Ποιο είναι το μέλλον για τα κεντρικά γραφεία των επιχειρήσεων;

Ορισμένοι εργοδότες διπλασιάζουν τα μεγάλα γραφεία, ενώ άλλοι μετακινούνται σε μικρότερα αλλά καλύτερα εξυπηρετούμενα ακίνητα

Όταν ο ιδρυτής της Amazon, Jeff Bezos, ανακοίνωσε τα μεγαλεπήβολα σχέδια για μια νέα έδρα το 2017, δήλωσε ότι ήταν «ενθουσιασμένος που βρήκε ένα δεύτερο σπίτι» για τον ταχέως αναπτυσσόμενο διαδικτυακό λιανοπωλητή με έδρα το Σιάτλ.

Αλλά οκτώ χρόνια μετά, μόνο δύο πύργοι γραφείων του στο Άρλινγκτον της Βιρτζίνια έχουν ανοίξει και 8.000 υπάλληλοι έχουν μεταφερθεί. Τα αρχικά σχέδια περιλάμβαναν περισσότερα κτίρια, χώρους λιανικής πώλησης και θέσεις εργασίας για δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους, αλλά η περαιτέρω κατασκευή έχει ανασταλεί, καθώς η εταιρεία παλεύει με το να επαναφέρει τους υπαλλήλους στα γραφεία.

Οι αγώνες της Amazon αναδεικνύουν ένα ευρύτερο ερώτημα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις: καθώς τα πρότυπα εργασίας εξελίσσονται, ποιο είναι το μέλλον για την εταιρική έδρα;

Ορισμένες εταιρείες διπλασιάζουν την προσπάθεια επιστροφής στο γραφείο, έχοντας κάνει τεράστια στοιχήματα σε ακίνητα πριν από το Covid. Από αυτόν τον μήνα, το προσωπικό της Amazon αναμένεται να βρίσκεται πέντε ημέρες την εβδομάδα. Η αμερικανική τράπεζα JPMorgan Chase, η οποία σχεδιάζει να ανοίξει μια νεόκτιστη παγκόσμια έδρα στη Νέα Υόρκη το επόμενο έτος, έχει ζητήσει την επιστροφή στο γραφείο με πλήρη απασχόληση από τον Μάρτιο.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η διαφημιστική επιχείρηση WPP -που πρόκειται να ανοίξει ένα νέο γραφείο στο Λονδίνο αυτόν τον μήνα- ζήτησε από τους εργαζόμενους να επιστρέφουν τέσσερις ημέρες την εβδομάδα, με τον διευθύνοντα σύμβουλο Mark Read να λέει ότι η επιτυχία «βασίζεται στα θεμελιώδη στοιχεία της ανθρώπινης σύνδεσης, της δημιουργικότητας και των σχέσεων». Οι Financial Times ανέφεραν την Πέμπτη ότι η Citigroup βρίσκεται σε πορεία να δαπανήσει πάνω από 1 δισ. στερλίνες για την αναβάθμιση του πύργου της στο Canary Wharf.

«Οι ηγέτες μισούν να βλέπουν άδειες θέσεις γνωρίζοντας πολύ καλά πόσο τους κοστίζει αυτή η ακίνητη περιουσία», λέει ο Iain Shorthose, ειδικός σε θέματα εμπειριών γραφείου στην Paragon Workplace Solutions. «Εδώ είναι που όλα γίνονται διχαστικά και μπαίνουν οι εντολές».

Άλλοι εργοδότες ακολουθούν μια διαφορετική προσέγγιση, επανασχεδιάζοντας τα κεντρικά γραφεία και τους χώρους γραφείων τους για να αγκαλιάσουν πιο ευέλικτα μοντέλα εργασίας και νέες τεχνολογίες. Πολλοί ελπίζουν να μειώσουν τον χώρο, αναβαθμίζοντας παράλληλα τις ανέσεις.

Η HSBC, για παράδειγμα, σχεδιάζει να μετακομίσει από τον πύργο 45 ορόφων της στο Canary Wharf σε νέες, μικρότερες εγκαταστάσεις κοντά στον καθεδρικό ναό του Αγίου Παύλου στο City του Λονδίνου, στο πλαίσιο μιας πρότασης για τη μείωση του παγκόσμιου χώρου των γραφείων της κατά σχεδόν 40%. Ο τραπεζικός όμιλος Lloyds Banking Group σχεδιάζει να εκκενώσει το σημερινό του κτίριο στο Σίτι του Λονδίνου για να εγκαταστήσει ένα ανακαινισμένο γραφείο σε κοντινή απόσταση, καθώς αναβαθμίζει τα ακίνητα και τα καθιστά πιο περιβαλλοντικά βιώσιμα.

Ορισμένες μικρότερες επιχειρήσεις έχουν εγκαταλείψει εντελώς τα κεντρικά γραφεία. Η πλατφόρμα ανθρώπινου δυναμικού Remote, όπως υποδηλώνει το όνομά της, διαθέτει πλήρως απομακρυσμένο εργατικό δυναμικό, ενώ η δικηγορική εταιρεία Dentons έχει επαινέσει την «πολυκεντρική» κουλτούρα της, όπου δεν κυριαρχεί ένα κτίριο ή μια περιοχή και η εργασία από το σπίτι είναι συνηθισμένη.

Αλλά συνολικά τα γραφεία εξακολουθούν να έχουν μεγάλη ζήτηση. Ο όμιλος ακινήτων CBRE αναμένει ότι η απορρόφηση χώρων στην αγορά γραφείων του Λονδίνου φέτος και το 2026 θα ξεπεράσει τον μέσο όρο 10 ετών των 12 εκατ. τετραγωνικών ποδιών. Τα ενοίκια για τα προνομιακά γραφεία του City αυξήθηκαν κατά 10% πέρυσι και η CBRE προβλέπει άλλη μια αύξηση κατά 25% μέχρι το 2029. Η έρευνά της σε 120 εταιρείες με γραφειακούς χώρους στην Ευρώπη έδειξε ότι οι λήξεις μισθώσεων ωθούν τις επιχειρήσεις να επανεξετάσουν την καταλληλότητα των χώρων τους. Από εκείνους που επέλεξαν να μετεγκατασταθούν, σχεδόν το 60 τοις εκατό δήλωσε ότι επιθυμεί μικρότερες εγκαταστάσεις αλλά καλύτερες ανέσεις και υπηρεσίες για τους εργαζομένους. Το 41% ήθελε να «χτίσει τον εργασιακό χώρο της επόμενης γενιάς».

Η CBRE προσπαθεί να δώσει το παράδειγμα. Καθώς το Covid-19 μαινόταν, η εταιρεία ανακατασκεύασε την παλιά έδρα της στο Λονδίνο, το Henrietta House, σε ένα σύγχρονο κτίριο, εξισορροπώντας το κόστος, τις προτιμήσεις των εργαζομένων και τις εξελισσόμενες εργασιακές τάσεις με τη βοήθεια δύο ψυχολόγων. Στόχος της -όπως και πολλών άλλων μεγάλων εργοδοτών- ήταν να μετατρέψει το γραφείο από στατικό χώρο σε ένα πιο δυναμικό περιβάλλον.

Προτεραιότητα αποτέλεσε η παροχή ενός ευέλικτου και προσαρμόσιμου χώρου που δεν θα ήταν απλώς ένας χώρος εργασίας, αλλά ένας τρόπος για τη δέσμευση του προσωπικού, την οικοδόμηση καλύτερης κουλτούρας και την ανάπτυξη τεχνολογίας για τη βελτίωση των αλληλεπιδράσεων των εργαζομένων. Ήθελε να σκεφτεί πέρα από τις δωρεάν παροχές γραφείου.

«Μπορείτε να μοιράζετε δωρεάν σάντουιτς την Παρασκευή, αλλά αυτό που φέρνει τους ανθρώπους μέσα είναι η ζωντάνια – όταν ένα γραφείο είναι γεμάτο κατά 60-80%», λέει ο Tim Hamilton, ο οποίος βοηθά τους πελάτες της CBRE να καταλάβουν τι θέλουν από τους χώρους γραφείων τους. «Κανείς δεν θέλει να αναρωτιέται γιατί μπήκαν στον κόπο να κάνουν τον κόπο να μπουν μέσα».

Ένα δημοφιλές μοντέλο είναι η αντικατάσταση των διαχωρισμένων ιδιωτικών γραφείων με ευέλικτες διατάξεις – με περιοχές όπως ζώνες συνεργασίας, αίθουσες συσκέψεων με τεχνολογικές δυνατότητες και χώρους ηρεμίας. Η ιδέα είναι ότι αυτό ενθαρρύνει την ομαδική εργασία και τη δημιουργικότητα, αντί για την άκαμπτη, δέσμια σε γραφεία εργασία, η οποία μπορεί εύκολα να γίνει στο σπίτι χωρίς περισπασμούς. «Ιστορικά είχαμε 35 τοις εκατό χώρο για ανέσεις και 65 τοις εκατό για προσωπικά γραφεία. Αυτό έχει ανατραπεί», λέει ο Χάμιλτον.

Πολλές εταιρείες αναζητούν αρθρωτά έπιπλα και εξαρτήματα για να προσαρμόζουν εύκολα τα γραφεία τους για συναντήσεις, κοινωνικοποίηση ή εκδηλώσεις.

«Οι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι το να έρθουν στη δουλειά με φυσικό τρόπο σημαίνει να έρθουν μαζί σε συνεργασία», προσθέτει ο Shorthose. «Αλλά εξακολουθεί να υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός οργανισμών που δημιουργούν χώρους χωρίς να κάνουν πρώτα τη δουλειά με τα πόδια σχετικά με το τι θέλουν οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν τον χώρο από άποψη λειτουργικού σχεδιασμού».

Η τεχνολογία και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες είναι άλλοι σημαντικοί παράγοντες. Σε ένα συνέδριο Workplace Trends πέρυσι, σχεδιαστές όπως η Μαρία Ταμ, χωροψυχολόγος στο Make Architects, πρότειναν να ενσωματώνονται μόνιμα συνδέσεις βίντεο σε κοινόχρηστους χώρους, ώστε τα διάφορα γραφεία να συνδέονται ζωντανά, ως έναν τρόπο ενίσχυσης των άτυπων αλληλεπιδράσεων. Στην CBRE, το προσωπικό μπορεί να χρησιμοποιήσει μια εφαρμογή που τους ενημερώνει ποιος είναι μέσα ποια μέρα και ποια γραφεία είναι διαθέσιμα. Οι αισθητήρες θερμότητας βοηθούν τους διαχειριστές εγκαταστάσεων να κατανοήσουν καλύτερα τη χρήση του χώρου.

Με πολλούς επιχειρηματίες να αγωνίζονται ήδη να διαχειριστούν τους σημερινούς τρόπους εργασίας, ο σχεδιασμός για το μέλλον είναι δύσκολος. Οι εταιρείες που σχεδιάζουν τα γραφεία τους τώρα πρέπει να σκέφτονται μέχρι τη δεκαετία του 2030 και μετά, καθώς μπορεί να χρειαστούν πέντε έως έξι χρόνια μέχρι να υλοποιηθεί. «Κανείς δεν γνωρίζει πώς θα είναι πλήρως ο χώρος εργασίας του μέλλοντος», λέει ο Χάμιλτον.

Οι εταιρείες πρέπει επίσης να απευθύνονται σε νεότερους προσλήψεις, οι οποίοι συχνά αισθάνονται λιγότερο συνδεδεμένοι με τον εργασιακό χώρο, ιδίως από τη στιγμή που η υβριδική εργασία έχει γίνει κοινός τόπος. Ο Shorthose λέει ότι οι νεότεροι εργαζόμενοι «βλέπουν την αξία της μετάβασης στον εργασιακό χώρο, αλλά δεν θέλουν να τους το πούμε».

«Θέλουν να τους εμπιστεύονται ότι θα πάρουν τη σωστή απόφαση που λειτουργεί για αυτούς και την επιχείρηση. Εφόσον βλέπουν την αξία, θα έρθουν. Αν το επιβάλλετε, πάει κόντρα στο ρεύμα».

Ο Gianpiero Petriglieri, αναπληρωτής καθηγητής οργανωσιακής συμπεριφοράς στο Insead, υποστηρίζει ότι ένα χαρακτηριστικό που θα διατηρηθεί είναι το φυσικό γραφείο που χρησιμεύει ως χώρος για αυθόρμητες αλληλεπιδράσεις, δημιουργώντας μια αίσθηση κοινότητας και δημιουργικότητας που τα εικονικά περιβάλλοντα δυσκολεύονται να αναπαραγάγουν.

«Είμαι εδώ και καιρό πεπεισμένος ότι οι άνθρωποι που τους λείπει το γραφείο δεν τους λείπει το γραφείο, τους λείπει ένας χώρος όπου θα μπορούσαν να αισθάνονται ελεύθεροι και συνδεδεμένοι στην εργασία τους … . Σημειώστε ότι τα στελέχη, τα οποία είναι πιθανό να είχαν αυτή την εμπειρία στην καριέρα τους, συχνά τη χάνουν. Εάν το γραφείο δεν ήταν ένας τέτοιος χώρος και το σπίτι μοιάζει περισσότερο με αυτόν, [οι άνθρωποι] γιορτάζουν την εργασία από το σπίτι», προσθέτει.

Η Harriet Shortt, αναπληρώτρια καθηγήτρια σπουδών οργάνωσης στο Bristol Business School, προτείνει στις εταιρείες να σκέφτονται περισσότερο να φέρνουν τους ανθρώπους κοντά μέσω του φαγητού και του ποτού. Η έρευνά της δείχνει ότι «συνήθως η θετική σύνδεση γίνεται μέσω του φαγητού».

Η εταιρεία catering και διαχείρισης εγκαταστάσεων Compass Group πραγματοποίησε πέρυσι δημοσκόπηση σε περισσότερους από 30.000 εργαζόμενους και φοιτητές σε 21 χώρες. Διαπίστωσε ότι η ενθάρρυνση των κοινωνικών στιγμών βοηθούσε τους εργαζόμενους να ανυπομονούν να πάνε στη δουλειά και σηματοδοτούσε τη δέσμευση για συμμετοχικότητα, ευημερία και επαγγελματική εξέλιξη. Περισσότεροι από το ένα τέταρτο των εργαζομένων δήλωσαν ότι ένιωθαν μοναξιά ή απομόνωση στη δουλειά. Μεταξύ των υβριδικών εργαζομένων, σχεδόν οι μισοί δήλωσαν ότι θα έρχονταν συχνότερα στον χώρο εργασίας τους αν υπήρχαν περισσότερες ευκαιρίες για κοινωνικοποίηση με συναδέλφους.

Πέρα από τους τοίχους του γραφείου, τα κεντρικά γραφεία των εταιρειών έχουν επίσης αντίκτυπο στην περιβάλλουσα κοινότητα. «Καθώς τα κτίρια γραφείων γεμίζουν, περιμένουμε να δούμε την αστρονομική αύξηση της ζήτησης που όλοι υπόσχονται», λέει ο Roy, ο οποίος εργάζεται στο Tatte, ένα καφέ απέναντι από τους νέους πύργους της Amazon στη Βιρτζίνια. «Κάθε εβδομάδα γίνεται και λίγο πιο πολυσύχναστο».

Anjli Raval, Fimancial Times

Τ.Σ.

Ακολουθήστε το στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο