς που έχουν μεταφερθεί σε αναπτυσσόμενες χώρες και δέχονται ανταγωνισμό από την ελεύθερη ή εύκολη κυκλοφορία εργατικού δυναμικού από φτωχότερες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης ή χώρες εκτός Ευρώπης.
Οι “Οπουδήποτε” είναι περισσότερο κοσμοπολίτες και έχουν ειδίκευση σε καλύτερα αμειβόμενες εργασίες οι οποίες δεν περιορίζονται από εθνικά σύνορα.
Περισσότερες πληροφορίες υπάρχουν σε παλαιότερα άρθρα.
Βλέπε: Αίμα, τιμή ή όπου γης και πατρίς
Βλέπε: Οι “Κάπου”, οι “Οπουδήποτε” και οι “Πουθενά”
2) Η πιο έξυπνη αύξηση φόρων που έγινε ποτέ
Αγαπητέ κύριε Στούπα,
Η τωρινή κυβέρνηση είναι ιδιαίτερα δημοφιλής γιατί δεν έχει ανακοινώσει ούτε μία αύξηση φόρων στα πέντε χρόνια που κυβερνά. Όμως αυτό ισχύει μόνο σε ονομαστικές τιμές.
Όπως όλοι γνωρίζουμε, οι τιμές στην Ελλάδα έχουν αυξηθεί περίπου 50% την τελευταία τριετία, κυρίως λόγω των 50 δις ευρώ που μοίρασε η κυβέρνηση κατά την πρώτη θητεία της για να στηρίξει τους οικονομικά πληγέντες από την πανδημία.
Λόγω αυτής της εκτόξευσης των τιμών, έχουν αυξηθεί σημαντικά (αλλά λιγότερο) και οι μισθοί, τα εισοδήματα από ενοίκια, τα εισοδήματα από τόκους και άλλων ειδών εισοδήματα τα τελευταία τρία χρόνια. Εν τούτοις, η κυβέρνηση επέλεξε “να κάνει τον Κινέζο”, δηλαδή έχει αφήσει τις φορολογικές κλίμακες άθιχτες! Συνεπώς, πολλά εισοδήματα επιβαρύνονται με υψηλότερους φόρους από ό,τι πριν τρία χρόνια. Έχω μείνει άναυδος που κανένας δημοσιογράφος και κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης δεν το έχει αναφέρει αυτό. Προφανώς, τα κόμματα της αντιπολίτευσης είναι απασχολημένα με τα εσωτερικά τους προβλήματα.
Πάντως αυτή είναι η μικρότερη ζημιά που έχουν πάθει οι φορολογούμενοι τα τελευταία τρία χρόνια. Η μέγιστη ζημιά ήταν η πλήρης απαξίωση των καταθέσεων που είχαν μαζέψει οι πολίτες τα προηγούμενα χρόνια. Για να μην υπάρξει δυσαρέσκεια από όσους επλήγησαν οικονομικά από την πανδημία, οι κυβερνήσεις όλου του κόσμου μοίρασαν αμέτρητα δισεκατομμύρια ευρώ. Με αυτό τον τρόπο παρέμειναν δημοφιλείς και κάποιες επανεκλέγησαν, όπως η ελληνική κυβέρνηση. Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η πολιτική προκάλεσε αύξηση τιμών κατά περίπου 50% μέσα σε τρία χρόνια οπότε όλες οι καταθέσεις που είχαν συσσωρευτεί (οι κόποι μιας ζωής για πολλούς) απαξιώθηκαν κατά το ένα τρίτο περίπου (50/150). Όπως γράφουν άλλωστε τα οικονομικά βιβλία: Πληθωρισμός είναι η έμμεση φορολόγηση των καταθέσεων.
Με τον παραπάνω τρόπο έδρασαν όλες σχεδόν οι κυβερνήσεις του κόσμου οπότε η δική μας δεν ξεχώρισε με αρνητικό τρόπο. Είναι αξιοσημείωτη η επίδραση αυτού του τρόπου σκέψης των πολιτικών στις πολιτικές εξελίξεις των ΗΠΑ. Ο Τραμπ, που απειλείτο με πανωλεθρία στις εκλογές του 2020 λόγω της κωμικής του αντιμετώπισης της πανδημίας, μοίρασε τρισεκατομμύρια δολάρια στέλνοντας ακόμη και προσωπικές επιταγές στον κάθε Αμερικάνο, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να κερδίσει εκείνες τις εκλογές. Χάριν σε αυτή την τακτική, κατάφερε να κάνει “ντέρμπι” εκείνες τις εκλογές, αν και τελικά τις έχασε. Τις εκλογές τις κέρδισε ο Μπάιντεν, ο οποίος όμως υπέστη τις συνέπειες του πληθωρισμού που προκάλεσε εν μέρει ο Τραμπ. Οι πολίτες δυσαρεστήθηκαν πολύ από την ακρίβεια που επικράτησε τα τελευταία χρόνια και έτσι απέρριψαν τους δημοκρατικούς και ψήφισαν τον Τραμπ, αυτόν που ξεκίνησε το πληθωριστικό κύμα στις ΗΠΑ.
Με εκτίμηση
Αρ. Παπαδάτος