Το Συμβούλιο ενέκρινε σήμερα τη θέση του (ή “διαπραγματευτική εντολή”) σχετικά με την προτεινόμενη οδηγία για κοινούς κανόνες που προωθούν την επισκευή αγαθών, γνωστή και ως οδηγία για το δικαίωμα επισκευής (ή R2R). Το προτεινόμενο κείμενο αποσκοπεί στην άρση των εμποδίων που αποθαρρύνουν τους καταναλωτές να αναζητήσουν επισκευή, όπως η ταλαιπωρία, η έλλειψη διαφάνειας ή η δύσκολη πρόσβαση στις υπηρεσίες επισκευής.
Η εντολή αποσαφηνίζει τις υποχρεώσεις επισκευής των κατασκευαστών, περιορίζει την υποχρέωση παροχής πληροφοριών σχετικά με τις υπηρεσίες επισκευής σε όσους έχουν νομική υποχρέωση να επισκευάζουν ελαττωματικά προϊόντα, προωθεί μια ευρωπαϊκή διαδικτυακή πλατφόρμα επισκευής και εισάγει την παράταση της περιόδου ευθύνης του πωλητή σε περίπτωση επισκευής.
Ευκολότερη επισκευή και επαναχρησιμοποίηση
Πολύ συχνά, όταν ένα προϊόν, όπως μια ηλεκτρική σκούπα ή ένα πλυντήριο ρούχων, χαλάει ή είναι ελαττωματικό, είναι ευκολότερο να το πετάξετε και να αγοράσετε ένα καινούργιο παρά να το επισκευάσετε, ιδίως όταν έχει λήξει η νόμιμη εγγύηση. Η νέα νομοθεσία δημιουργεί κίνητρα για τους καταναλωτές να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής του προϊόντος με την επισκευή του, γεγονός που με τη σειρά του θα δώσει ώθηση στον τομέα των επισκευών, θα μειώσει τα απόβλητα και θα προωθήσει πιο βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα.
Οι καταναλωτές θα έχουν στη διάθεσή τους μια σειρά νέων δικαιωμάτων και εργαλείων που θα κάνουν την επισκευή πιο ελκυστική. Ειδικότερα:
-το δικαίωμα των καταναλωτών να ζητούν επισκευή για προϊόντα που είναι τεχνικά επισκευάσιμα σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ (π. χ. πλυντήρια ρούχων ή κινητά τηλέφωνα)
-την υποχρέωση των παραγωγών να ενημερώνουν τους καταναλωτές σχετικά με τα προϊόντα που υποχρεούνται εκ του νόμου να επισκευάζουν
-ένα ευρωπαϊκό έντυπο πληροφοριών επισκευής, το οποίο οι καταναλωτές μπορούν να ζητούν από κάθε επισκευαστή, ώστε να υπάρχει διαφάνεια στις συνθήκες και τις τιμές των επισκευών
-μια διαδικτυακή πλατφόρμα εύρεσης συνεργατών επισκευής για τη σύνδεση των καταναλωτών με επισκευαστές στην περιοχή τους
-εξάμηνη παράταση της περιόδου ευθύνης του πωλητή σε περίπτωση επισκευής
Η εντολή του Συμβουλίου υποστηρίζει τους γενικούς στόχους της οδηγίας, αλλά εισάγει ορισμένες βελτιώσεις όσον αφορά την υποχρέωση επισκευής, το έντυπο πληροφοριών, την ηλεκτρονική πλατφόρμα και διατηρεί την επιλογή μεταξύ επισκευής και αντικατάστασης.
Η εντολή απαιτεί από τους κατασκευαστές να εκτελούν τις επισκευές εντός εύλογου χρονικού διαστήματος και, εκτός εάν η υπηρεσία παρέχεται δωρεάν, σε εύλογη τιμή, ώστε να μην αποθαρρύνονται οι καταναλωτές από την άσκηση των δικαιωμάτων τους.
Ευρωπαϊκό έντυπο πληροφοριών επισκευής
Για να μειωθεί η γραφειοκρατία για τους μικρούς επισκευαστές, μόνο όσοι έχουν νομική υποχρέωση επισκευής θα πρέπει να παρέχουν το τυποποιημένο έντυπο επισκευής της ΕΕ κατόπιν αιτήματος. Για όλους τους άλλους επισκευαστές, η υποβολή του εντύπου παραμένει προαιρετική. Εάν το παρέχουν οι επισκευαστές, οι όροι που αναφέρονται στο έντυπο θα είναι δεσμευτικοί γι’ αυτούς. Το έντυπο πρέπει να παρέχεται δωρεάν, αν και μπορεί να ζητηθεί από τον καταναλωτή να καταβάλει το κόστος της διαγνωστικής υπηρεσίας. Σύμφωνα με τη θέση του Συμβουλίου, οι βασικές πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο έντυπο θα ισχύουν για 30 ημερολογιακές ημέρες, αλλά ο καταναλωτής και ο επισκευαστής μπορούν να συμφωνήσουν να παρατείνουν την περίοδο αυτή.
Ευρωπαϊκή διαδικτυακή πλατφόρμα επισκευών
Η θέση του Συμβουλίου προτείνει μια ενιαία ευρωπαϊκή διαδικτυακή πλατφόρμα επισκευής που θα σχεδιάζεται και θα λειτουργεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αντί για 27 εθνικές πλατφόρμες. Αυτό θα βελτιώσει την προσβασιμότητα και θα διευκολύνει τις διασυνοριακές υπηρεσίες. Ωστόσο, τα κράτη μέλη θα μπορούν να διατηρήσουν τις υφιστάμενες εθνικές επιγραμμικές πλατφόρμες επισκευής ή να δημιουργήσουν νέες, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζονται στην οδηγία.
Η εντολή διαπραγμάτευσης διατηρεί το δικαίωμα των καταναλωτών να επιλέγουν μεταξύ επισκευής και αντικατάστασης για ελαττωματικά προϊόντα εντός της περιόδου ευθύνης του πωλητή. Σε περίπτωση επισκευής, η περίοδος ευθύνης του πωλητή παρατείνεται κατά έξι μήνες από τη στιγμή που το προϊόν συμμορφώνεται. Η περίοδος αυτή μπορεί να παραταθεί περαιτέρω από τα κράτη μέλη, εφόσον το επιθυμούν. Ο πωλητής θα πρέπει να ενημερώσει τον καταναλωτή για το δικαίωμά του να επισκευάσει ή να αντικαταστήσει το προϊόν του, καθώς και για την παράταση της περιόδου ευθύνης σε περίπτωση επισκευής.
Η θέση του Συμβουλίου προβλέπει μεγαλύτερη περίοδο μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο, οπότε οι επιχειρήσεις θα έχουν στη διάθεσή τους έξι μήνες επιπλέον για να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις.
Η διαπραγματευτική εντολή που συμφωνήθηκε σήμερα επισημοποιεί τη θέση του Συμβουλίου. Παρέχει στην Προεδρία του Συμβουλίου εντολή για διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι οποίες θα αρχίσουν τις επόμενες εβδομάδες.
Η πρόταση αυτή υποβλήθηκε από την Επιτροπή στις 22 Μαρτίου 2023 και αποτελεί μέρος του νέου θεματολογίου για τους καταναλωτές και του σχεδίου δράσης για την κυκλική οικονομία. Συμπληρώνει άλλες πρόσφατες νομοθετικές πρωτοβουλίες για την προώθηση της βιώσιμης κατανάλωσης, όπως ο προτεινόμενος κανονισμός για τον οικολογικό σχεδιασμό (ο οποίος θα προωθήσει την παραγωγή επισκευάσιμων προϊόντων) και η προτεινόμενη οδηγία για την ενδυνάμωση των καταναλωτών για την πράσινη μετάβαση (η οποία θα επιτρέψει στους καταναλωτές να λαμβάνουν καλύτερα ενημερωμένες αποφάσεις αγοράς στο σημείο πώλησης).
Circular economy (background information)
Πηγή: www.consilium.europa.eu