Το διοικητικό συμβούλιο του οργανισμού εποπτείας της ΑΟΕ των Ηνωμένων Εθνών δήλωσε για πρώτη φορά σε δύο δεκαετίες ότι το Ιράν παραβιάζει τις υποχρεώσεις του για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων, ενώ οι ΗΠΑ και οι ευρωπαϊκές δυνάμεις αυξάνουν την πίεση προς την Τεχεράνη για τις πυρηνικές της δραστηριότητες.
Σε ψήφισμα που συντάχθηκε από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και τη Γερμανία, το διοικητικό συμβούλιο της Διεθνούς Οργάνωσης Ατομικής Ενέργειας επέπληξε το Ιράν, αναφέροντας ότι η Τεχεράνη δεν συνεργάστηκε με την εποπτική αρχή σε «πολλές» περιπτώσεις και εμπόδισε την ικανότητά της να «επαληθεύσει τις δηλώσεις του Ιράν και τον αποκλειστικά ειρηνικό χαρακτήρα» του προγράμματος του.
Η καταδίκη της Πέμπτης θα εντείνει περαιτέρω τις εντάσεις μεταξύ της Δύσης και της Τεχεράνης, εν μέσω φόβων για πιθανή στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ των ΗΠΑ, του Ισραήλ και της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Το Ιράν καταδίκασε το ψήφισμα του διοικητικού συμβουλίου της ΔΟΑΕ, λέγοντας ότι ήταν «πολιτικά υποκινούμενο».
Το Ιράν αποκάλυψε επίσης ότι έχει κατασκευάσει μια νέα μονάδα εμπλουτισμού — την τρίτη της χώρας — και ενημέρωσε σήμερα τον ΔΟΑΕ ότι σύντομα θα εγκατασταθούν εκεί φυγοκεντρικοί διαχωριστές. Εν τω μεταξύ, επιπλέον προηγμένοι φυγοκεντρικοί διαχωριστές πρόκειται να εγκατασταθούν σε μια υπάρχουσα υπόγεια μονάδα εμπλουτισμού, γεγονός που ενδέχεται να εντείνει περαιτέρω τις εντάσεις.
Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την Τετάρτη ότι ενέκριναν την εθελοντική αποχώρηση των Αμερικανών που ζουν στις βάσεις των ΗΠΑ στην περιοχή. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι το προσωπικό «μεταφέρεται επειδή η περιοχή μπορεί να είναι επικίνδυνη».
Οι ΗΠΑ και το Ιράν διεξάγουν έμμεσες συνομιλίες για την επίλυση της πυρηνικής κρίσης, με τον έκτο γύρο να έχει προγραμματιστεί για την Κυριακή στη Μουσκάτ. Ωστόσο, η Τεχεράνη αρνείται να αποδεχθεί το αμερικανικό αίτημα να σταματήσει τον εμπλουτισμό ουρανίου στο έδαφός της, επιμένοντας ότι αυτό αποτελεί κόκκινη γραμμή, ενώ κατηγορεί την Ουάσινγκτον ότι στέλνει αντιφατικά μηνύματα.
Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι θέλει να εξασφαλίσει μια συμφωνία για να αποτρέψει το Ιράν από την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων, αλλά έχει επίσης προειδοποιήσει ότι θα χρησιμοποιήσει στρατιωτική δράση εάν αποτύχει η διπλωματία.
Αυτή την εβδομάδα δήλωσε ότι ήταν «λιγότερο σίγουρος» για μια πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, αφότου Ιρανοί αξιωματούχοι επέκριναν μια πρόταση των ΗΠΑ για μια ενδιάμεση συμφωνία.
Το Ισραήλ πιέζει για επιθέσεις κατά του Ιράν, πιστεύοντας ότι η Ισλαμική Δημοκρατία βρίσκεται στην πιο ευάλωτη θέση των τελευταίων δεκαετιών και ότι έχει την ευκαιρία να επιτεθεί. Τον περασμένο μήνα, ο Τραμπ προειδοποίησε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπένιαμιν Νετανιάχου να μην επιτεθεί στο Ιράν ενώ η Ουάσινγκτον διαπραγματεύεται με την Τεχεράνη για μια πυρηνική συμφωνία.
Οι δύο ηγέτες συζήτησαν τις συνομιλίες για το Ιράν σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν τη Δευτέρα.
Το Ιράν προειδοποίησε ότι θα στοχεύσει αμερικανικές βάσεις στην περιοχή σε περίπτωση επίθεσης. Ο υποστράτηγος Χοσεΐν Σαλάμι, διοικητής της ισχυρής Επαναστατικής Φρουράς του Ιράν, δήλωσε την Πέμπτη ότι οι δυνάμεις του είναι έτοιμες για όλα τα σενάρια.
«Έχουμε εμπειρία στον πόλεμο, είμαστε έμπειροι, έχουμε χτίσει δύναμη, έχουμε στρατηγική, έχουμε προσδιορίσει τους στόχους», είπε.
Το ψήφισμα του διοικητικού συμβουλίου της ΔΟΑΕ αφορά κυρίως μια μακροχρόνια έρευνα της εποπτικής αρχής για μη δηλωμένα πυρηνικά υλικά που βρέθηκαν σε τρεις τοποθεσίες στη δημοκρατία και τις λεγόμενες «υποχρεώσεις διασφάλισης» της. Αντανακλά την αυξανόμενη απογοήτευση των δυτικών δυνάμεων για την έλλειψη συνεργασίας του Ιράν με την εποπτική αρχή και την επέκταση του προγράμματός του.
Στο ψήφισμα αναφέρεται ότι το Ιράν «δεν συνεργάστηκε όπως απαιτείται βάσει της συμφωνίας διασφαλίσεων, παρεμπόδισε τις δραστηριότητες επαλήθευσης της υπηρεσίας, απολύμανσε τοποθεσίες και επανειλημμένα δεν παρείχε στην υπηρεσία τεχνικά αξιόπιστες εξηγήσεις για την παρουσία σωματιδίων ουρανίου ανθρωπογενούς προέλευσης σε διάφορες μη δηλωμένες τοποθεσίες».
Καλεί το Ιράν να «αντιμετωπίσει επειγόντως τη μη συμμόρφωσή του με τη συμφωνία διασφαλίσεων, λαμβάνοντας όλα τα μέτρα που κρίνει απαραίτητα η υπηρεσία και το συμβούλιο».
Οι αυξανόμενες εντάσεις υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη για το Ιράν και τις ΗΠΑ να καταλήξουν σε συμφωνία προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνο στρατιωτικής δράσης που θα μπορούσε να προκαλέσει έναν νέο πόλεμο στη Μέση Ανατολή.
Το Ιράν επεκτείνει συνεχώς τις πυρηνικές του δραστηριότητες από το 2018, όταν ο Τραμπ αποχώρησε από τη συμφωνία που είχε υπογράψει η Τεχεράνη με την κυβέρνηση Ομπάμα και άλλες παγκόσμιες δυνάμεις.
Αν και η απόφαση της ΔΟΑΕ της Πέμπτης δεν συνδέεται άμεσα με τη συμφωνία του 2015, το Ιράν υποψιάζεται ότι χρησιμοποιείται για να προετοιμάσει το έδαφος για να παραπέμψουν το Ιράν στον ΟΗΕ το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Γερμανία.
Οι τρεις ευρωπαϊκές δυνάμεις — υπογράφουσες της συμφωνίας του 2015 — απείλησαν να ενεργοποιήσουν τη λεγόμενη διαδικασία «επαναφοράς» στον ΟΗΕ πριν από την προθεσμία του Οκτωβρίου, η οποία θα επιβάλει εκ νέου διεθνείς κυρώσεις στο Ιράν, εάν δεν βρεθεί διπλωματική λύση στην κρίση.
Η Τεχεράνη προειδοποίησε ότι θα αποχωρήσει από τη συνθήκη μη διάδοσης εάν ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός.
Το Ιράν επιμένει ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα προορίζεται για ειρηνική χρήση από τον πολιτικό τομέα. Ωστόσο, αύξησε τα πονταρίσματα αυξάνοντας τα αποθέματά του σε εμπλουτισμένο ουράνιο κατά 50% κατά τη διάρκεια των τριών μηνών έως τον Μάιο, σύμφωνα με έκθεση που υπέβαλε η ΔΟΑΕ στα μέλη του διοικητικού της συμβουλίου τον περασμένο μήνα.
Στις 17 Μαΐου, το Ιράν διέθετε 408,6 κιλά ουρανίου εμπλουτισμένου σε καθαρότητα 60%, που είναι κοντά σε ποιοτική βαθμίδα κατάλληλη για όπλα, και έχει την ικανότητα να αναπτύξει επαρκή ποσότητα σχάσιμου υλικού που απαιτείται για πυρηνικά όπλα σε λιγότερο από δύο εβδομάδες.
Ενώ καταδίκασαν το Ιράν, τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΔΟΑΕ υποστήριξαν επίσης μια διπλωματική λύση, συμπεριλαμβανομένων των συνομιλιών μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ.
«Η καταδίκη είναι αναμενόμενη, δικαιολογημένη και διατυπωμένη με σκληρά λόγια», δήλωσε η Sanam Vakil, διευθύντρια για τη Μέση Ανατολή στο Chatham House. «Ωστόσο, ενθαρρύνει την διπλωματία σε μια κρίσιμη στιγμή».
Επιμέλεια – Απόδοση: Τατιανή Σάγιεχ
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
