H Δύση πρέπει να ξεπεράσει τις αντίπαλες προσπάθειες για την οικοδόμηση ενός
εναλλακτικού χρηματοπιστωτικού συστήματος
Martin Sandbu, FInancial Times
Εκτός από το θέαμα ενός γενικού γραμματέα του ΟΗΕ που αποδίδει δουλικά το σεβασμό του σε έναν Ρώσο πρόεδρο που κατηγορείται για απαγωγή παιδιών, η σύνοδος κορυφής των Brics στο Καζάν τον περασμένο μήνα περιείχε την πιο τεχνική, αλλά γεωπολιτικά πιο συνεπή, προσπάθεια «να γίνει η διεθνής χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική πιο περιεκτική και πιο δίκαιη». Οι υπουργοί Οικονομικών των Brics προσδιόρισαν τρεις φιλοδοξίες.
Μία: ένα διασυνοριακό σύστημα πληρωμών, ξεχωριστό από αυτό που περιλαμβάνει την Swift με έδρα το Βέλγιο, τις δυτικές ανταποκρίτριες τράπεζες, την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και τις συμμαχικές κεντρικές τράπεζες.
- Δεύτερον: υπηρεσίες διακανονισμού τίτλων και υπηρεσίες θεματοφυλακής.
Τρία (τα οποία το Ηνωμένο Βασίλειο ως παγκόσμιο ασφαλιστικό κέντρο θα πρέπει να λάβει υπόψη του): ένα εναλλακτικό σύστημα αντασφάλισης.
Και τα τρία αντανακλούν επείγουσες ρωσικές προτεραιότητες. Μετά την πλήρους κλίμακας επίθεση του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία, οι ρωσικές τράπεζες εκδιώχθηκαν από το Swift και από πολλές ανταποκριτικές τραπεζικές σχέσεις. Τα αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας της Μόσχας στο Euroclear έχουν μπλοκαριστεί.
- Οι κυρώσεις στο ρωσικό εμπόριο πετρελαίου παίρνουν την αποτελεσματικότητά τους από τη δυτική κυριαρχία στον ασφαλιστικό τομέα. Αυτή η επείγουσα ανάγκη είναι μια φιλοφρόνηση προς τη Δύση. Αποδεικνύει ότι οι δυτικές οικονομικές κυρώσεις λειτουργούν και θα πρέπει να ενθαρρύνει την αυστηροποίησή τους. Θα πρέπει όμως να ανησυχούμε ότι η αναζήτηση εναλλακτικών χρηματοοικονομικών διασυνοριακών συνδέσεων θα μπορούσε να επιτευχθεί;
Κατά μία έννοια, η Κίνα το έχει ήδη επιτύχει με το διασυνοριακό διατραπεζικό σύστημα πληρωμών της. Το Cips κάνει για τις συναλλαγές ρενμίνμπι ό,τι κάνουν το σύστημα Chips των ΗΠΑ και η Fed για τις πληρωμές σε δολάρια. Αλλά ενώ η δραστηριότητα του Cips έχει αυξηθεί, δεν έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα ελκυστικό για όσους μπορούν εύκολα να πραγματοποιούν συναλλαγές σε δολάρια.
- Πέρα από τις τεχνικές λύσεις, τα ζητήματα διακυβέρνησης που αντιμετωπίζει μια εναλλακτική χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική είναι τεράστια. Για παράδειγμα, το Cips είναι εξίσου εκτεθειμένο στα καπρίτσια της κυβέρνησης στο Πεκίνο όπως το Chips στην Ουάσιγκτον, το Euroclear στις Βρυξέλλες και το Swift και στις δύο – και μάλιστα περισσότερο, δεδομένου του ασθενέστερου κράτους δικαίου της Κίνας και των μεγαλύτερων ελέγχων που ασκεί στις ροές κεφαλαίων.
Στη συνέχεια, υπάρχουν οικονομικές προκλήσεις. Πολλές χώρες που αναζητούν εναλλακτικές λύσεις για την εξάρτηση από το δολάριο είναι διαρθρωτικοί καθαροί εξαγωγείς, έχουν μη μετατρέψιμα νομίσματα ή και τα δύο. Ελλείψει απόλυτα ισορροπημένου διμερούς εμπορίου, η έλλειψη ενός κοινού μετατρέψιμου συναλλαγματικού μέσου – το δολάριο ή το ευρώ σήμερα – θα οδηγούσε σε συνεχώς αυξανόμενες μονόπλευρες απαιτήσεις στα νομίσματα της άλλης χώρας.
- Η απλούστευση της απευθείας πληρωμής της Ρωσίας σε ινδικές ρουπίες, για παράδειγμα, δεν βοηθά τον πονοκέφαλο της Ρωσίας για το τι να κάνει με τις ρουπίες που έχει συσσωρεύσει. Αλλά η Δύση δεν μπορεί να εφησυχάζει. Ο τεχνολογικός και ο γεωπολιτικός αγώνας είναι οι δύο όψεις ενός νομίσματος.
Αν κάποιες χώρες υιοθετήσουν την τεχνολογία που καθιστά τις διασυνοριακές συναλλαγές ς φθηνότερες και πιο αποτελεσματικές, ο αγώνας δρόμου για τις επιχειρήσεις του μη συμμαχικού τμήματος του κόσμου είναι γεγονός. Η τεχνολογία αυτή είναι εκεί για να την εκμεταλλευτούν.
- Οι κεντρικές τράπεζες αναπτύσσουν ψηφιακά νομίσματα και δοκιμάζουν κατανεμημένα λογιστικά βιβλία για την εκκαθάριση και τον διακανονισμό. Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών έχει εργαστεί για τον εκσυγχρονισμό ή την αντικατάσταση των παλαιού τύπου διασυνοριακών πρακτικών, εν μέρει με ψηφιακή τεχνολογία που δίνει στις κεντρικές τράπεζες άμεσο ρόλο.
Πιθανώς, οι Brics μπορούν να χρησιμοποιήσουν ένα τέτοιο έργο, το mBridge, το οποίο έχει ως εταίρο την κεντρική τράπεζα της Κίνας, ως πρότυπο. Η απόσυρση της BIS από το mBridge την περασμένη εβδομάδα δείχνει την πολιτική ευαισθησία (τόσο η ίδια όσο και οι κεντρικές τράπεζεςεταίροι αρνούνται ότι έχει σχεδιαστεί για την κατάργηση κυρώσεων). Αλλά αυτό είναι ένα κόκκινο πανί. Εάν η Κίνα ή οι Brics συλλογικά θέλουν πιο έξυπνη τεχνολογία διασυνοριακών μεταφορών, δεν θα δυσκολευτούν να την κατασκευάσουν.
- Για να προσελκύσουν χρήστες, πρέπει να ξεπεράσουν τα προβλήματα διακυβέρνησης που αναφέρθηκαν παραπάνω. Αν το κάνουν, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν οικονομικά κίνητρα για μια γεωπολιτικά βαθιά μετατόπιση της χρηματοπιστωτικής δραστηριότητας. Με τη σειρά της, η Δύση θα μπορούσε να εντείνει το κόστος της αλλαγής, αρνούμενη σε οποιοδήποτε χρηματοπιστωτικό ίδρυμα τη δυνατότητα να συνδεθεί και με τα δύο συστήματα ταυτόχρονα. Αλλά αυτό θα ήταν δαπανηρό, καθώς θα χώριζε την παγκόσμια οικονομία σε ξεχωριστά μπλοκ με λίγες χρηματοοικονομικές συνδέσεις.
Πολύ καλύτερο θα ήταν να ανακτήσουμε το τεχνολογικό προβάδισμα και να αναβαθμίσουμε το δολαριοκεντρικό σύστημα σε κάτι τόσο γρήγορο, φθηνό και αποτελεσματικό όσο οτιδήποτε άλλο μπορεί να προσφέρει οποιοσδήποτε άλλος. Αυτό θα αμβλύνει το πλεονέκτημα που θα μπορούσε να προσφέρει ένα αντίπαλο μπλοκ, διατηρώντας παράλληλα την έλξη της πρόσβασης στα πλουσιότερα, πιο ρευστά και ανοιχτά οικονομικά μπλοκ του κόσμου.
- Η ΕΕ έχει ιδιαίτερη ευθύνη από την άποψη αυτή. Η προθυμία των ΗΠΑ να ηγηθούν της υπεράσπισης της δημοκρατικής πολυμέρειας είναι αναξιόπιστη. Και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει αγκαλιάσει την καινοτομία -συμπεριλαμβανομένων των εργασιών για ένα ψηφιακό νόμισμα και τη διασυνοριακή συνδεσιμότητα- περισσότερο από τη Fed.
Αλλά σε αντίθεση με την ΕΚΤ, οι πολιτικοί της Ευρώπης δεν αντιλαμβάνονται πλήρως τη γεωπολιτική σημασία του ψηφιακού ευρώ και της διεθνούς χρήσης του. Αντ’ αυτού, σφίγγουν τα χέρια για την υστέρηση της ανταγωνιστικότητας και την περιορισμένη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης. Να ένας τρόπος για να βελτιωθούν και τα δύο.
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
