Το έπος της Volkswagen προσφέρει στην Αμερική πολλές προειδοποιήσεις. Μία από τις πιο λεπτές αλλά πιο σημαντικές είναι να σταματήσουμε πριν να είναι πολύ αργά.
Θα ξεχάσει η Γερμανία πώς να κατασκευάζει αυτοκίνητα; Μόλις πριν από λίγα χρόνια το ερώτημα θα ακουγόταν εξωφρενικό. Μετά από αυτή την εβδομάδα, πρέπει να αναρωτηθείτε. Ιδιαίτερα οι Αμερικανοί ψηφοφόροι θα πρέπει να αναρωτηθούν, αφού σύντομα μπορεί να θέσουμε το ίδιο ερώτημα για το Ντιτρόιτ.
Αφορμή για τη σκέψη αυτή στάθηκε η είδηση της Δευτέρας ότι η Volkswagen σκέφτεται να κλείσει τρία εργοστάσια στη Γερμανία -το πρώτο κλείσιμο εργοστασίου εντός των γερμανικών συνόρων στην 87χρονη ιστορία της εταιρείας- καταργώντας 10.000 θέσεις εργασίας και μειώνοντας τους μισθούς όσων εργαζομένων παραμένουν.
Η εταιρεία ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι τα κέρδη της μετά από φόρους μειώθηκαν κατά 64% το τρίτο τρίμηνο σε σύγκριση με το ίδιο τρίμηνο πέρυσι, και όπως όλα δείχνουν θα δυσκολευτεί να επιτύχει τον στόχο της για τα κέρδη του έτους.
Κάποιος θα μπορούσε να το αποδώσει αυτό, όπως θέλουν να κάνουν οι Γερμανοί πολιτικοί, σε διοικητικές αποτυχίες σε μια εταιρεία που έχει βυθιστεί σε ένα παγκόσμιο σκάνδαλο εξαπάτησης των δοκιμών εκπομπών ρύπων για σχεδόν μια δεκαετία. Αυτή είναι μια δύσκολη υπόθεση, εν μέρει επειδή η κυβέρνηση του κρατιδίου της Κάτω Σαξονίας κατέχει το 20% των μετοχών με δικαίωμα ψήφου στην εταιρεία.
Όμως, η απόδοση ευθυνών στη διοίκηση δεν αποτελεί επαρκή εξήγηση, διότι η Volkswagen δεν είναι μόνη της στα προβλήματά της. Ένας θεριστής σκοτώνει δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας στην αυτοκινητοβιομηχανία της Γερμανίας. Το δρεπάνι του είναι οι εντολές της Ευρώπης για τα ηλεκτρικά οχήματα.
Η αναγκαστική μετάβαση της Ευρώπης από τα αυτοκίνητα εσωτερικής καύσης στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα θα μπορούσε να κοστίσει 190.000 θέσεις εργασίας στην αυτοκινητοβιομηχανία της Γερμανίας μέχρι το 2035, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα από τη Γερμανική Ένωση Αυτοκινητοβιομηχανίας και την εταιρεία συμβούλων Prognos.
Η αυτοκινητοβιομηχανία στην κορύφωσή της, το 2019, απασχολούσε περίπου 958.000 εργαζόμενους. Περίπου το ένα τέταρτο αυτών των καθαρών απωλειών θέσεων εργασίας έχει ήδη συμβεί, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της μελέτης, καθώς η μετάβαση στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα έχει επιταχυνθεί.
Η κατασκευή EV αλλάζει τόσο την κλίμακα όσο και τη φύση της απασχόλησης στον τομέα των αυτοκινήτων. Τα EV απαιτούν λιγότερους συνολικά εργαζόμενους για την παραγωγή σε σύγκριση με τα παραδοσιακά αυτοκίνητα, αλλά και διαφορετικούς τύπους εργαζομένων. Για παράδειγμα, η παραγωγή EV βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη μηχανική λογισμικού και σε μικρότερο βαθμό στη μεταλλουργία, πράγμα που σημαίνει απώλεια υψηλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας.
Το πραγματικά εντυπωσιακό σε αυτή την ανάλυση και σε άλλες παρόμοιες είναι ότι πρόκειται για την καλύτερη δυνατή περίπτωση. Οι εκτιμήσεις αυτές προϋποθέτουν υγιή ζήτηση για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, έτσι ώστε οι απώλειες θέσεων εργασίας να οφείλονται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες εργατικού δυναμικού ενός νέου προϊόντος.
Η πραγματικότητα αποδεικνύεται πολύ λιγότερο ρόδινη. Η χαμηλή ζήτηση για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα έχει προκαλέσει προειδοποιήσεις για περικοπές ακόμη και σε εργοστάσια που εξακολουθούν να παράγουν αυτοκίνητα εσωτερικής καύσης. Οι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ορίζουν μια ποσόστωση για τις πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων ως ποσοστό των συνολικών πωλήσεων μιας αυτοκινητοβιομηχανίας.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Stellantis, Jean-Philippe Imparato, δήλωσε πρόσφατα ότι αν η εταιρεία του δεν μπορεί να επιβάλει περισσότερα EV στους απρόθυμους καταναλωτές, θα παράγει λιγότερα κανονικά αυτοκίνητα αντ’ αυτού για να διατηρήσει τη σωστή αναλογία EV στο βιβλίο πωλήσεών της.
Αυτοί οι εκτοπισμένοι εργαζόμενοι στην αυτοκινητοβιομηχανία μπορεί να μην έχουν πουθενά αλλού να πάνε στην οικονομία, καθώς η Γερμανία κινδυνεύει να βυθιστεί σε μια βιομηχανική σκοτεινή εποχή. Το κλίμα στις έρευνες των διευθυντών της μεταποίησης είναι ζοφερό σε όλους τους τομείς και η ανεργία σέρνεται προς τα πάνω, μέχρι στιγμής βελτιωμένη μόνο από τη δυσκολία να εφαρμοστούν γρήγορα οι απολύσεις.
Η πολιτική για το κλίμα είναι και πάλι ο κύριος υπαίτιος, καθώς η επιβεβλημένη από το Βερολίνο μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας επιβάλλει υψηλότερες χρεώσεις για λιγότερο αξιόπιστο ηλεκτρικό ρεύμα στους κατασκευαστές
των πάντων.
Πίσω από όλα αυτά κρύβονται δύο καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Η μία είναι η καταστροφή για τα μεμονωμένα νοικοκυριά των οποίων οι βιοπαλαιστές εκδιώκονται από τα προηγουμένως σταθερά επαγγέλματα λόγω ενός πολιτικού σχεδίου ματαιοδοξίας της προοδευτικής αριστεράς.
Η άλλη είναι η οικονομική καταστροφή του «ανθρώπινου κεφαλαίου» που καταστρέφεται. Οι 190.000 άνθρωποι που δεν θα απασχολούνται πλέον στη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία μετά την πράσινη μετάβαση, για παράδειγμα, είναι 190.000 άνθρωποι που γνωρίζουν πώς να εκτελούν εργασίες υψηλής εξειδίκευσης. Δεν θα ασκούν πλέον αυτές τις βιομηχανικές τέχνες ή -κοινωνικά δεν θα τις μεταδίδουν στην επόμενη γενιά μαθητευόμενων και νεότερων εργαζομένων. Μόλις εξαντληθεί αυτό το βαθύ πηγάδι γνώσεων, δεν είναι προφανές πώς μπορεί να αναπληρωθεί.
Με άλλα λόγια, η Γερμανία θα ξεχάσει πώς να κατασκευάζει αυτοκίνητα εσωτερικής καύσης.
Αυτή η στήλη δεν έχει καμία σχέση με τις βιομηχανίες που πεθαίνουν, γι’ αυτό και δεν με έχετε διαβάσει ποτέ να παραπονιέμαι για τη συρρίκνωση της απασχόλησης στην κατασκευή κεριών ή φαξ. Το γερμανικό έπος είναι μια γραφική απεικόνιση του γιατί η αναγκαστική μετάβαση σε μια οικονομία μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα είναι διαφορετική.
Η κανονική οικονομική εξέλιξη οδηγείται από νέες βιομηχανίες που τραβούν τους καταναλωτές και τους εργαζόμενους μακριά από τομείς που πεθαίνουν και προς νέες ευκαιρίες.
- Η πράσινη μετάβαση συμβαίνει ξαφνικά και με βάση την υπόθεση -που γίνεται από πολιτικούς και ακτιβιστές και ουσιαστικά από κανέναν άλλον- ότι μπορεί κανείς να ωθήσει απρόθυμους καταναλωτές και εργαζόμενους έξω από τις σημερινές ακμάζουσες βιομηχανίες και σε θέσεις εργασίας και μορφές κατανάλωσης που δεν υπάρχουν, αλλά μπορούν να δημιουργηθούν με επαρκή πολιτική βούληση.
Αυτό είναι αντιδημοφιλές για τους καταναλωτές και καταστροφικό για τις θέσεις εργασίας, και όμως θα μπορούσε να αποδειχθεί μη αναστρέψιμο αν η διαδικασία αφεθεί να συνεχιστεί για πολύ καιρό. Το έπος της Volkswagen προσφέρει στην Αμερική πολλές προειδοποιήσεις. Μία από τις πιο λεπτές αλλά πιο σημαντικές είναι να σταματήσουμε πριν να είναι πολύ αργά.
T.Σ