Το Harvard, ίσως το πιο αναγνωρίσιμο ακαδημαϊκό brand παγκοσμίως, βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο μιας θύελλας: κατηγορίες περί ακραίας πολιτικοποίησης, ανοχής στον αντισημιτισμό, ιδεολογικής μονομέρειας και «ακτιβιστικής» εκπαίδευσης, οι οποίες οδήγησαν μάλιστα στην τερματισμό εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων σε ομοσπονδιακές επιχορηγήσεις λόγω υποτιθέμενης αδυναμίας αντιμετώπισης της αντισημιτικής παρενόχλησης και των διακρίσεων.
- Κάποιοι το αποκαλούν “woke madrasa”, άλλοι “ερευνητικό θησαυροφυλάκιο της ανθρωπότητας”. Ποια είναι η αλήθεια; Και το πιο δύσκολο ερώτημα: μπορεί να είναι ταυτόχρονα και τα δύο;
Η ετικέτα του “προοδευτικού ελιτισμού” έχει γίνει βολικό εργαλείο για πολιτικούς και μέσα που επιδιώκουν πόλωση. Οι καταγγελίες περί “αντισημιτισμού” πυροδοτήθηκαν ιδιαίτερα μετά τις φοιτητικές αντιδράσεις για την κρίση στη Γάζα.
- Μάλιστα, η ίδια η έκθεση της Προεδρικής Ομάδας Εργασίας του Harvard για την Καταπολέμηση του Αντισημιτισμού και της Αντι-ισραηλινής Μεροληψίας κατέδειξε εκτεταμένα περιστατικά προσβολών, σωματικής επίθεσης και εκφοβισμού εναντίον Εβραίων φοιτητών, οδηγώντας τον Πρόεδρο Alan Garber σε δημόσια συγγνώμη.
Αλλά οι επικριτές συχνά δεν διακρίνουν ανάμεσα στην υποστήριξη ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σε ρητορικές μίσους ενίοτε ισοπεδώνουν όλη την ακαδημαϊκή κοινότητα. Επιπλέον, αναφορές δείχνουν ότι ορισμένοι φοιτητές αντιμετώπισαν ακύρωση βίζας λόγω των δηλώσεών τους υπέρ της Παλαιστίνης.
- Ο Steven Pinker και άλλοι διανοούμενοι τονίζουν ότι το να καταστρέψεις ένα ίδρυμα όπως το Harvard με το πρόσχημα της “ιδεολογικής κάθαρσης” είναι έγκλημα κατά του μέλλοντος: πάνω από 50 Nobel, καινοτομίες στην τεχνολογία, την ιατρική, τη νομική επιστήμη και χιλιάδες πατέντες προέρχονται από αυτόν τον θεσμό.
Από την άλλη πλευρά, η ιδέα ότι ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο μπορεί να μετατραπεί σε “θεσμοποιημένη ακτιβιστική κουλτούρα” δεν είναι θεωρία συνωμοσίας. Πλήθος μελετών καταδεικνύουν τεράστια ανισορροπία στην ιδεολογική σύνθεση των καθηγητών, αυτολογοκρισία φοιτητών με διαφορετικές απόψεις και ένα περιβάλλον όπου η “ορθότητα” υπερισχύει της αναζήτησης της αλήθειας.
- Συγκεκριμένα, εκθέσεις του FIRE έχουν κατατάξει το Harvard στην τελευταία θέση όσον αφορά την ελευθερία του λόγου, με πολύ χαμηλές βαθμολογίες στην άνεση έκφρασης ιδεών και υψηλά ποσοστά αυτολογοκρισίας μεταξύ των φοιτητών. Αυτό ενισχύεται από εκτιμήσεις που δείχνουν ότι μόνο το 1% των καθηγητών του Harvard αυτοπροσδιορίζονται ως συντηρητικοί, γεγονός που εγείρει ερωτήματα για την πλουραλιστική ανταλλαγή ιδεών.
Και το κυριότερο: η ανοχή απέναντι στον εξτρεμισμό, ακόμη και όταν αυτός εκδηλώνεται στο όνομα της “αντι-αποικιοκρατίας” ή της “αντι-καταπίεσης”, οδηγεί σε περιστατικά ρητορικής βίας, εκφοβισμού και απόλυτης φίμωσης του αντίλογου. Ναι, η ανεκτικότητα είναι θεμέλιο της ακαδημαϊκής ζωής. Αλλά όταν μετατρέπεται σε άκριτη αφομοίωση ιδεολογιών που ευτελίζουν το πλαίσιο αξιών του Δυτικού διαφωτισμού, το αποτέλεσμα δεν είναι πρόοδος — είναι εσωτερική κατάρρευση.
- Η Αμερική δεν μπορεί να γίνει Γάζα. Και ο πολιτισμικός σχετικισμός δεν πρέπει να την οδηγήσει να μοιάσει ούτε στο άναρχο ελληνικό πανεπιστήμιο, όπου καταλήψεις, λοστάρια και μονολόγοι ονομάζονται “διάλογος”. Το πανεπιστήμιο είναι τόπος έρευνας, όχι ιδεολογικού πολέμου.
Το Harvard δεν πρέπει να συντριβεί. Αλλά πρέπει να κοιταχτεί στον καθρέφτη. Όχι για να απολογηθεί που παράγει στοχασμό, αλλά για να διασφαλίσει ότι αυτός ο στοχασμός δεν μετατρέπεται σε μανιφέστο φανατισμού.
- Όπως έχει επισημάνει και η Heterodox Academy, η υπεράσπιση της ανεξαρτησίας του ιδρύματος πρέπει να συνοδεύεται από μια ειλικρινή αναμέτρηση με τις εσωτερικές αδυναμίες που το κατέστησαν ευάλωτο σε τέτοιο έλεγχο. Οι ΗΠΑ χρειάζονται πανεπιστήμια που σκέφτονται. Όχι στρατόπεδα ιδεολογικής προπαγάνδας.
Σχετικά με τις πηγές που στηρίζομαι στο άρθρο μου: FIRE και Heterodox Academy
- Οι οργανισμοί FIRE (Foundation for Individual Rights and Expression) και Heterodox Academy (HxA), που αναφέρονται στο παρόν άρθρο, αποτελούν αναγνωρισμένες και ευρέως αξιόπιστες πηγές στη συζήτηση για την ελευθερία του λόγου και την πνευματική πολυφωνία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ.
Το FIRE, ιδρυθέν το 1999, δραστηριοποιείται στην υπεράσπιση της ελευθερίας του λόγου και της ακαδημαϊκής ελευθερίας μέσω νομικής δράσης και εκθέσεων. Το Charity Navigator, ένας ανεξάρτητος αξιολογητής μη κερδοσκοπικών οργανισμών, δίνει στο FIRE βαθμολογία 100% και Τέσσερα Αστέρια, υποδεικνύοντας εξαιρετική υπευθυνότητα και διαφάνεια στα οικονομικά του.
- Αντίστοιχα, η Heterodox Academy, που ιδρύθηκε το 2015, επικεντρώνεται στην προώθηση της ανοιχτής έρευνας και της εποικοδομητικής διαφωνίας στα πανεπιστήμια, δημοσιεύοντας έρευνες και αναλύσεις που φωτίζουν την κατάσταση της ιδεολογικής ισορροπίας. Και οι δύο οργανισμοί δηλώνουν μη κομματικοί, με στόχο να διασφαλίσουν ότι τα εκπαιδευτικά ιδρύματα παραμένουν χώροι ελεύθερης και πολυφωνικής σκέψης.
- Chairman & CEO στην εταιρεία OPEN UP και Physics Teacher στην εταιρεία Greek Ministry of Education
- Σπούδασε Electronic Physics στο Aristotle University of Thessaloniki Physics Department Έτος αποφοίτησης: 1997
- Σπούδασε Physics στο Aristotle University of Thessaloniki- Έτος αποφοίτησης: 1995
Ο κ. Στέλιος Ορφανάκης έχει εργαστεί μεταξύ άλλων θέσεων ως Επενδυτικός Σύμβουλος στην Ιδιωτική Τραπεζική, ενώ τώρα εργάζεται ως Καθηγητής (M.Sc) Φυσικών και Θετικών Επιστημών στη Δημόσια Εκπαίδευση (14ο ΓΕ.Λ Λάρισας). Είναι πτυχιούχος φυσικός με μεταπτυχιακές σπουδές, έχει εξειδικευθεί στην Τραπεζική Διοίκηση και σε Παράγωγα Προϊόντα ενώ διατηρεί τη θέση του Προέδρου ΔΣ στην OpenUp (www.openup.gr).
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
