Οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και μια χούφτα άλλες πλούσιες χώρες συμφώνησαν να τριπλασιάσουν τη χρηματοδότηση που παρέχουν για έργα κλιματικής αλλαγής στον αναπτυσσόμενο κόσμο σε τουλάχιστον 300 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως έως το 2035, σηματοδοτώντας τη δέσμευσή τους στη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα παρά το διαφαινόμενο εμπόδιο: την επερχόμενη προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ.
Η προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ δεσμεύτηκε να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη συμφωνία του Παρισιού και η κυβέρνησή του, υποστηριζόμενη από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία που ελέγχονται από τους Ρεπουμπλικάνους, είναι πιθανό να περικόψει τη χρηματοδότηση των ΗΠΑ για το κλίμα τα επόμενα χρόνια, τροφοδοτώντας τις αμφιβολίες για την ικανότητα της Αμερικής να εκπληρώσει τη συμφωνία του Μπακού, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Αυτό ασκεί πίεση στην Ευρώπη να βοηθήσει να καλυφθεί το κενό που αφήνουν οι ΗΠΑ, σε μια εποχή που οι κυβερνητικοί προϋπολογισμοί στην ήπειρο συμπιέζονται από τις δαπάνες για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας και την ανοικοδόμηση των στρατών τους έναντι της απειλής από τη Ρωσία.
Τα πλουσιότερα μέλη του μπλοκ των αναπτυσσόμενων χωρών -η Κίνα, οι πλούσιες σε πετρέλαιο χώρες του Περσικού Κόλπου και μια χούφτα άλλες- συμφώνησαν σε περιορισμένα μέτρα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν να καλυφθεί το κενό. Η τελική συμφωνία σημειώνει την «εθελοντική πρόθεση» των αναπτυσσόμενων χωρών να επιτρέψουν να συνυπολογιστεί το μερίδιό τους στη χρηματοδότηση του κλίματος που παρέχεται από την Παγκόσμια Τράπεζα και άλλες πολυμερείς αναπτυξιακές τράπεζες των οποίων είναι μέτοχοι για τον νέο στόχο χρηματοδότησης.
Οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν διατύπωσαν αντιρρήσεις για τη συμφωνία πριν από την έγκρισή της στο σπηλαιώδες συνεδριακό κέντρο του Μπακού, αλλά εξέφρασαν την οργή τους αμέσως μετά. Αναζητούσαν έναν ετήσιο στόχο χρηματοδότησης που θα ξεπερνούσε το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως έως το 2030.
Ένα μέλος της αντιπροσωπείας της Ινδίας δήλωσε ότι ο Μουχτάρ Μπαμπάγιεφ, ο Αζέρος αξιωματούχος που προήδρευε της διάσκεψης, αγνόησε το αίτημά της να προβεί σε δήλωση προτού κλείσει τη συζήτηση.
«Είμαστε απογοητευμένοι από το αποτέλεσμα, το οποίο αναδεικνύει σαφώς την απροθυμία των συμβαλλομένων μερών των ανεπτυγμένων χωρών να ανταποκριθούν στις ευθύνες τους», δήλωσε η Ινδή εκπρόσωπος, Chandni Raina. «Η Ινδία δεν αποδέχεται την πρόταση του στόχου στην παρούσα μορφή του….. Ο στόχος είναι πολύ μικρός, είναι πολύ μακρινός. Είναι το 2035, πολύ μακριά».
Οι χώρες με υψηλότερο εισόδημα στο αναπτυσσόμενο μπλοκ απέρριψαν τις απαιτήσεις των δυτικών χωρών να δεσμευτούν για την παροχή κονδυλίων για το κλίμα στις φτωχότερες χώρες. Κάτι τέτοιο θα θόλωνε τις κατηγορίες αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων που καθορίστηκαν στην πρώτη συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα του 1992, μια διαίρεση που τα δυτικά έθνη λένε ότι δεν έχει πλέον νόημα. Η εν λόγω συνθήκη και η συμφωνία του Παρισιού λένε ότι μόνο οι ανεπτυγμένες χώρες υποχρεούνται να παρέχουν χρηματοδότηση για το κλίμα.
Θεωρητικά, οι αναπτυσσόμενες χώρες με υψηλότερο εισόδημα δικαιούνται να λαμβάνουν τέτοια κεφάλαια βάσει των συνθηκών του ΟΗΕ για το κλίμα, αλλά στην πράξη οι χώρες αυτές επενδύουν όλο και περισσότερο σε έργα πράσινης ενέργειας σε άλλες αναπτυσσόμενες χώρες. Η Κίνα έχει παράσχει περίπου 25 δισεκατομμύρια δολάρια σε χρηματοδότηση για το κλίμα σε φτωχότερες χώρες από το 2016, δήλωσαν Κινέζοι αξιωματούχοι.
Ο κόσμος αντιμετωπίζει αυξανόμενο κόστος από ακραία καιρικά φαινόμενα που οι επιστήμονες έχουν συνδέσει με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Το τρέχον έτος είναι πιθανό να είναι το θερμότερο που έχει καταγραφεί ποτέ. Είναι επίσης πιθανό να είναι το πρώτο, σύμφωνα με τους κλιματολόγους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που κατά μέσο όρο θα είναι 1,5 βαθμός Κελσίου πάνω από τις θερμοκρασίες της προβιομηχανικής εποχής, ένα βασικό όριο που ορίζεται στη συμφωνία του Παρισιού. Οι θερμοκρασίες ήταν τόσο υψηλές που οι επιστήμονες αδυνατούσαν να τις εξηγήσουν, ακόμη και αν συνυπολογίσουν τη συσσώρευση των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα.
Οι επιστήμονες δήλωσαν ότι η ζέστη του περασμένου έτους ενίσχυσε τις καταστροφικές καιρικές συνθήκες σε όλο τον κόσμο, από τους ισχυρούς τυφώνες που έπληξαν τις ΗΠΑ μέχρι τις καταρρακτώδεις βροχές στην Ευρώπη, ενώ επιδείνωσε την ξηρασία σε περιοχές όπως η λεκάνη του Αμαζονίου.
Η συμφωνία στο Μπακού θα καλύψει μόνο ένα κλάσμα του κόστους για τις φτωχότερες χώρες για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τη μετάβαση σε καθαρή ενέργεια. Αξιωματούχοι έχουν δηλώσει ότι ο λογαριασμός θα μπορούσε να ανέλθει σε τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως μετά το 2030.
Η συμφωνία καλεί τις πλούσιες οικονομίες να στέλνουν 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως -αλλά ο αριθμός αυτός περιλαμβάνει όλες τις χρηματοοικονομικές ροές, ακόμη και εκείνες που δεν συνδέονται με κυβερνητικές πολιτικές.
Οι επικριτές είπαν ότι πρόκειται επομένως για ένα ποσό για το οποίο οι πλούσιες κυβερνήσεις δεν θα μπορούσαν να λογοδοτήσουν εάν δεν τηρούνταν.
Τα πλούσια έθνη δήλωσαν ότι 300 δισεκατομμύρια δολάρια ήταν το καλύτερο που μπορούσαν ρεαλιστικά να προσφέρουν, με τον ερχομό του Τραμπ στον Λευκό Οίκο, τον πόλεμο στην Ουκρανία και την άνοδο των εθνικιστικών πολιτικών δυνάμεων σε ορισμένα ευρωπαϊκά έθνη.
«Ζούμε σε μια εποχή πραγματικά προκλητικής γεωπολιτικής», δήλωσε στη διάσκεψη ο Βόπκε Χόεκστρα, επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το κλίμα. «Απλώς δεν πρέπει να έχουμε την ψευδαίσθηση ότι ο κόσμος θα βελτιωθεί σύντομα. Η επισφράγιση μιας συμφωνίας είναι πραγματικά εξαιρετική».
Οι ανεπτυγμένες χώρες αγωνίστηκαν να συγκεντρώσουν τα κεφάλαια για να επιτύχουν έναν προηγούμενο στόχο που είχε τεθεί το 2009: 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως έως το 2020. Τον πέτυχαν με δύο χρόνια καθυστέρηση το 2022, στέλνοντας 115 δισεκατομμύρια δολάρια στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Αυτό περιλαμβάνει άμεση κυβερνητική στήριξη καθώς και χρηματοδότηση από τον ιδιωτικό τομέα που στηρίζεται στις κυβερνητικές επενδύσεις.
Οι δυτικές χώρες πίεζαν την Κίνα, τη Σαουδική Αραβία και άλλες χώρες με υψηλότερο εισόδημα στο αναπτυσσόμενο μπλοκ να βοηθήσουν. Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα της Κίνας έχουν εκτοξευθεί από το 1992 και είναι πλέον οι μεγαλύτερες στον κόσμο, με το ένα τρίτο του παγκόσμιου συνόλου. Οι εκπομπές της Κίνας είναι τόσο μεγάλες που οι σωρευτικές εκπομπές της από την αυγή της βιομηχανικής εποχής ξεπερνούν πλέον εκείνες των 27 χωρών της ΕΕ.
Οι διαπραγματευτές ήρθαν αντιμέτωποι με μια έντονη διαφωνία σχετικά με το μέγεθος του νέου στόχου χρηματοδότησης τις τελευταίες ώρες των συνομιλιών. Οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και άλλες ανεπτυγμένες χώρες πρότειναν ετήσια χρηματοδότηση ύψους 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων που θα πρέπει να εισρεύσει έως το 2035. Τα έθνη του αναπτυσσόμενου μπλοκ ζητούσαν 500 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η προεδρία του Τραμπ φάνταζε στο παρασκήνιο των συνομιλιών. Αυτό πίεζε τους διαπραγματευτές να καταλήξουν σε συμφωνία όσο οι διπλωμάτες της κυβέρνησης Μπάιντεν βρίσκονταν επί τόπου. Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι ήθελαν να καταλήξουν σε μια συμφωνία που, ακόμη και αν την αποκηρύξει ο Τραμπ, θα μπορεί να γίνει αποδεκτή από μια μελλοντική δημοκρατική κυβέρνηση.
«Δεν είμαι σίγουρη ότι θα έχουμε καλύτερη κατάσταση το επόμενο έτος λόγω της γεωπολιτικής κατάστασης», δήλωσε η Άνα Τόνι, η διαπραγματευτής για το κλίμα της Βραζιλίας, η οποία θα φιλοξενήσει τη σύνοδο κορυφής του επόμενου έτους.
Ο Έλον Μασκ, τον οποίο ο Τραμπ έχει θέσει επικεφαλής της περικοπής των κυβερνητικών δαπανών, έχει ήδη σηματοδοτήσει ότι η χρηματοδότηση για το κλίμα θα μπορούσε να είναι στο μπλοκ της κοπής. Αναδημοσίευσε μια ανάρτηση που ξεχώριζε έναν υπάλληλο της International Development Finance Corp, μιας από τις κύριες ομοσπονδιακές υπηρεσίες που διοχετεύουν τη χρηματοδότηση για το κλίμα στον αναπτυσσόμενο κόσμο, ως έναν από τους «πολλούς ψεύτικους θώκους» της ομοσπονδιακής γραφειοκρατίας.
Matthew Dalton, The Wall Street Journal
Τ.Σ.
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
