Η επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης τα τελευταία δύο χρόνια ήταν ένα δώρο για τους επενδυτές. Άρπαξε μια σειρά από μετοχές που κέρδισαν τα πάντα και τις εκτόξευσε ψηλότερα, δημιουργώντας εταιρείες πολλών εκατομμυρίων δολαρίων και γεμίζοντας τα χαρτοφυλάκια. Με τόσα πολλά να διακυβεύονται, είναι φυσικό να αναρωτιέται κανείς αν όλα αυτά θα καταλήξουν σε δάκρυα.
Ο απόηχος της χρεοκοπίας των dotcoms στις αρχές του αιώνα είναι έντονος, και το γεγονός ότι τόσα πολλά κρέμονται από μια τόσο μικρή κλίκα εταιρειών – Nvidia, Microsoft και άλλες παρόμοιες – προκαλεί ανησυχία. Ένα τεχνολογικό, γεωπολιτικό ή ρυθμιστικό ολίσθημα θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες. Την περασμένη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προσέθεσε τη φωνή της σε αυτούς που καλούν σε προσοχή, σημειώνοντας στην τακτική επισκόπηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας ότι «η συγκέντρωση μεταξύ λίγων μεγάλων εταιρειών εγείρει ανησυχίες σχετικά με την πιθανότητα μιας φούσκας στις τιμές των περιουσιακών στοιχείων που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη».
Αυτή η λέξη «β» δεν είναι μια λέξη που γενικά θέλετε να βλέπετε σε τέτοιες στεγνές δημοσιεύσεις. Δεδομένης της κυριαρχίας αυτού του θέματος στις αμερικανικές αγορές και της κυριαρχίας των ΗΠΑ στις παγκόσμιες αγορές, μια απογοήτευση στις προσδοκίες για τα κέρδη αυτών των εταιρειών ενέχει «τον κίνδυνο δυσμενών παγκόσμιων δευτερογενών επιπτώσεων» αν όλα αυτά πάνε στραβά, πρόσθεσε η ΕΚΤ. Άλλωστε, οι λεγόμενες Magnificent Seven μετοχές στις ΗΠΑ, που περιλαμβάνουν σχεδιαστές τσιπ και υπεραξίες, αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τρίτο της αξίας ολόκληρου του δείκτη S&P 500.
Έχουν διπλασιάσει την αξία τους τα τελευταία δύο χρόνια, ενώ ο δείκτης έχει κερδίσει περίπου 50%. Οι επενδυτές το γνωρίζουν αυτό, φυσικά. Ο υπερπληθυσμός στις μετοχές τεχνολογίας βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των ανησυχιών των διαχειριστών κεφαλαίων για την αγορά εδώ και σχεδόν δύο χρόνια. Αλλά η τάση μεταξύ των επενδυτών εξακολουθεί να υποθέτει ότι η ισορροπία και η αρμονία θα επανέλθουν κάποια στιγμή. Είτε οι μεγάλες μετοχές θα σταματήσουν να κάνουν τόσο έντονο ράλι είτε τα (υποτιθέμενα ακόμη) οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης θα διαχυθούν στον εταιρικό κόσμο, τραβώντας προς τα πάνω την αγορά στο σύνολό της.
Ομοίως, το χάσμα μεταξύ των ΗΠΑ, του αδιαμφισβήτητου πρωταθλητή της κούρσας της τεχνολογίας, και του υπόλοιπου κόσμου, θα συρρικνωθεί. Θα συμβεί αναστροφή του μέσου όρου, όπως συνέβαινε πάντα στο παρελθόν. Στις αρχές του τρέχοντος έτους, πολλοί επενδυτές αναζητούσαν ακριβώς αυτό – μια εξασθένιση του αμερικανικού εξαιρετισμού και της συγκέντρωσης των μετοχών τεχνολογίας. Και τα δύο έχουν στην πραγματικότητα ενταθεί. Φαίνεται λοιπόν ότι είναι η κατάλληλη στιγμή να αναρωτηθούμε αν αποτελούν χαρακτηριστικά και όχι σφάλματα αυτής της νέας τεχνολογικής εποχής. Είναι δύσκολο να το πούμε αυτό με καθαρό πρόσωπο όταν, πολύ συχνά, η καθημερινή μας εμπειρία από αυτή την τεχνολογία παραμένει, ειλικρινά, σκουπίδι.
Όχι, δεν θέλω ένα widget τεχνητής νοημοσύνης να ξαναγράψει τα emails μου ή τις αναρτήσεις μου στο LinkedIn, με υλικό που προέρχεται από άλλα emails και αναρτήσεις στο LinkedIn. Ευχαριστώ, κύριε Ρομπότ Εξυπηρέτησης Πελατών, αλλά θα ήθελα να μιλήσω με έναν άνθρωπο, παρακαλώ. Εξακολουθεί να είναι ένα άλμα πίστης για να φανταστεί κανείς ότι τα πιθανά οφέλη από την παραγωγικότητα είναι τόσο τεράστια όσο μας λένε οι τεχνικοί. Το να πιστεύουμε ότι η απολαυστική ανοδική πορεία των αμερικανικών μετοχών μπορεί να συνεχιστεί, απαιτεί κάποιες αρκετά ηρωικές υποθέσεις σχετικά με τον συνεχή ρυθμό αύξησης των εταιρικών κερδών.
Παρ’ όλα αυτά, ορισμένοι παρατηρητές της αγοράς αρχίζουν να αναρωτιούνται αν κάτι θεμελιώδες έχει αλλάξει εδώ. Ένας λόγος είναι ότι εταιρείες όπως η Nvidia περπατούν με τα πόδια. Τα κέρδη ανταποκρίνονται στη διαφημιστική εκστρατεία, πράγμα που σημαίνει ότι οι δείκτες τιμής προς κέρδη εξακολουθούν να είναι λογικά ήμεροι, σε αντίθεση με την έκρηξη και τη χρεοκοπία της dotcom. «Οι επενδυτές περιμένουν λιγότερα από τις mega-caps τώρα απ’ ό,τι το 2000», ανέφερε ο επενδυτικός οίκος GMO σε σημείωμά του νωρίτερα φέτος. «Υπό μια πραγματική έννοια, τα διακυβεύματα είναι χαμηλότερα σήμερα».
Δεύτερον, με τον κίνδυνο να ακουστεί σαν βαρύς καταναλωτής του kool aid, είναι πιθανό να έχουμε εισέλθει σε ένα νέο παράδειγμα εδώ – μια πιθανότητα που διατυπώθηκε από τον Jean Boivin, πρώην κεντρικό τραπεζίτη και τώρα παγκόσμιο επικεφαλής έρευνας του επενδυτικού ινστιτούτου της BlackRock. Η τεχνητή νοημοσύνη έχει, λέει, τη δυνατότητα «να οδηγήσει την καινοτομία στην ίδια την καινοτομία».
Τυπικά, ο Boivin θα έβλεπε το μεγάλο και αυξανόμενο χάσμα μεταξύ, ας πούμε, των αμερικανικών και των γερμανικών μετοχών ως έναν λόγο για να αρπάξει κανείς κάποιες ευρωπαϊκές ευκαιρίες. Τώρα, όμως, «αν αυτό δεν είναι μια κυκλική ιστορία αλλά διαρθρωτική, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, δεν είναι σαφές ότι υπάρχει μια μορφή μέσης αντιστροφής που θα έπρεπε να συμβαίνει». Ομοίως, η συγκέντρωση της αγοράς δεν υποδηλώνει την ευθραυστότητα της αγοράς αλλά την επιτυχία σε έναν κλάδο με υψηλά εμπόδια εισόδου.
Η υπόθεση ότι η συγκέντρωση της αγοράς θα διαλυθεί ή ότι οι μεγάλες μετοχές τεχνολογίας θα λυγίσουν, είναι σαν «να προσπαθούμε να εφαρμόσουμε ένα πλαίσιο που δεν ισχύει απαραίτητα», λέει ο Boivin. «Ή είσαι μέσα ή έξω». Όλα αυτά μπορεί να ακούγονται υπερβολικά, και αν θέλετε να είστε έξω, εντάξει. Αλλά αν οι επενδυτές εξακολουθούν να μιλούν για περίεργα ακραία φαινόμενα στις μετοχές ΤΝ αυτή τη στιγμή του χρόνου, ίσως πρέπει να συμφωνήσουμε ότι τελικά δεν είναι περίεργα ή ακραία.
Τ.Σ.