Τα κόμματα της αντιπολίτευσης της Νότιας Κορέας κινήθηκαν γρήγορα την Τετάρτη για την παραπομπή του προέδρου Γιουν Σουκ Γιολ, λίγες ώρες μετά την αποτυχημένη προσπάθειά του να επιβάλει στρατιωτικό νόμο που προκάλεσε τη χειρότερη συνταγματική κρίση της χώρας εδώ και δεκαετίες. Περίπου 190 νομοθέτες από έξι κόμματα της αντιπολίτευσης κατέθεσαν πρόταση μομφής, σκοπεύοντας να συζητήσουν το νομοσχέδιο στο κοινοβούλιο την Πέμπτη πριν από την ψηφοφορία την Παρασκευή ή το Σάββατο.
«[Ο Γιουν] είναι κάποιος που μπορεί να πατήσει το κουμπί για να ξεκινήσει πόλεμος ή να κηρύξει ξανά στρατιωτικό νόμο. Είναι αυτός που μπορεί να θέσει τη Νότια Κορέα σε μεγαλύτερο κίνδυνο τώρα», δήλωσε ο Τσο Κουκ, ηγέτης ενός από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, ο οποίος κάλεσε τις νομικές αρχές της χώρας να συλλάβουν αμέσως τον Γιουν για να διεξαχθεί έρευνα για προδοσία. «Θα πρέπει να αναστείλουμε αμέσως τα προεδρικά του καθήκοντα με την παραπομπή του σε δίκη».
Η κίνηση για την προσπάθεια απομάκρυνσης του Γιουν προαναγγέλλει περαιτέρω πολιτική αναταραχή στη χώρα των 52 εκατ. κατοίκων, την τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της Ασίας και βασικό σύμμαχο των ΗΠΑ. Ήρθε αφού ο συντηρητικός πρόεδρος κήρυξε στρατιωτικό νόμο σε μια απρογραμμάτιστη εθνική εκπομπή αργά την Τρίτη, λέγοντας ότι πρέπει να εκκαθαρίσει τη Νότια Κορέα από τις «αντικρατικές δυνάμεις» και να «ομαλοποιήσει τη χώρα». Ο Γιουν υπαναχώρησε λίγες ώρες αργότερα, αίροντας τη διαταγή μετά την ομόφωνη απόρριψή της από το νομοθετικό σώμα που ελέγχεται από την αντιπολίτευση.
Τα στρατεύματα που στάλθηκαν για να περικυκλώσουν το κτίριο του κοινοβουλίου αποσύρθηκαν. Η αξιωματική αντιπολίτευση της Νότιας Κορέας, το Δημοκρατικό Κόμμα, δήλωσε ότι η κήρυξη στρατιωτικού νόμου από τον Γιουν «αποτελούσε σοβαρή παραβίαση του Συντάγματος». «Αυτό ισοδυναμεί με σαφή πράξη προδοσίας και είναι ένας τέλειος λόγος για να του ασκηθεί δίωξη», ανέφερε σε ανακοίνωσή του. «[Ο Γιουν] είναι πιθανό να κάνει άλλη μια απόπειρα, καθώς η πρώτη του απόπειρα να εκδώσει στρατιωτικό διάταγμα απέτυχε», δήλωσε ο ηγέτης του κόμματος Λι Τζάε-Μιούνγκ σε συγκέντρωση στο κοινοβουλευτικό συγκρότημα. «Αλλά αντιμετωπίζουμε έναν μεγαλύτερο κίνδυνο, όπου μπορεί να προκαλέσει τη Βόρεια Κορέα και να διακινδυνεύσει μια ένοπλη σύγκρουση με τη Βόρεια Κορέα αποσταθεροποιώντας τα διαιρεμένα σύνορα».
Η προσπάθεια του Γιουν να επιβάλει στρατιωτικό νόμο -την πρώτη στη χώρα από την αποκατάσταση της δημοκρατίας τη δεκαετία του 1980- ήρθε μετά από μήνες εντάσεων με τους αντιπάλους του στο κοινοβούλιο. Μετά τη νύχτα της αναταραχής, οι χρηματοπιστωτικές αρχές της Νότιας Κορέας υποσχέθηκαν να στηρίξουν τις αγορές με «απεριόριστη» ρευστότητα.
Η Τράπεζα της Κορέας δήλωσε μετά από έκτακτη συνεδρίαση την Τετάρτη ότι «διατηρεί όλες τις επιλογές ανοικτές μέχρι να σταθεροποιηθούν οι αγορές». Το γουόν, το οποίο αποδυναμώθηκε απότομα έναντι του δολαρίου μετά την κήρυξη του στρατιωτικού νόμου από τον Γιουν, ανέκαμψε. Ο δείκτης αναφοράς Kospi σημείωσε πτώση σχεδόν 2%. Οι μετοχές της Samsung Electronics, της μεγαλύτερης εταιρείας της χώρας, υποχώρησαν κατά 1,1%. Οποιαδήποτε απόπειρα παραπομπής του Γιουν θα απαιτούσε την υπερψήφιση του από την 300μελή Εθνοσυνέλευση με ψήφους δύο τρίτων.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν συνολικά 192 έδρες, οπότε ένα νομοσχέδιο θα μπορούσε να περάσει με την υποστήριξη περισσότερων από οκτώ μελών του κόμματος του Γιουν. Σε περίπτωση ψήφου υπέρ της πρότασης μομφής, ο Γιουν θα ανασταλεί αμέσως από τα προεδρικά του καθήκοντα μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης από το συνταγματικό δικαστήριο της Νότιας Κορέας.
Νέες εκλογές πρέπει να διεξαχθούν εντός 60 ημερών από την απομάκρυνση ή την παραίτηση του προέδρου. Ο πρωθυπουργός θα αναλάμβανε την εξουσία με την ιδιότητα του εκτελούντος χρέη πρωθυπουργού. Εάν οι νομοθέτες δεν ψηφίσουν υπέρ της παραπομπής, ενδέχεται να υπάρξουν περισσότερες διαδηλώσεις, δήλωσε ο Τσόι Τζιν-μπόνγκ, καθηγητής δημοσιογραφίας και ραδιοτηλεόρασης στο Πανεπιστήμιο Σουνγκόνγκχοε. «Οι δημόσιες διαμαρτυρίες πιθανότατα θα διογκωθούν, αναγκάζοντάς τους να ψηφίσουν ξανά υπέρ της μομφής».
Η εγκατάλειψη της προσπάθειας του Γιουν να επιβάλει στρατιωτικό νόμο χαιρετίστηκε από τις ΗΠΑ, τον σημαντικότερο σύμμαχο της Νότιας Κορέας. Ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε ότι οι ΗΠΑ «παρακολούθησαν στενά τις εξελίξεις των τελευταίων 24 ωρών».
«Χαιρετίζουμε τη δήλωση του προέδρου Γιουν ότι θα ανακαλέσει το διάταγμα για την κήρυξη έκτακτου στρατιωτικού νόμου», ανέφερε ο Μπλίνκεν σε δήλωσή του. «Συνεχίζουμε να αναμένουμε ότι οι πολιτικές διαφωνίες θα επιλύονται ειρηνικά και σύμφωνα με το κράτος δικαίου».
Νωρίτερα, το συντηρητικό κόμμα People Power του Γιουν κάλεσε τον πρόεδρο να απολύσει τον υπουργό Άμυνας Κιμ Γιονγκ Χιουν, ο οποίος πιστεύει ότι πρότεινε την κήρυξη στρατιωτικού νόμου. Οι ηγέτες του κόμματος συζητούν αν ο Γιουν πρέπει να αποχωρήσει από το κόμμα, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Yonhap News.
Η Κορεατική Συνομοσπονδία Συνδικάτων, η κορυφαία εργατική ομάδα-ομπρέλα της χώρας, κάλεσε σε απεργία επ’ αόριστον μέχρι να παραιτηθεί ο Γιουν.
Song Jung-a & Christian Davies, Financial Times
Τ.Σ.