Οι ΗΠΑ βρίσκονται σε άμεση επαφή με το ισλαμιστικό κίνημα που ηγήθηκε της επίθεσης για την ανατροπή του Μπασάρ αλ Άσαντ, παρά τον χαρακτηρισμό του ως τρομοκρατική οργάνωση, καθώς δυτικές και περιφερειακές δυνάμεις πιέζουν για μια ειρηνική μετάβαση στη Συρία.
Το Σάββατο ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν έγινε ο πρώτος Αμερικανός αξιωματούχος που αναγνώρισε ότι η Ουάσινγκτον είχε έρθει σε επαφή με τη Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ, η οποία έχει θέσει υπό τον έλεγχό της τη Δαμασκό.
Αφού συναντήθηκε με περιφερειακούς ομολόγους του στην Ιορδανία, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους είχαν συμφωνήσει σε ένα «σύνολο κοινών αρχών» που θα καθοδηγούν την υποστήριξή τους προς τη Συρία, συμπεριλαμβανομένης μιας πολιτικής μετάβασης υπό συριακή ηγεσία που θα είναι «χωρίς αποκλεισμούς και αντιπροσωπευτική» και θα σέβεται όλες τις μειονότητες.
Ο Μπλίνκεν δήλωσε ότι οι αρχές αυτές «κοινοποιήθηκαν» στους νέους ηγέτες της χώρας.
«Καθώς βλέπουμε τη Συρία να κινείται προς αυτή την κατεύθυνση και, στο πλαίσιο μιας διαδικασίας υπό συριακή ηγεσία και με ευθύνη της Συρίας, να κάνει αυτά τα βήματα, εμείς με τη σειρά μας θα εξετάσουμε τις διάφορες κυρώσεις και άλλα μέτρα που έχουμε λάβει και θα απαντήσουμε με τον ίδιο τρόπο», δήλωσε.
Οι ΗΠΑ, ο ΟΗΕ και η ΕΕ χαρακτηρίζουν όλες την HTS, πρώην θυγατρική της Αλ Κάιντα, ως τρομοκρατική οργάνωση.
Ο ηγέτης της ομάδας Αμπού Μοχάμεντ Τζολάνι χαρακτηρίστηκε τρομοκράτης πριν από μια δεκαετία και επικηρύσσεται από τις ΗΠΑ με 10 εκατ. δολάρια. Ο Τζολάνι αποκήρυξε τους δεσμούς του με την Αλ Κάιντα το 2016 και προσπάθησε να επαναπροσδιοριστεί ως ένας πιο μετριοπαθής ισλαμιστής ηγέτης.
Οι ΗΠΑ και άλλες δυτικές δυνάμεις έχουν επίσης επιβάλει κυρώσεις στο συριακό κράτος, το οποίο έχει διαλυθεί από περισσότερα από 13 χρόνια εμφυλίου πολέμου και δεκαετίες διεφθαρμένης, καταπιεστικής διακυβέρνησης των Άσαντ.
Οι δυτικές χώρες και άλλες χώρες της περιοχής προσπαθούν να ανταποκριθούν στα ραγδαία εξελισσόμενα γεγονότα στη Συρία μετά την αστραπιαία επίθεση της HTS που έφερε το τέλος της δυναστικής κυριαρχίας της οικογένειας Άσαντ που διήρκεσε πέντε δεκαετίες στο κατεστραμμένο από τον πόλεμο αραβικό κράτος σε λιγότερο από δύο εβδομάδες.
Αφού προέλασε στη Δαμασκό το περασμένο Σαββατοκύριακο μαζί με άλλες αντάρτικες παρατάξεις, το HTS όρισε έναν υπηρεσιακό πρωθυπουργό που θα ηγηθεί μιας προσωρινής κυβέρνησης μέχρι τον Μάρτιο. Έχει επανειλημμένα υποσχεθεί να προστατεύσει τις μειονότητες.
Η πτώση του Άσαντ, ο οποίος κατέφυγε στη Ρωσία, προκάλεσε σκηνές πανηγυρισμών σε όλη τη Συρία, αλλά και αβεβαιότητα για το τι θα επακολουθήσει.
Ο Μπλίνκεν δήλωσε ότι οι ΗΠΑ εκτιμούν «ορισμένα από τα θετικά λόγια που ακούσαμε τις τελευταίες ημέρες, αλλά αυτό που πραγματικά μετράει είναι η δράση και η συνεχής δράση».
«Αυτό δεν μπορεί να είναι η απόφαση ή το γεγονός μιας ημέρας. Πρέπει πραγματικά να διατηρηθεί σε βάθος χρόνου», δήλωσε ο Μπλίνκεν.
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Συρία είναι τεράστιες, καθώς η χώρα έχει καταστραφεί από χρόνια πολέμου και δικτατορικής διακυβέρνησης. Η οικονομία βρίσκεται σε κατάσταση κατάρρευσης και η εμφύλια σύγκρουση ανάγκασε εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και άφησε πολλούς περισσότερους να έχουν απελπιστική ανάγκη ανθρωπιστικής βοήθειας.
Είναι επίσης ένα έθνος με ένα ποικίλο μείγμα θρησκειών και αιρέσεων και πολλαπλές ένοπλες παρατάξεις.
Ο Μπλίνκεν δήλωσε ότι υπάρχει έλλειψη καυσίμων και σιταριού, προσθέτοντας ότι οι ΗΠΑ και οι εταίροι τους θα επικεντρωθούν στην «βραχυπρόθεσμη ανάγκη».
Υπό τον Άσαντ η Συρία εξαρτιόταν από το Ιράν, το οποίο υποστήριζε το καθεστώς στον εμφύλιο πόλεμο, για τη συντριπτική πλειοψηφία των εισαγωγών πετρελαίου. Αλλά η Τεχεράνη απέσυρε χιλιάδες Ιρανούς από τη χώρα καθώς οι αντάρτες προέλαυναν προς τη Δαμασκό.
Εισήγαγε σιτάρι από τη Ρωσία, η οποία επίσης υποστήριξε τον Άσαντ κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης που ξέσπασε αφού το καθεστώς κατέστειλε βάναυσα μια λαϊκή εξέγερση του 2011.
Οι ΗΠΑ διαθέτουν περίπου 900 στρατιώτες στη Συρία, όπου υποστηρίζουν τη μάχη κατά του Isis και υποστηρίζουν μαχητές υπό κουρδική ηγεσία στη μάχη κατά της τζιχαντιστικής ομάδας.
Η Τουρκία θεωρεί ότι οι Κούρδοι μαχητές αποτελούν προέκταση του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο πολεμά το τουρκικό κράτος εδώ και τέσσερις δεκαετίες.
Η Άγκυρα υποστηρίζει τις συριακές ομάδες ανταρτών που συντονίστηκαν με την HTS στην επίθεση κατά του Άσαντ, αλλά έχουν επίσης πολεμήσει με τους Κούρδους μαχητές.
Ο Μπλίνκεν δήλωσε ότι η μετάβαση στη Συρία είναι μια «στιγμή ευπάθειας στην οποία η Isis θα επιδιώξει να ανασυνταχθεί».
Andrew England, Financial Times
Τ.Σ.