Ο συγγραφέας είναι πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Εταιρείας Ασφάλισης Καταθέσεων των ΗΠΑ και ιδρυτικός πρόεδρος του Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου
Με το εθνικό χρέος των ΗΠΑ να ξεπερνά τα 36 τρισεκατομμύρια δολάρια, χαιρετίζω το γεγονός ότι ο Ντόναλντ Τραμπ διόρισε τον Έλον Μασκ για να ρίξει μια νέα ματιά στις περιττές κυβερνητικές δαπάνες ως συν-επικεφαλής του νέου Τμήματος Κυβερνητικής Αποδοτικότητας (Doge). Δυστυχώς, ένα μειονέκτημα της νέας ματιάς είναι η έλλειψη ιστορικής προοπτικής.
Μια τέτοια περίπτωση είναι η στόχευση του Μασκ προς κατάργηση του Γραφείου Οικονομικής Προστασίας Καταναλωτών (CFPB). Από τη δημιουργία της το 2010, αυτή η μικροσκοπική υπηρεσία έχει αποκαταστήσει τη σταθερότητα της αγοράς κατοικίας, αφού ο αλόγιστος δανεισμός από εν πολλοίς ανεξέλεγκτους μεσίτες ενυπόθηκων δανείων γονάτισε την αμερικανική οικονομία. Με προϋπολογισμό μικρότερο από 700 εκατ. δολάρια, ή περίπου το 0,01% του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού, η CFPB έχει δώσει στους Αμερικανούς καλή απόδοση για το χρήμα τους.
Πριν από την κρίση του 2008 στον τομέα της στέγασης, η ευθύνη για την προστασία των καταναλωτών ήταν διασκορπισμένη μεταξύ κρατικών οργανισμών για τους μη τραπεζικούς δανειστές και πολλαπλών ανταγωνιστικών ομοσπονδιακών ρυθμιστικών αρχών για τις τράπεζες. Οι ρυθμιστικές αρχές ήταν επίσης επιφορτισμένες με τη ρύθμιση της «ασφάλειας και ευρωστίας» και είχαν την τάση να δίνουν προτεραιότητα στην κερδοφορία των τραπεζών έναντι της ευημερίας των καταναλωτών. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ είχε από καιρό την εξουσία να συντάσσει πρότυπα ενυπόθηκου δανεισμού τόσο για τις τράπεζες όσο και για τις μη τράπεζες, αλλά αρνήθηκε να το πράξει, μέχρι το 2009, όταν ήταν πολύ αργά. Δεδομένων των ρυθμιστικών αποτυχιών τόσο σε πολιτειακό όσο και σε ομοσπονδιακό επίπεδο, το Κογκρέσο αποφάσισε εύλογα ότι οι καταναλωτές χρειάζονταν έναν εθνικό οργανισμό που θα επικεντρωνόταν αποκλειστικά στην προστασία τους.
Η διασφάλιση της σταθερότητας της αγοράς κατοικίας δεν είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο ο οργανισμός CFPB εξοικονόμησε χρήματα στα νοικοκυριά των ΗΠΑ. Οι δράσεις επιβολής της κατά των αθέμιτων πρακτικών έχουν αποκομίσει πάνω από 20 δισ. δολάρια σε αποζημιώσεις των καταναλωτών. Οι κανόνες που εκκρεμούν για τον περιορισμό των τελών υπερανάληψης και των καθυστερημένων χρεώσεων πιστωτικών καρτών θα εξοικονομήσουν στους καταναλωτές πάνω από 13 δισ. δολάρια ετησίως. Έχει επίσης ξεκινήσει έρευνα για τα υψηλά έξοδα κλεισίματος ενυπόθηκων δανείων. Αυτά ευθυγραμμίζονται με τη δημόσια δηλωμένη επιθυμία του Τραμπ να μειώσει το κόστος των πιστωτικών καρτών και να καταστήσει τα σπίτια πιο προσιτά. Ωστόσο, δεν έχει νομική εξουσία να μειώσει τα επιτόκια, αρμοδιότητα της ανεξάρτητης, επιφυλακτικής για τον πληθωρισμό Fed. Αλλά η CFPB έχει την εξουσία να αντιμετωπίσει τα τέλη, κάτι που θα ήταν ένας μη πληθωριστικός τρόπος για να ανακουφιστούν οι καταναλωτές.
Αν και το CFPB δημιουργήθηκε ως ανεξάρτητη υπηρεσία, το Ανώτατο Δικαστήριο έχει αποφανθεί ότι ο διευθυντής του υπηρετεί κατά την ευχαρίστηση του προέδρου, γεγονός που καθιστά τη στοχοποίησή του από τον Musk ακόμη πιο περίεργη. Η προηγούμενη διορισμένη από τον Trump, Kathy Kraninger, ήταν μια υπεύθυνη διαχειρίστρια της αποστολής του CFPB, η οποία ενίσχυσε την προστασία των καταναλωτών έναντι των επιθετικών πρακτικών είσπραξης χρεών.
Οι μεγάλες τράπεζες αναμφίβολα γκρινιάζουν στον Μασκ για το CFPB, αλλά στην πραγματικότητα έχουν επωφεληθεί από τις προσπάθειές του να επεκτείνει τη βασική εποπτεία των καταναλωτών σε μη τραπεζικούς παρόχους χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών που ανταγωνίζονται μαζί τους. Οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας που παρέχουν υπηρεσίες ηλεκτρονικών πληρωμών είναι ιδιαίτερα δυσαρεστημένες με αυτές τις προσπάθειες. (Δίνω στον Μασκ το πλεονέκτημα της αμφιβολίας ότι η επιθυμία του να εισέλθει η X στον τομέα των πληρωμών δεν χρωματίζει τις απόψεις του εδώ). Αλλά γιατί θα πρέπει η προστασία των καταναλωτών να διαφέρει ανάλογα με το ποιος παρέχει την υπηρεσία;
Η βιομηχανία πάντα θα παραπονιέται για τη ρύθμιση. Αλλά οι καταναλωτές χρειάζονται προστασία από τα τεχνάσματα και τις παγίδες ενός υπερβολικά πολύπλοκου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Το ίδιο ισχύει και για την οικονομία των ΗΠΑ, το 70% της οποίας κινείται από τις καταναλωτικές δαπάνες. Όταν οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, η οικονομία μας βουλιάζει. Αυτό ακριβώς συνέβη κατά τη διάρκεια της κρίσης των στεγαστικών δανείων και της μεγάλης ύφεσης που ακολούθησε. Οι επανειλημμένες αναχρηματοδοτήσεις από ιδιοκτήτες κατοικιών που είχαν πρόβλημα ρευστότητας έπαιξαν υπερβολικά μεγάλο ρόλο στις καταναλωτικές δαπάνες. Μόλις κατέρρευσε η αγορά ακινήτων, κατέρρευσε και η καταναλωτική ζήτηση.
Ο Μασκ φαίνεται να υποθέτει ότι η ρύθμιση είναι εγγενώς κατά της ανάπτυξης. Όμως, οι μελετημένοι, καλά στοχευμένοι κανόνες που περιορίζουν τα χειρότερα ένστικτα του χρηματοπιστωτικού τομέα είναι απαραίτητοι για μια υγιή οικονομία και μια βιώσιμη ανάπτυξη. Ακόμα και ορκισμένοι υποστηρικτές της ελεύθερης αγοράς, όπως ο Άνταμ Σμιθ και ο Μίλτον Φρίντμαν, αποδέχθηκαν την ανάγκη εποπτείας των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Παραδόξως, το ίδιο κάνει και η βιομηχανία κρυπτογράφησης, η οποία πιστεύει ότι ένα αξιόπιστο ρυθμιστικό πλαίσιο θα εκδιώξει τους κακούς παράγοντες και θα βοηθήσει την ανάπτυξη των αγορών κρυπτογράφησης.
Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ είπε χαρακτηριστικά ότι όσοι δεν μαθαίνουν από την ιστορία είναι καταδικασμένοι να την επαναλάβουν. Ο Μασκ θα πρέπει να βαδίσει προσεκτικά σε αυτό το θέμα και να αναζητήσει τα πραγματικά χρήματα. Η υγειονομική περίθαλψη, όπου οι ΗΠΑ ξοδεύουν τα διπλάσια ανά άτομο σε σχέση με άλλες συγκρίσιμες χώρες, θα ήταν ένα λογικό μέρος για να ξεκινήσουμε. Το CFPB έχει προσφέρει καλές αποδόσεις στην επένδυση της κυβέρνησης. Και οι εργαζόμενες οικογένειες που βοήθησαν στην εκλογή του Τραμπ αποκόμισαν τα οφέλη.
Sheila Bair, Financial Times
Τ.Σ.
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
